Eğer hepimiz pide yerine salatalık yemeyi tercih etseydik kilo vermek çok daha kolay olabilirdi. Elbette çok önceki yıllarda beslenme yetersizdi, yiyecek bulmak zordu. Bu sebeple de beynin vücudu yiyeceklerle ödüllendirme sisteminde yüksek kalorili besinler daha büyük yer kaplıyordu. Ancak bu konuda yapılan araştırmalar, bu sistem içindeki yanlış kodlamaların obeziteye sebep olduğunu ve vücudumuzun kilo almasına yol açtığını gösteriyor.
Bugünün gıda marketi ortamında yiyecek çeşitliliği çok fazla, burada besinler çok lezzetli, çok kolay tüketilebilir şekilde hazırlanmış, besin değerleri düşük ancak kalori değeri yüksek. İşte bu koşullarda da beynimiz, bizi daha kısa sürede en yüksek değerde doyabileceğimiz besinlere yönlendiriyor. Bu çağda besin bireylerin besin tercihleri daha çok “yumuşak” olan besinler yönünde. Hatta çoğu ebeveyn çocuklarının sebze yemeyi istemediklerini söylüyor. Çocuklara zorla brokoli yedirmeye çalışan ebeveynlerin sayısı hiç de az değil. İşte bu “deneme”, çocuğa sebze sevdirme aşamasında birkaç deneme kesinlikle yeterli olmayacaktır. Zira brokoli tomurcukları kimseye sevgi dolu gülücükler dağıtmıyor.
Meyve, sebze, fındık, kepekli tahıllar ve yoğurt gibi sağlıklı olmak, zayıf kalmakla birebir bağlantılı besinleri arzulaması için beynimizi eğitebilsek ne güzel olurdu.
Harvard ve Tufts üniversitelerindeki bazı araştırmacıların yürüttüğü yeni bir araştırmanın sonucu Beslenme ve Diyabet Dergisinde yayınlandı. Bu araştırma sonucuna göre beyni sağlıklı gıdalara karşı güdülemek mümkün!
Küçük bir pilot çalışmada; bir grup kilolu yetişkinin yarısı altı ay süren davranışa dayalı bir rastgele diyet programı sürdürdü. Diğer yarısı ise kontrol gurubu oldu. Her iki gruba da çalışmanın başında MRI beyin taraması yapıldı. Bu bağlamda yaygın olarak tükettikleri gıdaların ( kızarmış tavuk) ve bunların sağlıklı seçeneklerinin (ızgara tavuk) görüntülerini gördükten sonra beyinlerinin ödül merkezlerinin nasıl çalıştığı, davrandığı tespit edildi.
Kilo kaybı için belli bir beslenme programı izleyen grup için ödül merkezindeki beyin faaliyetleri gerçekten umut verici düzeyde eğilim gösterdi. Yüksek kalorili gıdalar çalışmanın başlangıcında beyne çok cazip gelirken, çalışmanın sonlarına doğru çok daha az cazip hale gelmeye başladı. Bir süre diyet yapan kişilerin beyinleri zamanla sağlıklı besinler için ödül mekanizmasını çalıştırmaya başlıyor.
Bu araştırmada özellikle renk, boyut, görsel cazibe açılarından besin görselleri arasında hiçbir fark yoktu. Sadece sağlıklı olan ve olmayan şeklinde besinler ayrılmıştı. Bu bakımdan aslında beynin ödül merkezini tetikleyen durumun besinler değil, kişinin besinlerle ilgili algısı olduğu tespit edildi.
Nasıl bir diyet uygulandı?
Bu diyet programında esas olan haftada 1-2 kilo vermektir. Bunun için beslenmenizde günlük 500-1000 kaloriyi azaltmanız gerekiyor. Bu bağlamda porsiyonları kontrollü hazırlamak, yüksek oranda tokluk sağlayan menü planları ve doğru yemek tarifleri kullanıldı.
Açlık hissini azaltmak için, besinlerin yavaş sindirilmesi için menüdeki lif oranı artırıldı. Bununla birlikte kan şekerinin yükselmesini ve açlık hissinin dalgalanmasını önlemek için de protein oranı artırıldı. Bu diyet genel olarak % 25 protein, % 25 yağ ve % 50 karbonhidrat içeriyordu. Elbette ki günde en az 40 gram da lif alınması gerekiyordu. Doğal olarak deney grubu, kontrol grubu ile karşılaştırıldığında bu sürenin sonunda yaklaşık 14 kilo daha fazla kaybetti. Zira kontrol grubu bu süre içinde 5 kilo almıştı ve bu bakımdan düşünüldüğünde yaklaşık 20 kiloluk bir kayıpları olduğu söylenebilir.
Çalışmada kullanılan görsel
Bu besinleri unutun Bunları düşünün
Kavrulmuş kırmızı et ve beyaz ekmek Izgara kırmızı et ve tam buğday ekmeği
Konserve edilmiş meyveler Çiğ meyveler
Patates kızartması Fırında pişmiş tatlı patates
Çikolata soslu dondurma Orman meyveli dondurulmuş yoğurt
Patates salatası Domatesli yeşil salata
Kızarmış tavuk Izgara tavuk
Kremalı çorba Fasulye ya da mercimek çorbası
Peynirli makarna Et sulu makarna
Truf Bitter çikolata
Çikolatalı turta Ceviz
Çikolatalı kurabiye Esmer şekerli bir tür galeta
Cips Çiğ sebze ve humus
Yağlı sütle yapılmış Pankek Fıstık ezmeli tost
Tatlı çörek Kepekli çörek
Kızarmış yumurta Sebzeli omlet
Az lif, çok kalori Çok lif, çok protein, az kalori
- Eğer sizi şımartacak bir abur cubur seçeneğiyle karşı karşıya kalırsanız, o görüntüyü sağlıklı bir besinle değiştirmeye çalışın.
- Yukarıda size sunduğum “Bunları Unutun” listesindeki gıdaları düzenli olarak görebileceğiniz bir yere asarsanız, günde 550’den fazla kalori tasarrufu yapmış ve anlamlı bir kilo kaybına ulaşmış olursunuz.
