Polikistik over sendromu nedir?

Polikistik over sendromu, kadınların yumurtalıklarında genel olarak hormonal bozukluktan kaynaklanan kistit yapı oluşması durumudur. Adet döngüsünde yaşanan temel belirleyici sorunlarla birlikte ortaya çıkan yumurtlama problemleri ile tanı konulabilir. Bu rahatsızlık, kadınların ergenlik dönemi ile birlikte ilk adet görerek girdikleri üreme çağında en sık olarak karşılaştıkları hastalıklardan bir tanesidir.

Polikistik Over Sendromu Neden Olur?

Polikistik over sendromu, kadınların yumurtalıklarından çıkan yumurtanın, yumurtlama aşamasında dışarı atılamayarak bulundukları yerde yapışması ile başlar. Daha sonra bu yapışan yerde çevresi iltihaplanarak ufak kist şeklinde kesecikler oluşturmalarıyla başlar. Adet kanaması yeni başlayan genç kızlarda ender olsa da, 20 ile 30 yaş arasında üreme çağındaki genç kadınlarda durum olarak çok sık olarak görülmektedir.

Polikistik over sendromu nedenleri çok açık olarak bilinmemekle birlikte, ilk etapta genetik olarak gelen bir rahatsızlık şeklinde değerlendirilir. Ancak asıl değerlendirilmesi gereken faktörler arasında çocukluk döneminde geçirilen ağır ve ateşli rahatsızlıklar, içinde bulunulan yaşam koşulları, kötü ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve egzersiz yapmama ile kilo alımı-yağlanma ya da hiç yağ almama gibi dış faktörler de ciddi tetikleyici durumdadır. Kısaca sağlıklı yaşama ve sağlıklı beslenme kurallarına da uyulması gerekmektedir.

Polikistik over sendromu belirtileri nelerdir?

Polikistik over sendromu belirtileri her kadına göre farklı şekillerde ortaya çıkabilir, çünkü herkesin bünyesi farklıdır. Bu nedenle aşağıda sıralanmış olan belirtilere dikkat etmek gerekir. Her kadında her belirti olmayacağı gibi, belirti göstermeden ilerleyen durumlar da oluşabilir:

• Adet görmeme
• Düzensiz adet döngüsü
• Adet döneminde az kanama ya da çok fazla miktarda kanama olması
• Ağrılı adet görme ve destekleyen başka sendromlar yaşanması
• Kısırlık sorunu
• Hormonlarda düzensizlik
• Metabolik rahatsızlık sorunları (insülin direnci, tiroid bozuklukları, Tip 2 diyabet vb. )
• Özellikle yüz ve göğüs bölgesinde aşırı tüylenme, yüzde kıllanma
• Ciltte ileri derecede akne ve sivilce sorunları yaşanması

Polikistik over sendromu teşhisi nasıl yapılır?

Polikistik over sendromunun teşhisi için belirtilerden hangisi ya da hangileri ile hastanın doktora başvurduğu önemlidir. Hatta bazen hiç belirti görülmemekte ama tek belirleyici durum adet görememe olmaktadır.

Konu ile ilgili olarak doktora başvurulduğu zaman hasta en eskiden günümüza kadar tıbbi geçmişini anlatmalı ve polikistik over sendromu ile ilişkilendirilebilecek durumlar not edilmelidir. Daha sonra gerekli kan tahlilleri ve hormonal testler istenecek, genç kızlar için ultrasonografik görüntüleme, evli kadınlar için vajinal ultrasonografik görüntüleme yapılacaktır. Teşhis konulması açısından en önemli testler, hormon seviyelerinin incelendiği kan tahlilleridir. Bu kan tahlillerinde hastanın östrojen, testosteron, progesteron hormon seviyeleri ile glikoz (kanda şeker), lipidler, prolaktin ve tiroid hormonlarına bakılır. Bunlar önemli sonuçlardır. Hatta trigliserti ve kolesterol da incelenmeli yağlanma açısından hasta kontrol edilmelidir.

Polikistik over sendromu tedavisi nasıl yapılır?

Gerekli testler ve tahliller yapıldıktan sonra, eğer polikistik over sendromu teşhisi konulursa, hiç vakit kaybetmeden hemen en uygun tedaviye başlanması gerekir. Polikistik over sendromu tedavisi konusunda genellikle ağız yoluyla alınan haplar tercih edilmektedir. Bu haplar adetleri düzenlemeye yarayan hafif içerikli doğum kontrol hapları ve bunların adet düzenleyici olarak kullanılan farklı türevleridir. Hastada bulunan androjen üretimi bu ilaçlarla kontrol altına alınıp, adet döngüsünün tekrar düzene oturabilmesi hedeflenir. Doktorun tavsiye edeceği süre boyunca verilen ilaçlar düzenli olarak ve hiç atlama yapılmadan kullanılmalıdır. Aynı zamanda bu tedavi sürecinde düzenli ve sağlıklı beslenmeye de dikkat edilmelidir. Egzersiz yapılmalıdır. Sağlıklı yaşam benimsenmelidir.

Bazı polikistik over sendromu durumlarında yumurtalıklarda yer eden kistler, düzenli olarak kullanılan etkili ilaçlara rağmen, ortadan kalkmayacak kadar inatçı bir yapıda ve yoğunlukta olabilir. Bu tip bir durumda yine doktor onayı ile cerrahi bir operasyon önerilir. Bu cerrahi operasyonda yumurtalıklara yapışmış olan kistler bulundukları yerlerden temizlenir. Oldukça basit bir cerrahi operasyondur. Yumurtalıkların kendilerini yenileme durumu söz konusu olduğu için ileride yumurtalık fonksiyonlarda herhangi bir sorun yaşanmaz. Ameliyat sonrasında da ilaçlarla tedaviye devam edilir.

Polikistik over sendromu vakit geçirilmeden müdahale edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Çünkü hormonlar kadın vücudunda çok önemli roller üstlenmektedir. Bu hormonlara ait dengelerin bozulması, bir çok başka hastalığa ve sıkıntıya neden olabilir. Bağışıklık sisteminin dengesi bozulur. Bu nedenle yapılacak teşhisin ardından çok hızlı hareket edilmesi ve kesin tedavi önerileri ile hemen uygulamaya geçilmesi gerekir.

Özellikle üreme çağındaki genç kızlar bu hastalığa en yatkın metabolizmaya sahip kişiler oldukları için, özellikle aileler çok dikkatli olarak bu konuya çok daha fazla özen göstermeliler. Genç kızların adet konusunda yaşayacakları en ufak bozuklukta hemen konusunda uzman olan bir jinekoloğa başvurulmalıdır. Adet döngüsü bozulan, sık ya da hiç adet olmayan, aşırı tüylenme yaşayan genç kızlar hemen bir uzmana götürülmeli ve teşhis için araştırma yapılmalıdır.

Metabolizmanın yorulmasından başka hastalık oluşumuna kadar gidebilecek süreçleri yaşamamak için düzenli doktor kontrolü de önemlidir. Düzenli kontroller ve muayene ilr birçok hastalık gibi polikistik over sendromu da kontrol altına alınarak zamanında tedavi edilebilir. Tedavi edilmediği takdirde daha ileriki yaşlarda kadınlarda maalesef en belirgin sonucu olan kısırlık ile sorun daha da büyüyerek karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle düzenli doktor kontrolleri ve doktorun tavsiye ve önerileri kesinlikle uygulanarak yerine getirilmelidir.