Pandeminin Adet Dönemi Üzerindeki Etkileri

Koronavirüsün son iki yılda pek çok alanda etkisi olduğunu gördük. Virüsün etki ettiği alanlardan bir tanesi adet döngüleri oldu. Pek çok kadın adet dönemlerinde değişiklikler fark ederken kadınlardan bazıları bunların virüsten sonra bazıları ise aşıdan sonra gerçekleştiğini söyledi. Bazı kadınlar ise değişikliklerin ne zaman meydana geldiğini söylememiş olsalar da yine de belli bir farklılık yaşadıklarını belirtti.

Adet döngülerinde meydana gelen değişikliklerin nedenlerini belirlemeye çalışmadan önce her kadının döngüsünün farklı olduğunu bilmek önemlidir. Genel olarak 28 günlük bir döngü ile beş günlük kanamanın normal olduğu söylense de bu yalnızca ortalamayı yansıtmaktadır. Çoğu kadın için bu durum değişiklik göstermektedir.

Adet kanamasının uzunluğu, yoğunluğu ve döngünün uzunluğu doğal olarak kadından kadına farklılık göstermekle birlikte bazen tek bir kadının adet döngüsü de birbirinden farklı olabilir. Adet döngülerinde sekiz güne kadar farklılık görülmesinin normal olduğu kabul edilmektedir.

Adet döngüsü, yumurtalıklar ve beyindeki hipotalamus ile hipofiz bezi tarafından üretilen hormonlarla kontrol edilir. Vücutta meydana gelen bozukluklar hormonlarda değişikliklere neden olarak adet döngüsünün uzunluğunu ve belirtilerini etkileyebilir.

Örneğin, ağır egzersizler ya da aşırı kalori kısıtlaması adet gecikmesine neden olabilir. Bu durumda adet düzensizliği normal beslenme düzenine geçince ya da egzersiz azaltılınca eski haline dönebilir. Bu nedenle adet döngülerinde meydana gelen değişiklikler değerlendirilirken pek çok faktörü göz önünde bulundurmak gerekir.

Adet döngüsündeki değişiklikleri değerlendirirken pandeminin bir stres faktörü olmuş olabileceğini düşünmek gerekir. Stresin hormonları etkilediği ve stres ile adet düzensizliği ya da kanamanın uzunluğu arasında ilişki olduğu bilinmektedir.

Stresin yanı sıra pandemiyle ilgili diğer değişiklikler de adet döngüsünün değişmesine neden olmuş olabilir. Pandemi sırasında pek çok kişinin kilo aldığı ve alkol tüketimini arttırdığı, bu faktörlerin de adet döngüsünde değişikliklere neden olduğu bilinmektedir.

Aşılar ve Adet Döngüleri

COVID aşıları piyasaya sürüldükten kısa bir süre sonra aşıların adet dönemlerini etkilediğine dair raporlar hazırlanmaya başladı. Kadınlar özellikle adet uzunluklarının aşıdan etkilendiğini söylüyordu. Aşıyla ilgili yapılan araştırmalarda adet dönemi araştırılmadığı için bu konuda elde edilen kesin bilgiler bulunmamaktadır. Yalnızca birkaç araştırmada ikisi arasındaki ilişki incelenmiştir.

ABD’de 4 bin kişi üzerinde yapılan bir araştırmada aşının ilk dozunun sonraki adetin zamanlaması üzerinde hiçbir etkisinin olmadığı görüldü. Ancak ikinci aşıdan sonra adet döneminde yarım günden daha az olmak üzere gecikme yaşandı. Ancak bu değişikliğin üçüncü döngüde olmadığı görüldü. İlginç bir şekilde bir döngü içerisinde iki doz aşı olanlarda adet döngüsü iki gün uzarken aşıdan sonraki üçüncü döngü ile adet düzeni normale döndü.

Araştırma yukarıdaki sonuçları gösterse de bu etkileri, stresin etkilerinden ayırmak zordur. Norveç’te 5 bin 500’ün üzerinde kişiyle yapılan bir çalışmada ise katılımcıların yüzde 41’i ikinci doz ile aşılandıktan sonra adet düzensizliği yaşadıklarını söylemiştir. Bununla birlikte yüzde 38’lik bir kısım hiç aşı olmadan önce de düzensizlik olduğunu söylemiştir.

Bu araştırmalara göre adet döngülerindeki bozuklukların normal olduğu ya da pandemi nedeniyle döngülerde meydana gelen değişikliklerin çok az bir kısmının aşıdan kaynaklandığı görülüyor. Araştırmalar, adet döngülerinde değişiklik yaşayan kişilerin deneyimlerinin doğru olduğunu gösterirken bu değişikliklerin geçici olduğunu gösteriyor.

Aşıların adet döngüsünü kontrol eden hormonları etkileyebildiği, vücudun aşıya karşı bağışıklık tepkisi oluşturabildiği ve bu sayede adet döngülerini etkileyebileceği düşünülmektedir. Bununla birlikte aşıların adet döngüsünde değişikliklere neden olabileceği ilk kez görülen bir durum değildir. 1913 yılında bir doktor tifo aşısı ile adet döngüsünde değişiklikler arasında bir ilişki olduğunu tespit etmiştir. Daha yeni çalışmalarda ise HPV aşısı sonrası kısa süreliğine adet döngüsünde değişiklikler olabileceği görülmektedir.

COVID aşıları nedeniyle adet döngüsünde değişiklikler olması halinde bunların kısa süreli olduğu görülmekte ve aşıların doğurganlığı etkilediği düşünülmemektedir. Adet gören kadınlar bu gerçeklerin farkında olurlarsa hayatlarını daha iyi bir şekilde planlayabilirler.

Adet dönemindeki değişiklikleri ilaç şirketlerine ve araştırmacılara yan etki olarak bildirmek, gelecekte aşılar hakkında daha fazla veriye sahip olmamızı sağlayabilir.

COVID ve Adet Döngüsü

COVID tıpkı diğer ciddi hastalıklar gibi vücudun enerjisini üremeden uzaklaştırarak enfeksiyonla mücadeleye yönlendirmesine ve yumurtlamayı geçici olarak etkilemesine yol açabilir. COVID’in vücuttaki inflamatuar etkilerinin de adet döngüsünde bozukluklara yol açabileceği düşünülmektedir.

COVID’li 237 hastanın adet döngülerini önceki döngüleriyle karşılaştıran bir çalışmada hafif derecede hasta olan kişilerin yüzde 18’inin, ağır hastaların ise yüzde 21’inin hastalıktan öncesine göre daha uzun döngülere sahip olduğu görüldü. Hastaların yaşadığı bu değişiklikler hastaneden taburcu olmalarının ardından iki ay içinde normale döndü.

Özet Olarak

COVID aşıları ile koronavirüse yakalanmanın adet döngülerini etkileyebileceği ve kesin olarak bilinmese de pandemik stresin de değişikliklere neden olabileceği düşünülmektedir. Değişiklikler birkaç ay sonra normale dönüyor gibi görünmekle birlikte adet döngünüzle ilgili sorunlar yaşıyorsanız ya da yaşadığınız değişiklikler sürmeye devam ediyorsa bu durumu doktorunuzla görüşmeyi ihmal etmeyin.