Otizm Spektrum Bozukluğunun Erken Dönemde İşaretleri Nelerdir?

2018 yılında yapılan tahminlere göre 8 yaşındaki her 44 çocuktan 1 tanesinde otizm spektrum bozukluğu görülüyor.

Otizm spektrum bozukluğunun işaret ve belirtileri kişiden kişiye değişiyor. Bu bozukluk, ömür boyu devam eden nörogelişimsel bir bozukluktur ve sosyal engeller veya tekrar eden davranışlar ile karakterize edilir. Ayrıca iletişim kurma, öğrenme ve etkileşim kurma yönteminiz farklıdır.

İşaret ve belirtilerin genellikle çocuğun yaşamının erken dönemde ortaya çıkmaya başladığını öğrenmek sizi şaşırtabilir. Ebeveynler ve doktorlar genellikle 3 yaşından önce işaretleri görmeye başlarlar. İyi bir değerlendirme ile çocuğun 1.5 yaşında bile tanı alması muhtemeldir. Çocuklar genelde 3 yaş civarında kreşe giderler ve bu da işaretlerin bu yaşta daha sık fark edilmelerinin sebebi olabilir.

Otizm Spektrum Bozukluğunun İşaret ve Belirtileri

Otizm spektrum bozukluğunun teşhisi illa ki bir listedeki maddeleri onaylamakla olmaz. Hepsine evet denilen 10 kutucukla dolu bir form yoktur. Başka tıbbi teşhisler ile ortak olan pek çok belirti vardır. Ancak görebileceğiniz bazı yaygın işaretler aşağıda.

İletişimde Gecikme

Çocuğunuzun etkileşim sırasında sözlü dili veya başka bir iletişim yöntemini kullanmadığını fark edebilirsiniz. Çocuklar çok küçükken konuşmak için her zaman kelimeleri kullanmazlar. Bunun yerine size bir şeyi getirebilir ve yardım isteyebilirler. Belki bir el işareti kullanırlar veya başka temel işaretlerden faydalanırlar. Eğer bu tip davranışlar görmüyorsanız, bir endişe kaynağı olabilir.

Tekrar Eden Hareketler

El çırpma ve bedeni sallama gibi bazı tekrar eden hareketler de sıklıkla otizm spektrum bozukluğu ile bağlantılıdırlar. Ayrıca çocuklar oynarken bu tekrarcılığı fark edebilirsiniz. Ancak bunların devamlı olması, dikkat edilecek şeydir.

Göz Teması Kurmaması

Bu işarete göz atarken, çocuğun bir ebeveyn veya akrabaya dönük olmaması kastedilir. Örneğin anneniz odaya geldiğinde ve sizin adınızı seslendiğinde, ona dönmezsiniz ve geldiğini fark etmemiş gibi davranırsınız. Ayrıca tanıdık birini gördüğünüz için kendiliğinden ortaya çıkan gülümseme de olmayabilir.

Nesnelere Karşı Yoğun İlgi

Neredeyse her çocuğun bir şeye dair yoğun hayreti vardır. Onun en sevdiği filmi veya çizgi filmi tekrar tekrar izlememiş kaç kişi vardır ki? Ancak çocuklar nesnelere insanlardan daha fazla ilgi göstermeye başladıklarında, bu durum otizm spektrum bozukluğunu bir işareti olabilir. Belki de o nesnenin sadece belli kısımlarına odaklanmış olabilir.

İçgüdülerinizi Dinleyin

Ebeveynler ve bakıcılar çocuklarını iyi şekilde tanırlar, yani bir şey yolunda gitmediğinde bunu hissedebilirler. Bazen aileler sadece bir şeyler hissettiklerinden dolayı otizm spektrum bozuluğu teşhisi için doktora gittiklerini itiraf ediyorlar.

Bunun anlamı, çocuklarında diğer çocuklardan farklı bir şey görmeleridir. Örneğin küçük kardeş büyük kardeşten daha geç konuşmaya başlamış olabilir. Daha belirsiz bir şey de olabilir. İçinizdeki sesi dinlemeli ve farklı bir şey olduğundan şüphe ediyorsanız kontrol ettirmelisiniz. Bazen ne olduğunu tam olarak tespit etmeniz mümkün bile değildir.

Son yıllarda pandemi süreci bu durumu daha da zorlaştırdı. Örneğin çocuklar sık sık sadece ailelerinin yanında bulunmaya başladılar ve kısıtlamalar kalktıktan sonra ise başka çocuklarla sosyalleşme imkanı bulduklarında onların diğer çocuklardan farklı oldukları görmek mümkün olabilir.

Bu illa ki bir sağlık probleminden kaynaklanmak zorunda değil. Bir çocuk iki yıldır oyun arkadaşı olmadığı için tek başına mı oynuyor? Çok utangaç olduğundan ve aile dışında kimseyi bilmediğinden dolayı ilgi göstermiyor olabilir mi?

Ebeveynler Ne Yapmalılar?

Genel olarak her çocuk için erken gelişimsel dönem kritiktir. Bu bilhassa otizm spektrum bozukluğunda geçerlidir. Pek çok kaynağa göre davranışların bazılarında erken müdahale çok önemlidir.

Bu nedenle çocuğunuzun düzenli sağlık kontrollerine gitmek de önemlidir. Çocuklar küçükken bir kaç ayda bir kontrole gitmeleri gerekir ve neden bu kadar çok gidilmesi gerektiğini merak edebilrsiniz. Doktorlar genelde çocuğun boyunu ve kilosunu ölçer, ebeveynlerine sorular sorarlar.

Ancak uzmanlar sadece çocuğun fiziksel gelişimini ölçmüyorlar. Gelişimsel bazı noktalara da dikkat ediyorlar. Konuşuyor mu, yürüyor mu, sosyal mi gibi sorulara cevaplar arıyorlar.

Uzmanın gördüğü şeylere göre otizm spektrum bozukluğu için başka bir uzmana yönlendirilmeniz de mümkündür. Ayrıca otizm tanısı koyulmadığı halde konuşma terapisi veya mesleki terapi gibi bazı terapilere yönlendirilmesi de önerilebilir. Bu terapilerde bir iki ay kalması ona fayda sağlayabilir veya sağlamayabilir.

Otizm spektrum bozukluğu başka yaygın sağlık problemleriyle de belirtiler paylaşır. Örneğin çocuğun adını söylemenize rağmen size tepki vermiyorsa, duyma problemleri olabilir veya kulak enfeksiyonu gibi kısa süreli problemler de bulunabilir. Bunun gibi durumlarda duyma uzmanına gitmek ve antibiyotik kullanımı genelde sorunu çözer.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu da otizm spektrum bozukluğu ile belirtiler paylaşır. Geçmişte pek çok doktor, otizm tanısı bulunan çocuklara DEHB tanısı koymazdı ve ikisi arasında çok büyük ilişki olduğundan ayırt etmesi de zorlu olabilir.

Sonuç olarak ebeveynler, çocuklarının sağlığına dair bir endişeye sahip olduklarında hemen doktora ulaşmalılar. Çocuk ve ergen psikiyatristi veya aile hekiminiz ile görüşmek gerekli testlerin yapılmasını sağlayacaktır.