Omicron Varyantı Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Omicron varyantı, ilk kez Kasım ayında Güney Afrika’da görülmeye başladığından beri gündemi meşgul eden bir koronavirüs varyantı olarak karşımıza çıkıyor. Bu varyant keşfedildiğinden beri diğer varyantlara göre daha bulaşıcı olup olmadığı ve aşıların etkili olup olmadığı en çok merak edilen konuların başında geliyor.

Omicron Varyantı Nedir?

İlk olarak geçtiğimiz Kasım ayında Güney Afrika’da görülen Omicron varyantı, geçtiğimiz birkaç haftadan beri dünyanın her yerinde hızla artış gösteren bir koronavirüs varyantı. Bilim insanları henüz Omicron varyantını tamamen anlamış olmasalar da bu varyantın vaka sayılarında artışa neden olduğu biliniyor.

Bilim insanları bu yeni varyantı sahip olduğu 50’nin üzerindeki mutasyon ile tanımış oldu. Bu mutasyonlardan bazıları Alpha ve Beta gibi önceki varyantlar tarafından taşınmıştı ve bu mutasyonlar, virüsün hızla yayılabileceğini gösteriyordu. Diğer mutasyonlar ise virüsün aşılar tarafından üretilen antikorlardan kaçmasına yardımcı olmasıyla biliniyor.

Omicron varyantının mutasyonları ve Güney Afrika’daki vakaların hızla artması sonucu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Omiron’u, “endişe uyandıran varyant” olarak tanımladı. Varyant ortaya çıktıktan sonra hızla dünyanın her yerinde görülmeye başlandı. Uzmanlar, Omicron varyantının dünyanın pek çok yerinde baskın varyant haline gelmeye başladığını söylüyor.

Omicron Diğer Varyantlardan Hızlı mı Yayılıyor?

DSÖ’ye göre Omicron, Delta varyantına göre daha hızlı yayılıyor. Omicron’un ilk ortaya çıktığı yer olan Güney Afrika’da varyantın yayılımı başladıktan itibaren bir bölgeden diğer bölgeye hızlı bir şekilde sıçrama gösterdi. Ardından kısa bir süre sonra diğer ülkelere de sıçramaya başladı.

Bilim insanları henüz Omicron’un neden bu kadar hızlı yayılım gösterdiğini kesin olarak bilmiyor. Bununla birlikte yapılan bazı araştırmalara göre Omicron’un burundaki hücreleri enfekte etme konusunda etkili bir varyant. Yani burundan nefes alıp verme ile virüs bulaşabiliyor.

Omicron Belirtileri Nelerdir?

Varyant ile ilgili elde edilen ilk bilgilere göre Omicron’un belirtilerinin, diğer varyantlara göre farklılık gösterebileceği söyleniyor. Örneğin, diğer koronavirüs varyantlarında görülebilen tat ve koku kaybının, Omicron’da görülme olasılığının daha az olduğunu söyleyenler bulunuyor. Hatta Omicron ile enfekte olan kişilerin söylediklerine göre bu varyant burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı ya da kaşıntısı, kuru öksürük ve kas ağrısı gibi belirtilere neden oluyor.

Bu belirtiler diğer varyantlarda da görülebildiği için Omicron’un diğer varyantlardan kesin olarak ayırt edilebileceğini söylemek zor. Çünkü bütün varyantlar aslında temelde Covid-19 hastalığına neden oluyor.

Önceki Enfeksiyonlar Omicron’a Karşı Koruma Sağlıyor mu?

Önceden geçirilen Covid-19 enfeksiyonları şiddetli hastalıklara karşı koruma sağlayabilse de Omicron için bu durum söz konusu olmayabilir. Bilim insanları Omicron’un bağışıklıktan kaçabileceğini düşünüyor. Çünkü Güney Afrika’dan elde edilen verilere göre Omicron ile enfekte olan kişiler arasında daha önce Covid-19’a yakalanan kişiler bulunuyordu. Benzer şekilde İngiltere ve Danimarka’dan elde edilen veriler de aynı durumun geçerli olabileceğini gösteriyor.

Bilim insanları, koronavirüs ile tekrar enfekte olma riskini daha iyi bir şekilde anlamak için Covid-19’a yakalanıp iyileşen insanlarda üretilen antikorları inceledi. Bu antikorlar diğer varyantlarla karıştırıldığında hücrelerin enfekte olmasını önleme konusunda başarılı oldu. Ancak Omicron ile karıştırıldıklarında bu yeni varyantın hücrelerin içine girmeyi başardığı görüldü. Elde edilen bu sonuç, Omicron varyantının mutasyonlarının, koronavirüse karşı antikorların tutunduğu yüzey proteinlerinin şeklini değiştirdiği anlamına geliyor.

Aşılar Omicron’a Karşı Etkili mi?

Bu konuda yapılan çeşitli araştırmalara göre booster, yani ek aşılar Omicron’a karşı koruma sağlıyor. Ancak booster aşılar olmasa dahi mRNA aşıların iki dozunun daha az olmakla birlikte belli bir koruma sağladığı söyleniyor.

Aşılarla ilgili olan önemli bir konu, aşıların hastalığı önlemekten çok hastalığın şiddetini azaltmasıyla ilgili. Milyonlarca Covid-19 vakasının ele alındığı İngiltere kaynaklı bir araştırmada booster aşı olanların, aşı olmayanlara göre hastaneye yatış oranlarının yüzde 81 daha az olduğu görülüyor. İki doz aşı olanlar için ise bu oranın yüzde 65 olduğu görüldü.

Omicron Daha mı Şiddetli?

Omicron varyantı kimi insanlarda ölümcül enfeksiyonlara yol açabilse de genel olarak Delta varyantından daha az şiddetli olduğu biliniyor.

Bilim insanlarının bu konuda yaptığı araştırmalara göre Delta varyantı çok daha şiddetli enfeksiyonlara neden oluyor. Omicron’da ise tam tersi geçerli. Omicron’un neden olduğu enfeksiyonlarda hastaneye yatış oranlarının daha düşük olduğu görülüyor.

Omicron’un daha az şiddetli olmasının çeşitli nedenleri olabilir. Bu nedenlerden bazıları Omicron’un enfekte ettiği kişilerin aşılanmış olmaları ya da daha önce Covid-19 geçirmiş olmaları olabilir. Bu kişilerin bağışıklıkları, Covid-19 nedeniyle hastaneye yatışlarının azalmasını sağlamış olabilir.

Omicron’un Anlamı Nedir?

DSÖ, koronavirüs varyantlarını isimlendirirken Yunan alfabesinden yararlandı. Yunan alfabesinde harfler Alpha, Beta, Gamma, Delta… şeklinde devam ediyor. İlk varyant olan Alpha ilk olarak İngiltere’de keşfedilirken Beta ise Güney Afrika’da keşfedilmişti. Gamma ilk kez Brezilya’da tespit edildikten sonra Delta ise ilk kez Hindistan’da görülmüştü.

Koronavirüsün son varyantı olan Delta ise bildiğiniz gibi Güney Afrika’da ortaya çıktı. Omicron, Yunan alfabesinin 15. harfi olup Latin alfabesindeki “O” harfine denk geliyor. Yeni varyantın isimlendirilmesinde bu harfin kullanılmasının aslında iki nedeni bulunuyor.

Öncelikle Omicron’a gelmeden önce alfabede başka harfler bulunsa da fazla yayılım göstermemiş olan ve bizin adını duymadığımız diğer varyantlar için bu harfler zaten kullanılmıştı.  Bununla birlikte alfabede “Nu” ve “Xi” harfleri de atlandı. “Nu”nun atlanmasının nedeni İngilizce “new (yeni)” kelimesiyle benzeşmesiyken “Xi”nin atlanmasının nedeni ise bunun Çincede yaygın bir soy isim olmasından kaynaklanıyor. DSÖ; kültürel, sosyal, ulusal, bölgesel, profesyonel ya da etnik grupları gücendirmemek adına böyle bir politika belirledi. Böylece Yunan alfabesinde bazı harfler atlanarak yeni varyant için Omicron harfine gelinmiş oldu.

Kaynak: https://www.nytimes.com/article/omicron-coronavirus-variant.html