Mor havucun faydaları nelerdir?

Havuç çeşitli renklerde üretilen lezzetli bir sebze.

Mor havuç ise özellikle mor meyve ve sebzelere has faydalara sahip ve gözden kaçması da zor.

Tüm havuç türleri çok besleyici ancak mor havucun özellikle inflamasyonlar ile savaşan ve belli sağlık problemlerine iyi gelen güçlü antioksidanlar bakımından zengin olduğunu belirtmek gerek.

Tarihi ve Besin Değerleri

Havuç denilince pek çok insanın aklına turuncu bir sebze geliyor ancak havucun orijinali mor veya beyaz renkte.

Havucun ekilen bir gıda olarak kullanıldığına dair ilk kanıtlar, onun milattan sonra 10. yüzyılda Fars İmparatorluğu tarafından İran Platosu’nda ekildiğini gösteriyorlar ve bu antik havuçlar mor ve beyaz renktelermiş.

Modern, turuncu havuç ise sarı havuç adı verilen yeni bir türden üretilmişler ve genetik mutasyon sayesinde ortaya çıkmış.

Kırmızı ve mor havuç doğu versiyonları olarak bilinirken, sarı, turuncu ve beyaz havuç batı tipi versiyonlar olarak tanınıyorlar.

Batı tipi havuç ise günümüzdeki satış noktalarında ağırlıklı olarak doğu tipi havucun yerini almış durumda.

Besin Değerleri

Rengi ne olursa olsun tüm havuçlar lifler, potasyum, C vitamini, manganez, A vitamini ve belli B vitaminleri bakımından zenginler.

Ek olarak, kalorisi göreceli olarak düşük. 128 gram çiğ havuçta sadece 52 kalori bulunuyor.

Mor havucu besin değeri bakımından özel yapan şey ise antosiyanin adı verilen antioksidan içeriği.

Antosiyaninler polifenol antioksidan ailesine dahiller ve böğürtlen, üzüm, mor patates, mor lahana ve mor havuç gibi mor meyve ve sebzelerde bulunuyorlar.

Antosiyanin gibi antioksidanlar vücudu oksidatif stresten koruyorlar ve bu stres, vücuttaki reaktiif moleküller olan serbest radikaller ile antioksidanlar arasındaki dengesizlikten kaynaklanıyor.

Oksidatif stresin kanser, zihinsel gerileme, kalp hastalıkları ve yaşlanma gibi sağlık problemleri ile bağlantısı bulunuyor.

Güçlü Antioksidanlara Sahiptir

Antosiyaninler, etkileyici faydaları olan polifenol antioksidanlardır.

Mor havuç gibi antosiyanin zengini gıdalar barındıran beslenme türleri, özellikle inflamasyona bağlı belli sağlık problemlerine karşı koruma sağlayabilirler.

Antosiyaninler inflamasyon sebebi sitokin gibi zararlı bileşenleri potansiyel olarak azaltarak anti-inflamatuvar özellikler gösterebilirler. Bu bileşenlerin azaltılması kalp hastalıkları gibi bazı rahatsızlıkların riskini azaltır.

Örneğin, 24 çalışma üzerinde yapılan değerlendirmelerde, antosiyanin zengini bir beslenmeye sahip olanların kan akışlarında iyileşme meydana gelmiş ve tüketmeyenlere göre kan damarı fonksiyonlarında da daha iyi sonuçlar elde edilmiş.

Kötü kan akışı ve yetersiz damar işlevi, kalp hastalıklarının yaygın sebepleri arasında ve bu nedenle bu risk faktörlerini iyileştirmek belli kalp rahatsızlıklarına dair risklerinizi azaltabilir.

34.000 kadının her gün 0.2 gram antosiyanin tükettiği büyük bir çalışmada, kalp hastalığı riski ciddi anlamda düşmüş.

Antosiyaninlerin zihinsel gerilemeye karşı da koruyucu etkileri olduğu belirtiliyor.

Yedi çalışma üzerinde yapılan bir değerlendirmede, sözlü öğrenme ve hafıza gibi bazı zihinsel çıktıların çocuklarda, yetişkinlerde ve yaşlılarda antosiyanin zengini gıdalar tükettikten sonra artış gösterdiği tespit edilmiş.

Ek olarak, toplum çalışmaları antosiyanin zengini gıdalar tüketimindeki artışın tip-2 diyabet riskini de azalttığını gösteriyorlar.

Antosiyaninlerin yanında mor havuçta diğer polifenol antioksidanlar da bulunuyorlar ve bunlar arasında klorojenik asit ve kafeik asit bulunuyor. Hatta mor havuç ortalama olarak diğer renklerdeki havuçlara göre dokuz kat daha fazla polifenol antioksidanlara sahip.

Polifenollerin sağlığı iyileştirdikleri, kalp hastalıkları, zihinsel gerileme ve belli tip kanser türlerine karşı riskleri azalttığı gösteriliyor.

Kanser Karşıtı Etkileri Olabilir

Çalışmalar mor havuçta bulunan güçlü antioksidanların kanserle savaşan etkilerinin olabileceğini gösteriyorlar.

12 hafta boyunca yapılan bir çalışmada, fareler kanseri destekleyen bileşenlere maruz bırakılmışlar ve aynı zamanda mor havuç ekstraktı içeren bir beslenmeye tabi tutulmuşlar ve bunların normal beslenenlere göre daha az kanserli gelişimlere sahip oldukları görülmüş.

Benzer şekilde, test tüpü çalışmalarında antosiyaninlerin meme, karaciğer, deri, kan ve kolon kanser hücrelerinin gelişimi ile yayılımını önleyebildiği gözlenmiş.

923 kolorektal kanserli ve 1846 kanseri olmayan insan üzerinde yapılan çalışmalarda, mor sebze ve meyveleri yüksek miktarda tüketen kadınların bunları daha az tüketen kadınlara göre daha az kolorektal kanser riskine sahip oldukları görülmüş.

Diğer çalışmalar da erkek ve kadınlarda benzer sonuçlar gösteriyorlar.

Buna ek olarak, çalışmalar her türlü havuç bakımından zengin bir beslenmenin meme kanserine karşı koruyucu olduğunu gösteriyorlar.

141.187 kadının dahil olduğu toplam 10 çalışmanın değerlendirmesinde, tüm havuç türlerini yüksek miktarda tüketmenin meme kanseri riskinde %21 düşüş sağladığı görülmüş.

Ayrıca, genel olarak sebzeler bakımından zengin bir beslenmenin genel kanser riskinde azalma ile bağlantılı olduğu keşfedilmiş.

Kilo Vermeye Yardımcı Olabilir

Toplum çalışmaları, sebze zengini bir beslenme tarzına sahip olanların daha az sebze tüketenlere göre daha az ağırlığa sahip olma eğiliminde olduklarını gösteriyor.

Çünkü havuç gibi sebzelerin kalorileri düşük ancak çok besleyiciler ve bu da onları kilo dostu gıdalar haline getiriyor.

Yüksek kalorili, işlenmiş atıştırmalık ve yemekleri sebze temelli atıştırmalık ve yemekler ile değiştirmek, genel kalori alımınızı azaltmanıza yardımcı olarak sağlıklı kilo vermenizi sağlayabilir.

Mor havuç iyi bir çözünebilir lif kaynağı ve bu da iştahınızı ve gıda alımınızı peptit YY gibi tokluk hormonlarının düzeyini arttırarak azaltıyor.

100 kadın üzerinde yapılan bir çalışmada, öğle yemeğinde 200 gram havuç tüketen kadınların havuç yemeyenlere göre daha tok hissettikleri ve gün boyunca daha az bir şeyler yedikleri tespit edilmiş.

Bunlara ek olarak, 124.000 kişi üzerinde yapılan büyük bir çalışmada, antosiyanin zengini gıdalar tüketen erkek ve kadınlarda daha fazla kilo kaybı ortaya çıkmış.

Belli Tıbbi Rahatsızlıklara Fayda Sağlayabilir

Araştırmalar mor havucun metabolik sendrom ve inflamatuvar bağırsak rahatsızlıkları gibi belli rahatsızlıklara fayda sağlayabileceğini gösteriyorlar.

Metabolik Sendrom

Metabolik sendrom, fazla bel yağlanması ve yüksek kolesterol, tansiyon ve kan şekeri düzeyleri gibi pek çok belirti topluluğu ile karakterize edilen bir sendrom.

Metabolik sendrom kalp hastalığı, tip-2 diyabet riskini arttırıyor ve hepsi ölüm ihtimalini yükseltiyor.

Mor havuçta bulunan antosiyaninler, kolesterolü düşürmeye ve kan şekerini azaltmaya yardımcı olabilir ki bunlar metabolik sendromun iki belirtisidir.

Hayvanlar üzerindeki çalışmalar, mor havucun metabolik sendrom ile alakalı diğer belirtileri de iyileştirebildiğini gösteriyorlar.

Fareler üzerindeki deneylerde, mor havuç suyunun karaciğer yağlanması, yüksek kan şekeri, yüksek tansiyon ve kalp kası sertliği gibi metabolik sendroma bağlı tüm belirtileri iyileştirdiği veya tersine çevirdiği görülmüş.

8 haftalık bir diğer çalışmada ise metabolik sendroma sahip ve bol yağlı beslenen farelere mor havuç verilmesi durumunda tansiyon ve insülin direncinde kontrol grubuna göre daha fazla iyileşme görülmüş.

Sonuçlar umut verici olsa da, mor havucun metabolik sendrom üzerindeki etkilerinin insanlarda gözlenmesi için daha fazla çalışma gerekli.

Kolit ve İnflamatuvar Bağırsak Problemleri

İnflamatuvar bağırsak hastalığı, sindirim yolunun bir kısmında ortaya çıkan kronik inflamasyon olarak tanımlanıyor.

Test tüpü ve hayvan deneyleri, mor havucun ülseratif kolit gibi belli inflamatuvar bağırsak rahatsızlıklarında yardımcı olabildiğini gösteriyor.

Bir çalışmada, kolit sahibi farelerin mor havuç tozu ile desteklenmeleri halinde kanlarındaki inflamatuvarı arttıran proteinlerde diğer tedavilere göre azalma görülmüş.

Test tüpü çalışmalarında ise mor havuç ekstraktının bağırsak hücresi inflamasyonlarında benzer sonuçlar gösterdiği ortaya çımış.

Araştırmacılar mor havucun bu inflamasyon karşıtı özelliklerinin güçlü antosiyanin antioksidan içeriğinden kaynaklandığı sonucuna vardılar.

Beslenmenize Eklemek Kolaydır

Mor havuç sadece besleyici değil, aynı zamanda güçlü ve lezzetli bir sebze olduğundan pek çok yemekte kullanılabilir.

Diğer havuç türlerine benzer bir tadı var ve benzer şekilde kullanılıyor.

Onu beslenmenize eklemenin bazı yolları şöyle:

• Doğrayın, rendeleyin ve salatalara ekleyin
• Zeytinyağı, tuz ve biberle kavurun
• Pişirip ev yapımı humusa ekleyin
• Hamurişi gıdalara ekleyin
• Lezzetli bir sosla sunun
• Meyve suyu ve smoothielere ekleyin
• Dilimleri kurutarak patates cipsine alternatif yaratın
• Kavurmalara ekleyin
• Çorbalara, kemik sularına ve güveçlere ekleyin
• Buğulayın ve baharatlayın

Sonuç Olarak

Mor havuçta oldukça etkileyici bir vitamin, mineral ve güçlü bitkisel bileşenler rezervi var ve bu sağlığınıza pek çok şekilde fayda sağlar.

Tüm havuç türleri besleyici ve sağlıklı olsa da, mor havucun antosiyanin adlı güçlü antioksidanları sağlığınız üzerinde etkileyici etkiler yaratır.

Havuç tüketimi kalp sağlığını iyileştirebilir, kilo vermeye destek olabilir, inflamasyonu azaltabilir ve belli kanser türlerinin riskini azaltabilir.

Bu parlak renkli sebze sadece pek çok faydaya sahip değil, aynı zamanda favori gıdalarınıza renk ve aroma da katabilir.