Mindfulness ve meditasyon arasındaki fark nedir?
Sağlığınızın kontrolünü tekrar ellerinize almak için kendinize söz verdiniz. Bu sözün bir parçası olarak stresi azaltmak ve daha iyi uyumanızı sağlamak konusunda yardımcı olacağını öğrendiğiniz meditasyon çalışmaları yapmaya karar verdiniz. Çok güzel! Ancak hakkında sürekli bir şeyler duyduğunuz mindfulness nedir?
Hem mindfulness hem de meditasyon, internette alternatif sağlık ile ilgili sitelerde görebileceğimiz iki referans noktası olarak karşımıza çıkıyor. İnsanlar, bunların sağlık için iyi olduğunun farkındalar ve bunları destekleyen nitelikte olan pek çok bilimsel araştırma bulunuyor. Ancak çok az insan mindfulness ile meditasyon arasındaki farkı merak ediyor. Her ikisi aslında aynı şey ancak farklı isimlere mi sahip? Ya da tamamen farklı iki kavram mı?
Meditasyondan sağlık açısından en iyi faydaları sağlamak için öncelikle meditasyon çeşitleri hakkında temel bilgileri edinmeniz gerekir. Mindfulness ile meditasyon arasındaki farkları anlamak zor bir iş olabilir, özellikle de ikisinin binlerce yıldır tartışma konusu olduğunu düşündüğümüz zaman.
Meditasyon nedir?
Meditasyon, bilinci değiştiren ya da konsantrasyonu arttıran çeşitli egzersizleri tanımlamak için kullanılan kapsamlı bir terimdir. Meditasyon özellikle konsantrasyonu, berraklığı, duygusal pozitifliği ve sakinliği geliştirmeyi teşvik etmek için yapılan pratikleri ya da teknikleri ifade eder.
İnsanlar, meditasyon yaparak sadece zihinlerini kontrol etmeyi değil aynı zamanda ufak tefek şeylerden ya da gereksiz kaotik düşüncelerden kurtulmayı öğrenirler. Meditasyonun tüm türleri içe dikkat etme üzerine yoğunlaşır. Bu duruma farklı mekanizmalar kullanılarak ulaşılır. Bunlar arasında mantraya yoğunlaşmak, kontrollü nefes, görselleştirme ya da vücudun belli bir bölgesine yoğunlaşmak gibi şeyler dahildir. Meditasyonun üç ana türü bulunmaktadır:
Odaklanma meditasyonu
Meditasyonun her çeşidi belli bir şey üzerine odaklanma ya da konsantre olma içermektedir ve odaklanma motivasyonu olarak sınıflandırılabilir. Bu meditasyon, elma ve duvardaki gölge gibi nesneler üzerine odaklanmayı içerebileceği gibi kişinin nefesi üzerine odaklanmayı da içerebilir. Bu tarz bir meditasyonun amacı zihni günlük endişelerden ve planlardan uzaklaştırmak ve odaklanma yolu ile sakinlik durumuna ulaşabilmektir.
Çabasız transandantal meditasyon
Bu meditasyon, modern toplumun stereotipik özelliklerine belki de en yakın olan meditasyondur. Transandantal meditasyon, tüm düşünceleri tamamen eleyerek meditasyon yapan kişinin saf halini tanımasını sağlar. Meditasyonun çabasız olarak adlandırılmasının nedeni, bu duruma ulaşmanın herhangi bir zihinsel çaba ya da odaklanma gerektirmemesinden kaynaklanmaktadır. Çabasız meditasyonun acemiler için uygun olmadığı söylenebilir.
Mindfulness meditasyonu
Mindfulness yani bilinçli farkındalık gerçekten de bir meditasyon türüdür. Mindfulness meditasyonu ile belli bir nesneye odaklanmak ya da konsantre olmak yerine herhangi bir yargılama ya da bağlılık olmadan düşünceleriniz özgürce uçmasına izin verirsiniz. Bu sayede metaforik olarak geri bir adım atabilir ve zihninizi neredeyse dışardan bir gözlemci olarak görebilirsiniz. Bunu yapmanız düşüncelerinizi ve duygularınızı herhangi bir taraf tutmadan analiz etmenizi sağlar. Bu bağlamda meditasyon süresince iç düşüncelerinizin daha çok farkına varırsınız. Rahatlayabilir ve kendiniz ile daha ileri bir seviyede iletişim kurabilirsiniz.
Mindfulness bir meditasyon türü olsa da aynı zamanda bir yaşam şeklidir. Mindfulness, hepimizin tamamen şu anda yaşayabileceği yeteneğe sahip olabileceğimizi öğretir, kafamızın içinde ve etrafımızdaki dünyada neler olup bittiğinden haberdar olmamızı sağlar. Mindfulness, meditasyon gibi belli teknikler ile kullanılabildiği gibi günlük hayata da uygulanabiliyor.
Mindfulness ve meditasyon arasındaki farklar
Mesela parkta bir yürüyüş yapmak diyelim. Pek çok insan doğanın içinden yürürken etraflarında olup bitenin çok az farkındadır. Çünkü kafaları geçmiş pişmanlıklar ve gelecek endişeleri ile doludur. Meditasyon sırasında yaşanan mindfulness durumuna ulaşan insanlar etrafındakiler ile kendilerini daha bütün hissedebilir. Bu insanlar yeni çeşit kuşları, topraktan kafasını çıkarmış yabani çiçekleri ya da sıcak ve nemli bir günde serin bir esintinin saçlarının arasından geçmesini fark edeceklerdir.
Meditasyon ile mindfulness arasındaki farkın açığa çıktığı nokta tam burasıdır. Meditasyon her gün, gün boyunca yaptığınız bir şey değildir. Örneğin, arabayla işe giderken tek bir nesne üzerine yoğunlaşırsanız (odaklanmış meditasyondaki gibi) muhtemelen kaza yaparsınız! Bu durum mantıksızdır ve günde birkaç dakikadan fazla çabasız transandantalı zorlamak tamamıyla imkansızdır.
Diğer taraftan ise mindfulness günlük hayatınızın bir parçası haline gelebilir.
Meditasyonun faydaları
Meditasyonun sağlık açısından pek çok faydası bulunmaktadır. Meditasyonun sağlık ile ilgili iddialarının pek çok bilimsel araştırma tarafından desteklendiğini öğrendiğiniz zaman şaşırabilirsiniz. Hayatınıza katacağınız ufacık bir meditasyondan elde edeceğiniz bazı faydalar şu şekilde olacaktır:
- Meditasyon uykuyu düzenler
2004 yılında yapılan bir araştırma bir meditasyon türü olan Kriya yoganın, kronik insomnia yaşayan insanlar üzerinde büyük farklılıklara neden olduğunu gösterdi. İnsomnia hastaları uyku zamanlarında, uyku etkinliğinde ve uyku kalitesinde iyileşme gözlemlediler. Bunu ise ilaç yardımı olmadan, sadece basit bir günlük meditasyon programı ile gerçekleştirdiler.
- Meditasyon kilo vermenize yardımcı olabilir.
Pek çok insan duygusal bir felaket yaşadıkları zaman ile ilgili şeyler düşünebilir. Bu, erkek ya da kız arkadaştan ayrılmak olabilir ve sonucunda sizi buzluktaki dondurma kabına yönlendirebilir. Peş peşe bir şeyler yeme durumu ciddi kilo alımı ile sonuçlanabilir. Bir araştırmaya göre mindfulness meditasyonu, durmadan yeme ve duygusal yeme durumlarında etkili bir şekilde azalma sağlayabilmektedir.
- Meditasyon üretkenliği geliştirir
Bir araştırmaya göre transandantal meditasyon işyerinde büyük farklılıklar yaratabilmektedir. Araştırmada transandantal meditasyon yapan katılımcılarda artan iş tatmini, iyileşen çalışma performansı ve birlikte çalıştıkları insanlarla düzelen ilişkiler gibi durumlar gözlemlendi.
- Meditasyon ruh halinizi düzeltir
Bu sizi o kadar da şaşırtmamış olmalı! Meditasyonun hem anksiyete hem de depresyon üzerine olumlu etkileri olduğu pek çok araştırma tarafından ortaya konuldu. 2012 yılında yapılan bir araştırmada Budist meditasyon yapan kişilerin hayat ile ilgili olarak ölçülebilir derecede pozitif görüşlere sahip olduğu görüldü. Bu insanlar ayrıca problemleri çözme konusunda daha yetenekli oluyorlar ve meditasyon yapmayan kişilere göre daha iyi zihinsel esnekliğe sahip oluyorlar.
Mindfulness çalışmalarının faydaları
Mindfulness bir meditasyon türü olduğu için aynı pek çok faydadan yararlanabilirsiniz. Mindfulness çalışmalarının üzerinde en çok araştırma yapılan yanlarından bir tanesi anksiyeteyi azaltma yeteneği olmaktadır.
2013’te yapılan bir araştırmada genel anksiyete bozukluğu olan 93 kişi, mindfulness tabanlı stres azaltıcı programa ya da kontrol grubuna alındı. Mindfulness programına katılan kişilerin anksiyetelerinde, kontrol grubunda olan kişilere oranla daha fazla azalma görüldü. Aynı zamanda bu gruptaki kişilerin stres seviyelerinin azaldığı ve kendileri ile ilgili pozitif ifadelerinde artış olduğu görüldü.
Ruh hali ve duyguların ötesinde mindfulness düşünme şeklinizi de geliştirebilir. 2009 yılında yapılan bir araştırmada mindfulness meditasyonun biliş üzerindeki etkileri test edildi. Dört tane mindfulness seansı sonrası seansa katılan gruptakilerin ruh halinde düzelme, yorgunluklarında ve anksiyetelerinde azalma ve tabi ki bilinçli farkındalıklarında artış görüldü. Sadece bu da değil, kısa süreli bir mindfulness eğitiminin görsel-mekansal işleme, çalışma belleği ve yönetme işlevlerinde de önemli gelişmeler görüldü. Yani mindfulness çalışmaları beyin gücünüzü gerçekten de arttırabilir.
- Dikkat dağıtıcıları elemek
Mindfulness’ın en önemli faydalarından biri, en azından bana göre, dikkat dağıtıcıları devre dışı bırakma yeteneğidir. Dünyamız teknolojik kaos ile ağzına kadar dolu. Telefonlar çalıyor, bilgisayarlar ötüyor, televizyonlar vızıldıyor ve bunların yanında dikkatimizi dağıtan daha pek çok şey bulunuyor. Mindfulness, bu kaotik çevrede devreye girerek gerçekten gerekli olan şeylere zihninizi vermenizi sağlıyor. Tıpkı çok ihtiyaç duyulan bir bahar temizliği gibi.
Harvard’ın yaptığı bir araştırmaya, 12 sağlıklı birey 8 haftalık bir “Mindfulness tabanlı stres azaltma programı” için katıldı. Sekiz haftanın sonunda katılımcılar “alfa ritmine, daha hızlı ve önemli derecede daha güçlü dikkat tabanlı değişiklikler” gösterdi. Araştırmacılara göre alfa ritmi; dokunmayı, görmeyi ve duymayı işleyen korteks isimli beynin en dıştaki tabakasındaki hücrelerde aktif oluyor ve burada gereksiz ya da dikkat dağıtıcı hislerin bastırılmasına ve beynin bölgeleri arasındaki duyusal bilgi akışının düzenlenmesine yardımcı oluyor.
Nereden başlamak gerekir?
Meditasyon yapmayı ya da hayatınızı daha farkında bir şekilde yaşamayı denemeyi istiyorsanız ölçebileceğiniz bir yaklaşım belirleyin. Her gün 5-10 dakika arası bir çalışma yapmak bile hayatınızda büyük farklılıklar yaratacaktır. Mindfulness meditasyonunu günlük olarak pratik yapmak, gününüzün geri kalanını farkındalığınız yüksek bir şekilde geçirmenize yardımcı olur.
Bir haftalık günlük meditasyondan sonra durumunuzu gözden geçirin. Değiştirmek istediğiniz bir şeyler olup olmadığına ya da seçtiğiniz kurs ile mutlu olup olmadığınıza bakın. Meditasyon durumuna ulaşmakta zorlanıyorsanız en çok tercih edilen meditasyon uygulamalarını telefonunuza ya da tabletinize indirerek deneyebilirsiniz.
Açık fikirli olun ve bahsettiğimiz sağlık faydalarını hasat etmeyi dört gözle bekleyin!