Köpeklerden insanlara geçebilen hastalıklar

Sevgili köpeğinizden çeşitli hastalıkları kapabileceğinizi biliyor muydunuz?

Ülkemizde çok sayıda hayvansever bulunuyor ve ev hayvanı sahipliği giderek artış gösteriyor. Köpekler ise insanın en iyi dostu olarak görülüyorlar. 

Evcil hayvanlar sadece arkadaşlık sunarak hayatlarımızı zenginleştirmiyorlar, aynı zamanda hem fiziksel hem de sosyal olarak aktif, sağlıklı bir yaşam tarzı sağlıyorlar, bu da genel sağlığımız için fayda sağlıyor. Köpek sahiplerinin %60’ının evcil hayvanlarını çocukları veya aile üyeleri olarak görmeleri şaşırtıcı değil. Hatta köpek sahiplerinin yarısı, bu tüylü bebeklerinin geceleri onlarla uyumalarına izin veriyor. Bu yeni bir fenomen olmasa da, bazı araştırmacılar evcil hayvan ile yatmanın özellikle kadınlarda uykuya faydalar sağladığını belirtiyorlar ama hastalıkların da bulaşma riski mevcut.

Zoonoz olarak adlandırılan hastalıklar hayvanlardan insanlara geçebiliyorlar ve bunlar bakteriyel, viral veya parazitik olabilirler. Direkt temasa ek olarak salya, nefes damlacıkları, idrar ve dışkıya temas etmek gibi alternatif yollar da hastalığı kapmanıza sebep olabilirler.

Zoonotik hastalıkların en bilinen örneklerinden birisi kuduz hastalığı. Ancak köpeğinizden kapabileceğiniz ve bunun farkında olmadığınız çok daha fazla hastalık mevcut.

Bazen ölümcül olabilen bu hastalıklara kısaca bir göz atalım.

Köpek Isırığı Septisemisi

Capnocytophaga canimorsus sağlıklı kedi ve köpeklerin ağızlarında yaygın olarak bulunan bir bakteridir. Köpeklerin neredeyse %75’inde tespit edilmiştir. Ancak insanlar da bu bakteri ile köpek salyasına maruz kalarak tanışabilirler ve bu genelde köpek ısırığı veya yalaması ile olur. Ayrıca bağışıklık sistemi problemlerine sahip insanlarda enfeksiyonun kendini gösterme riski daha fazladır. 40 yaşının üstünde olanlar ve alkolikler de bu hastalıktan dolayı daha fazla enfeksiyon riskine sahipler.

Eğer erkenden yakalanmaz ve antibiyotikler ile tedavi edilmezse, enfeksiyon kendini hızlıca gösterir ve kan zehirlenmesi ile ölüme kadar varabilen sonuçlar doğurabilir. Örneğin 2018 yılında Capnocytophaga canimorsus’u köpek yalaması ile kapan bir erkeğin bacak ve elleri alınmak zorunda kalmış. Eğer bir köpek tarafından ısırıldıysanız, bölgeyi hemen sabun ve su ile yıkamanız gerekiyor.

İnsan Bakteri Kaynaklı Gastroenteritin 1 Numaralı Sebebi

Campylobacterosis, genelde Campylobacter jejuni ve Campylobacter upsaliensis bakterilerinden kaynaklanan bir bakteriyel bağırsak enfeksiyonudur. İnsanlarda bakteriyel gastroenterit için en yaygın ve büyük kaynaktır ve her sene milyonlarca insanı etkiler. Köpek sahipleri de dışkı ile temas etmeleri halinde onu kapabilirler.

Bazı enfekte köpeklerde herhangi bir işaret ve belirti olmayabilir, bazılarında ise ishal ve hafif ateş olabilir. İnsanlarda ise genelde kanlı ishal, karın ağrıları ve ağrılar, bulantı, ateş gibi belirtiler maruz kaldıktan 2-5 gün sonra ortaya çıkarlar.

İnsanlardaki belirtiler genelde bir hafta sürer ve kendi kendine geçer. Campylobacterosis için belli bir tedavi olmasa da hastaların ishal süresince ekstra sıvı almaları öneriliyor. Bağışıklığı zayıflamış bireyler ve bebekler için antibiyotik tedavisi de gerekebilir.

Methicillin Dirençli Staphylococcus Aureus (MRSA)

Staphylococcus aureus insanların ciltlerinde ve hayvanlarda yaygın olarak bulunabilen bir bakteridir. Genelde bir soruna sebep olmaz ancak fırsatçı bir patojen olabilir ve insanlarda ciddi enfeksiyonlara sebep olabilir. Köpekler genelde hasta olmadan ve herhangi bir belirti göstermeden MRSA’yı taşırlar.

Direkt temas ile aktarılan MRSA insanlarda hafif ve ağır deri enfeksiyonlarına sebep olabilir, ayrıca solunum yolu ve idrar yolu iltihaplarına sebep olabilir. Tedavi edilmezse kan zehirlenmesi, zatürree ve hatta ölüm gibi komplikasyonlara sebep olabilir. Geleneksel antibiyotikler dirençli doğalarından dolayı MRSA’ya etki etmezler ve bu nedenle hastane düzeyindeki antibiyotiklere gerek olur.

Salmonellosis

Pek çok insan salmonellayı kümes hayvanları ve yumurta ile eşleştirir ancak salmonellosis köpeklerden insanlara da geçebilir. Kuru köpek yemleri, ödül mamaları ve çiğneme oyuncakları gibi yerler bulaşıcılık noktalarıdırlar. Köpeğiniz onu kaptıktan sonra belirti vermeyebilir ancak salmonella insanlarda ağır hastalıklar yaratabilir.

Yayılım genelde dışkı ve ağız yoluyla geçer ancak hayvana direkt temasla da bulaşabilir. Kuluçka süresi bulaşmanın ardından 12-72 saattir ve hastalık 4-7 gün sürebilir. Belirtileri arasında ağır ishal, kusma, ateş ve karın ağrıları bulunur. Hastalık için genelde özel bir tedavi gerekmez. Ağır ishali olan hastaların fazladan sıvı almaları önerilir.

Uyuz

Mikroskopik, kendini deriye gömen parazitik canlılar olan pireler çok bulaşıcıdırlar. Köpeklerde belirtileri arasında aşırı kaşınma, kendini kaşımaktan dolayı yaralama, tüy kaybı, kel noktalar ve tahrişler bulunur.

İnsanlar da bu pireler ile köpek ile uzun temaslarda, onunla birlikte uyurken ve kirli yataklardan tanışabilirler. İnsanlarda genelde aşırı kaşınma, tahriş ve kızarma yapar ve bir sivrisinek ısırığına benzer lekeler olur. Şu anda hastalığın tedavisi için reçetesiz bir çözüm yok. Kurtulmak için reçeteli ilaçlar kullanılıyor.

Ev içerisinde enfekte kişiler veya onun hanesi tarafından tedaviden en az 3 gün öncesine kadar kullanılmış olan yatak, kıyafet, havlu gibi her şey sıcak suda yıkanıp sıcakta kurutulmalı, kuru temizlemeye verilmeli veya bir kapalı plastik çanta içerisinde 72 saat boyunca bekletilmeli. Bu pireler insan cildinden uzakta 2-3 günden fazla yaşayamıyorlar.

İnsanlar demodectic mange adı verilen pire türünü köpeklerden kapamazlar.

Zoonotik Hastalık Riski Nasıl Azaltılır?

Zoonotik hastalıkları kapma ve yayma riskini en aza indirmek için temel temizlik uygulamalarının eksik etmemek gerekir.

• Köpeğinizin salyasının açık yaralar, taze kesikler ve sivilceler üzerine denk gelmesine izin vermeyin. Köpek salyası bazı bakteri türlerine karşı antibakteriyel olsa da, diğer enfeksiyon türlerine dair riskler potansiyel faydaları ortadan kaldırıyorlar.
• Eğer çok hastaysanız, fırsatçı bir patojen enfeksiyonu riskini azaltmak için köpeğinizle çok uzun süre temas kurmayın. Çünkü bu patojenler bağışıklığınızın zayıf olduğu bir anı kollayabilirler.
• Köpek ısırıklarından kaçınmak için köpeğinizle agresif şekilde oynamayın ve ayrıca başka birisinin köpeğini sevmeden önce sahibine sorun. Enfeksiyon riskine ek olarak her 5 köpek ısırığından 1 tanesi için tıbbi müdahale gerekiyor. Eğer ısırıldıysanız güvenli bir yere geçin, yarayı hemen sabun ve su ile yıkayın, tıbbi yardım alın.
• Eğer köpeğiniz hastaysa, ona dokunduktan sonra ellerinizi sabun ve sıcak suyla detaylıca yıkayın.
• Köpeğiniz bahçede oynuyor ve sık sık kirleniyorsa, düzenli temizlik işlemlerini uygulayın. Köpekler de rutin banyodan, düzenli fırçalanmaktan ve dış parazitlerden arındırılmaktan fayda görürler.
• Köpeğinizi düzenli olarak aşılatın ve gerekli parazit aşılarının yapıldığından emin olun. 
• Düzenli olarak pire ve bit kontrolü ürünlerini kullanın.
• Eğer köpeğinizle birlikte uyuyorsanız, yatak çarşaflarını düzenli olarak yıkayın. Ayrıca köpeğinizin çarşaflarını da yıkayın.
• Köpeğinizin idrar ve dışkısını yapmış olabileceği yerlerde bahçe işleri yaparsanız eldiven takın ve bunları bahçe dışına çıkartın.
• Köpekler ile yemeğinizi paylaşmayın. Örneğin köpeğinizin dondurmanızı yalamasına müsaade etmeyin. Sevimli olabilir ancak bir sağlık riskidir. Yukarıdaki zoonozlara ek olarak iç organlarda yer tutan larvaları da kapabilirsiniz ve bu parazitler akciğerlere, karaciğere ve beyne ulaşarak nöbetlere, kalp kası iltihabına, ensefaliye ve bazı vakalarda ölüme bile sebep olabilirler.

Bu önleyici yöntemler ile köpeğinizle birlikte olurken herhangi bir sorun yaşama ihtimaliniz azalacaktır.