Kirli havada solumak, toksinlerin kısa bir sürede vücuttaki her hücrenin içine girmesine sebep olur.
Amerika Birleşik Devletleri’nde kapalı alanlardaki hava, açık havadan 100 kat daha kirli olabilir. Hava kirliliğini ve insan vücudu üzerindeki etkilerini anlamak, insanları daha sağlıklı bir yaşama yönlendirecek kararlar almanın ilk adımını oluşturmaktadır. Temiz hava ile dolu bir evde yaşadığınızı hayal edin, hatta o kadar temiz ki hava kirliliği ile ilişkilendirilmiş yineleyen semptomların etkisini dahi azaltabilecek:
- Hırıltı
- Hapşırma
- Tıkanıklık
- Yorgunluk
- Öksürme
- Burunda veya ciltte kaşınma
- Sulu veya kuru gözler
İşte tartışmasız bir gerçek:
İnsanlar yaşamak için oksijene ihtiyaç duyar. Oksijen tüm organlarımızı işlevsel kılar, yani aldığımız nefesin kalitesi önemlidir. İnsan vücudunda, günde ortalama 11 bin litre hava dolaşır. Yani mantığa göre, temiz hava kirli havadan daha sağlıklıdır; çünkü havadaki her şey nefes alırken vücudumuzun içine girer.
Hava kirliliği, havadaki katı partiküllerin ve gazların karışımı olarak tanımlanır.
Bu partiküllerden bazıları insanlara sağlığına zararlıdır. Hava kirliliği, 0’dan 500 arasında değişen değerlere sahip Hava Kalitesi İndeksi veya AQI (Air Quality Index) ile ölçülür. Daha yüksek AQI rakamları, havada daha yüksek seviyede bulunan “maddeler”i veya daha kötü hava kalitesini gösterir. AQI değeri 50 olan bir değer hava kalitesinin iyi olduğu manasına gelir, 300’den fazla olan rakamlar ise sorun olarak görülür.
En büyük sorunlardan biri, hava kirliliğinin tam anlamıyla her yerde olmasıdır.
Birçok kişi evlerinin, kirli havadan kurtarılmış güvenli bir cennet olduğuna inanma yanılgısına düşmektedir. Evlerinin, dışarıda etrafta uçuşan tüm duman, sis, toz ve kirlerden onları koruduğunu düşünmektedirler. Bir dereceye kadar bu doğrudur, ancak pek çok insanın dikkate almadığı şey evlerimizde oluşan hava kirliliğinin miktarıdır.
Evde yaygın olarak bulunan kirletici maddeler şunları içerir:
- Temizlik malzemeleri
- Küf ve rutubet
- Hava temizleyici spreyler
- Parfüm ve deodorantlar
- Gaz sobaları, fırınlar ve kurutucular
- Mumluklar ve şömineler
- Yanmış yiyecek
- Yapışmaz tencere ile yemek pişirme
- Evcil hayvanların deri döküntüleri
- Haşere kontrol kimyasalları
- Tütün Ürünleri
- Termitler, hamam böcekleri ve toz akarları
- Asbest, formaldehid ve kurşun
- Ev boyası, halı ve mobilyalardan gelen uçucu organik kimyasallar
- Bakteri ve virüsler
Peki kendinizi evinizdeki zararlı hava kirliliğinden nasıl korursunuz? Yararlı ipuçları şunlardır:
- Sigara içilmez … asla.
- Yeterli bir havalandırma sistemi ve fanı kurun ve kullanın.
- Boyaları, solventleri ve kimyasalları evin dışında ve uzakta saklayın. Yararlı ipuçları şunlardır:
- Nemi %50 veya daha düşük bir seviyeye indirin.
- Hayvanları sık sık tarayın/tımar edin.
- Fırında ve diğer cihazlarda bulunan filtreleri tavsiye edildiği şekilde değiştirin.
- Herhangi bir küfü beklemeden hemen temizleyin.
- Mümkün olduğunca “yeşil” ürünler satın alın ve kullanın.
Belki de bir evin kapalı hava kirliliğinden korunmasının en iyi yollarından biri bir hava filtreleme sistemi satın almaktır; ancak geniş bir yelpazede boyutlar, şekiller ve fiyat tipleri söz konusudur. Bu nedenle, bir hava filtreleme sistemi seçmeden önce bir kaç olguyu öğrenmek bu seçimi yapmaya yardımcı olur. Evde kullanım için temel olarak üç farklı hava filtreleme sistemi türü vardır.
HEPA Filtreleri
HEPA Hava filtreleme sistemlerinde HEPA ilk akla gelen kelimedir; Yüksek Verimli Partikül Havası (High-efficiency particulate air) anlamına gelir. HEPA filtreleri ve Ultra HEPAfiltreleri, bir evdeki hava kirliliği savunmasının ön hattıdır.
Artıları:
- HEPA filtreleri polen, küf, hayvan tüyü ve bakteri gibi kirletici parçacıkların %99’unu yakalar.
- Ultra HEPAfiltreleri, bunların yaklaşık %100’ünü ortadan kaldırarak daha da etkili olur.
Eksiler:
- Bu tür filtreler sadece partikülleri filtre eder, gaz veya kimyasal kirlilikleri filtrelemezler.
Kömür ve Karbon Filtreleri
- Kömür ve karbon filtreleri, hava kirliliğinin diğer biçimlerini (gazlar, kimyasallar, uçucu organik bileşimleri (VOC-Volatile Organic Compounds) ve aerosoller) ortadan kaldırmak üzere tasarlanmıştır.
- Sistemin genel etkinliğine katkıda bulunmak için odun kömürü veya karbon filtreleri sıklıkla HEPA filtrelerine eklenir.
Eksileri:
- Bu filtreler, parçacıkları filtrelemek için tek başına kullanıldıklarında hiçbir şey yapmazlar.
Elektronik Filtreler
İyonik ya da elektrikli filtreleme sistemleri havaya pozitif ya da negatif iyonlar gönderir ve daha sonra partikülleri, kirletmeyi engelleyen “toplama plakaları” na doğru çekmek için karşı yükü kullanır.
Artıları:
- Elektronik Filtreler
- Toplama plakaları tekrar tekrar kullanılmak üzere kolayca temizlenir.
Eksiler:
- Bu filtreler genellikle, hem partiküllerin hem de gazların ve kimyasalların beraber uzaklaştırılmasında daha az verimlidir.
Doğru filtreleme sisteminin bulunması zordur ancak sağlık açısından faydaları kesinlikle zaman ve maliyete değmektedir. İdeal bir filtreleme sistemi, hem partiküllerin hem de gazların yüksek seviyelerini ortadan kaldırmalıdır. Teknolojik filtreleme sistemleri sürekli olarak gelişmektedir; temiz, sağlıklı bir hava ile dolu bir evde yaşamak daha kolay hale gelmektedir.
