Kadınlarda genital yaraların sebepleri
Kadınlarda genital yaraların yani cinsel organlardaki yaraların pek çok sebebi olabilir, en yaygın sebepleri arasında ise uçuk gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar yer alıyor.
Vajina çevresinde bulunan yumru ve şişkinlikler kaşıntılı, ağrılı, gergin olabilirler ve akıntı da yapabilirler. Bazıları ise herhangi bir belirtiye sebep olmayabilir. Belirtiler, tanı süreci, tedavi ve sonucu yaraların sebebine bağlıdır.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan kaynaklı genital yaraların ağrılı ve kaşıntılı olma ihtimalleri yüksek ve tek bir yara yahut çoklu yaralar halinde olabilirler. Bunlar yaraların en yaygın sebeplerindendir ve bulaşıcı da olabilirler.
Genital Uçuk
Genital uçuk, genital bölgede kabarcık veya ülserlere sebep olan bir enfeksiyon. ABD’de genital yaraların en yaygın sebebi.
ABD’de 50 milyondan fazla kişinin bundan enfekte olduğu tahmin ediliyor ve her sene 776.000 yeni kişiye tanı konuluyor. Uçuk virüsü taşıyanların %90’ında herhangi bir belirti görülmüyor ve bu nedenle gerçek rakamlar daha yüksek olabilirler.
Genital uçuk ortaya çıktığında cinsel organlarda veya rektumda bir veya birden fazla lezyon ortaya çıkabilir. Bunlar ağrılı olmayabilirler ancak ağrılı olmaları da mümkün. Eğer patlarlarsa, ülserlerin iyileşme süreci 2-4 hafta alır. Kişinin yaşadığı ilk genital uçuk vakası genelde daha ciddi ve ağrılı olur.
Genital uçuk kapıldığı zaman ömür boyu devam eder. Tedavi edilebilir değildir ancak vakalar tedavi edilebilirler. Vakaların ortaya çıkmasını engelleyen veya tedavi sürecini kısaltan ilaçlar mevcut.
Virüsün yayılmasına engel olabilmek için genital uçuk sahibi olan kişilerin uçuğun ortaya çıktığı zamanlarda cinsel ilişkiden kaçınmaları gerekli.
Şankroid
Şankroid haemophilus ducreyi adlı bir bakteri sebebiyle ortaya çıkan bir cinsel hastalık. Şankroid olan kişilerde ara sıra ağrılı ülserler ortaya çıkar.
Tedavi başladıktan sonra belirtiler 3 gün içerisinde iyileşmeye başlarlar ve enfeksiyon da genelde 7 gün içerisinde son bulur. Büyük ülserlerin iyileşmek için 2 haftaya kadar zaman ihtiyaçları olabilir.
Donovanozis
Donovanozis, klebsiella granulomatis bakterisinden kaynaklanır. Bu rahatsızlığa sahip bireylerde kırmızı et rengine sahip ve kanayan ülserler ortaya çıkarlar ve genelde ağrı yapmazlar.
Rahatsızlık antibiyotikler ile tedavi edilebilir ancak enfeksiyon 6-18 ay arasında tekrar edebilir.
Molluskum Kontagiosum
Bu rahatsızlık kalçada, kaba ette, kasıklarda ve alt karında ortaya çıkabilen küçük lezyon ve şişliklere sebep olan bir cilt enfeksiyonudur.
Lezyonlar cinsel organlarda veya anüste görülebilirler, sonrasında kaşıntılı ve gergin büyük yaralara dönüşebilirler. Ten renginde, gri-beyaz, sarı veya pembe renkte olabilir, 2 hafta ile 4 sene arasında devam edebilirler.
Çoğu lezyon doğal yoldan iyileşir ancak geri de gelebilir. Doktorlar başkalarına yayılmaması için onları operasyonla alabilirler.
Frengi
Treponema pallidum bakterisinden kaynaklanan frengi, genital bölgede ülserlere ve isiliklere sebep olabilir. Damardan penisilin G alınması ile tedavi edilebilir ancak tedavinin gidişatı, dozu ve uzunluğu hastalığın aşaması ile ortaya çıkışına göre belirlenir.
Tedavinin ardından enfeksiyonun temizlendiğini garanti etmek için 6-12 aylık sürelerde tekrar test uygulanabilir. Eğer temizlenmediyse tedaviye devam edilir.
Genital Siğil
Genital siğil her 100 insandan 1 tanesinde görülen insan papillom virüsünden kaynaklanıyor. HPV enfeksiyonu yaygın ancak genelde görünür lezyonlara sebep olmaz. Ortaya çıkan yaralar zararsızlardır ve genelde kendi kendilerine bir yıl içinde iyileşirler.
Siğiller genelde cildin tüysüz kısımlarında yumuşaktırlar ancak kıllı bölgelerde sert olabilirler. Tedavi konumları ve boyutlarına göre değişir.
Az adetlerde siğili olanlar kremler ile tedavi görebilirler. Büyük olanların ise ameliyatla alınmaları gerekir.
Önleme
Cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemenin en iyi yolu lateks prezervatifler kullanmak. Bunları marketlerden ve eczanelerden temin etmek mümkün.
Uçuk gibi cinsel hastalıkları cinsel partnerinize bulaştırmamak için rahatsızlık ortaya çıktığında cinsel ilişkiye girmemelisiniz.
Frengi sahibi olanların rahatsızlık iyileşene kadar cinsellikten uzak durmaları gerek.
Diğer Sebepler
Genital yaralara genelde cinsel hastalıklar sebep olsalar da, cinsel olmayan yollardan bulaşan enfeksiyonlardan ve cilt problemlerinden de kaynaklanabilirler.
Cinsel Yolla Edinilmeyen Genital Ülserleşme
Bunlar aftöz ülser tiplerinden birisidirler. Tek veya çoklu yüzeysel yuvarlak yaralara sebep olurlar. Ağrılı olmaya eğilimlidirler ve kremsi-beyaz olabilir, gri bir film gibi olabilir veya kırmızı bir halka olabilirler.
Bu yaralar çölyak hastalığı veya Crohn hastalığı gibi diğer sağlık problemlerinden kaynaklanabildikleri gibi, hormonal dalgalanmalar ve vitamin eksiklikleri de sebep olabilir.
Bu rahatsızlıklara sahip olan bireylerde yaralar ortaya çıkmadan önce grip benzeri belirtiler ortaya çıkabilir ve cinsel organlarda şişme olabilir.
Bu tip ülserlerin büyük kısmı kendi kendilerine bir kaç haftada iyileşirler ancak doktorlar ağrı kesici önerebilirler. Ciddi vakalarda steroid yazılabilir.
Kontakt Dermatit
Kontakt dermatit, deterjan, banyo ve duş jelleri gibi ürünlerden kaynaklanabilen alerjik reaksiyonların sonucudur. Zehirli sumak, nikel ve parfümler de bu inflamatuvar reaksiyona sebep olabilirler.
Kontakt dermatit ile başa çıkmanın en iyi yolu alerjenlerden kaçınmak ancak ciddi vakalarda doktorlar steroid tedavisi önerebilirler.
Varisler
Varisler, vulva ve vajina çevresinde ortaya çıkan mavi veya mor şişkin kan damarlarıdırlar. Hafif bir rahatsızlık, şişkinlik ve baskı hissi yaratabilirler.
Bu oluşumlar genelde yaşlanma ve hamilelikten kaynaklanırlar. Hamilelikte oluştukları zaman doğumun ardından 6 hafta içerisinde genelde tedavisiz şekilde ortadan kalkarlar.
Soğuk kompres ve destekli kıyafetler ile rahatsızlık azalabilir, pelvis aktiviteleri ile kan akışı hızlandırılabilir ve yüzme gibi seçenekler de katkı sağlar.
Tanı
Genital yaraların çoğu sebebi kolayca bertaraf edilebilir ancak tedavi edilmeyen bazı rahatsızlıklar daha sonra komplikasyonlara sebep olabilirler. Çok nadiren de olsa, bu yaraların kanserden kaynaklanma ihtimalleri var ve bazen alınabilir zararsız kistlerden de kaynaklanabiliyorlar.
Kadın genital yaralarının çok fazla sebebi olduğundan, tanı için en kısa sürede doktora gidilmeli. Böylece doğru tedavi alındığından emin olabilirsiniz.
Yaraların sebeplerini keşfedebilmek için doktor fiziksel bir muayene yapacaktır. Kan veya doku örneği testi gibi başka testleri uygulamaları da gerekebilir.
Sonuç Olarak
Kadın genital yaralarının büyük kısmı kısa bir antibiyotik tedavisi ile tedavi edilebilir.
Uçuk gibi bazı rahatsızlıklar ömür boyu devam ederler ve uçuk sahibi bireylerde hastalık zaman zaman tekrar edecektir. Tekrar ettiği zaman doktora görünmek gerekir.
Kontakt dermatit gibi diğer sebepler ise tedavi olmaksızın iyileşebilirler. Fakat daha önce dediğimiz gibi, neyin buna sebep olduğunu anlamak onu iyileştirebilmek için gerekli.