İdrar yolları enfeksiyonu nedir?
İdrar yolu enfeksiyonu, genellikle mikrobiktir. Çoğu enfeksiyona bakteriler neden olur, ancak bazıları mantarlardan ve nadir durumlarda virüslerden kaynaklanmaktadır. En yaygın enfeksiyonlardandır.
İdrar yolunuz böbrekleriniz, üreterleriniz, mesane ve idrar yollarınızdan oluşur. Çoğu enfeksiyon yalnızca alt bölümde, üretra ve mesaneyi içerir. Ayrıca daha nadiren de olsa üst sistemde üreterleri ve böbrekleri içerebilir. Üst idrar yolları enfeksiyonları daha şiddetli geçer.
İdrar Yolları Enfeksiyonunun Belirtileri Nelerdir?
Semptomlar aslında enfeksiyonun hangi kısma bulaştığına göre değişiklik gösterebilir. Alt idrar yolları sistemine bulaşan enfeksiyonun belirtileri şunlardır;
• İdrara çıkarken yanma hissi
• İdrarda kan görülmesi
• İdrarı tutamayacağı hissi
• İdrar renginde bulanıklık
• İdrar renginde koyulaşma
• Daha keskin kolu idrar
• Kadınlarda pelvik ağrı
• Erkeklerde rektal ağrı
Üst üriner sistem enfeksiyonu böbrekleri etkiler. Bakteriler, enfekte olmuş böbrekten kan dolaşımına geçerse bunlar potansiyel olarak hayati tehlike oluşturabilir. Ürosepsis adı verilen bu durum, düşük kan basıncı, şok ve ölümle sonuçlanabilir.
Üst idrar yolları enfeksiyonunun belirtileri;
• Üst sırt ve yanlarda ağrı ve hassasiyet
• Titreme
• Ateş
• Mide bulantısı
• Kusma
İdrar Yolları Enfeksiyonu Tedavisi
Tedavi sebebe bağlı şekillenir. Doktorunuz istediğini kan ve idrar tahlillerinin sonucu doğrultusunda enfeksiyona neden olan organizmayı belirleyebilir. Genellikle çoğu hastalıkta sebep bakteri çıkar. Bakterilerin neden olduğu enfeksiyon kolaylıkla uygun antibiyotikle tedavi edilebilir.
Bazı durumlarda ise sebep, virüsler veya mantarlardır. Viral enfeksiyon anti-viral denilen ilaçlar tedavi edilebilir. Mantarlar içinse antifungal ilaç grubu önerilir.
İdrar Yolları Enfeksiyonu ve Antibiyotikler
Bakteriyel bir idrar yolları enfeksiyonu tedavisinde kullanılan antibiyotik şekli, genellikle bölgenin hangi kısmına enfeksiyon karıştığına bağlıdır. Alt travmalı olanlar genellikle oral antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Üst kanal enfeksiyonları ise intravenöz antibiyotik gerektirir. Bu antibiyotikler doğrudan damardan alınır.
Bazen bakteri antibiyotiklere karşı direnç geliştirir. İdrar kültürünüzün sonuçları, doktorunuzun enfeksiyona neden olan bakteri türüne karşı en iyi sonucu verecek bir antibiyotik tedavisi seçmesine yardımcı olabilir.
Bakteriyel enfeksiyon için antibiyotik dışındaki tedaviler incelenmektedir. Bazı noktalarda, antibiyotiksiz tedavi, vücut ve bakteriler arasındaki etkileşimi değiştirmek için hücre kimyası kullanarak yapılabilecektir.
Evde İdrar Yolları Enfeksiyonu Bakımı
Sizi bu rahatsızlıktan kurtaracak hiçbir ev yapımı ilaç yoktur. Ancak ilaçlarınızın daha iyi çalışmasını sağlayacak ve ilaveten katkıda bulunacak birkaç yol mevcut olabilir. Bu ev ilaçları, vücudunuzun enfeksiyonu daha çabuk temizlemesine yardımcı olabilir.
Yaban mersini suyu veya yaban mersini; enfeksiyon sırasında etki etmese de, kimyasal bakterilerin üriner üremesine neden olan belirli bakteri türlerinin, mesanenin astarına yapışmasını önlemeye yardımcı olur. Bu, gelecekte enfeksiyon kapmamanız için alacağınız önlemlerden biri olabilir.
İdrar Yolları Enfeksiyonu Tedavi Edilmezse;
İdrar Yolları Enfeksiyonu tedavi etmek önemlidir; ne kadar erken, o kadar iyi. Tedavi edilmezse giderek şiddetlenir. Yukarıdaki semptomlardan bir veya birkaçını yaşıyorsanız ve şiddeti artıyorsa en kısa sürede doktorunuza danışın. Basit bir muayene ve idrar veya kan testi, sizi uzun vadede kurtaracaktır.
İdrar Yolları Enfeksiyonu Tanısı
Öncelikle elle muayene ve idrar tahlili veya kültürü, daha sonra doktorunuz gerekli görürse kan tahlili yapılır. Numuneyi test ederken, doktorunuz idrarda çok sayıda beyaz kan hücresi arayacaktır. Bu bir enfeksiyona işaret edebilir. Bakteri veya mantarları test etmek için idrar kültürü de yapacaktır. Kültür, enfeksiyonun nedenini belirlemenize yardımcı olabilir. Aynı zamanda hangi tedavinin sizin için uygun olduğunu seçmeye yardımcı olur.
Bir virüs şüphesi varsa, özel testlerin yapılması gerekebilir. Virüsler, ender nedenlerdir ancak organ nakilleri yapılan veya bağışıklık sistemi zayıflamış olan insanlarda görülebilir.
Üst İdrar Yolları Enfeksiyonu;
Doktorunuz üst üriner sistem enfeksiyonu olduğunuzdan şüphelenirse, idrar testine ek olarak tam bir kan sayımı ve kan kültürleri de yapmanız gerekebilir. Bir kan kültürü, enfeksiyonun kan dolaşımına yayılmadığından emin olmak için gereklidir.
Tekrarlayan Enfeksiyonunuz Varsa;
Doktorunuz idrar yolunuzda herhangi bir anormallik veya engel olup olmadığını kontrol etmek isteyebilir. Bunun için yapacağı bazı testler şunlardır:
• Ultrason; idrar yolları organınızdaki sorunu görmek için
• İlaçlı böbrek filmi; içeride olup biteni daha iyi gözlemlemek için hastaya ilaçlı bir sıvı verilir, böylece üriner sisteminiz röntgende daha net görülür.
• Sistoskopi; bir aletle ön idrar yolundan mesaneye girilerek yapılır. Böylece mesane iltihaplanması veya kanser teşhis edilebilir.
• Bilgisayarlı tomogrfi; üriner sisteminizi daha net ve tamamen görebilmek için gerekebilir.
İdrar Yolları Enfeksiyonunun Sebepleri ve Risk Faktörleri
• Yaş faktörü: Yaşlı erişkinler enfeksiyona daha yatkındır.
• Ameliyat sonrası hareket özgürlüğünün azalması veya uzun süre yatık dinlenme
• Böbrek taşı
• Tedavi edilmemiş bir idrar yolu enfeksiyonu
• Böbrek taşları ve belirli kanser türleri gibi üriner sistem tıkanıklığı veya blokajları
• Bakterilerin mesaneye girmesini kolaylaştıracak üriner kateterlerin uzun süre kullanılması
• Takip altına alınmamış diyabet
• Gebelik
• Doğuştan gelen üriner sistem bozuklukları
• Zayıflamış bir bağışıklık sistemi
Kadınlar İçin İlave Risk Faktörleri:
Kısa Üretra: Kadınlarda idrar yollarının uzunluğu olasılığı artırabilir. Bazı kadınlarda üretra, vajina ve anüse yakındır. Doğal olarak vajina ve anüs çevresinde oluşabilecek bakteri, üretrada ve idrar yollarının geri kalanında enfeksiyona neden olabilir.
Bir kadının üretrası zaten bir erkeğe göre daha kısa olduğunda bakterilerin mesaneye girmek için daha kısa bir mesafesi vardır. Bu sebeple erkeklere oranla kadınlar daha çok risk altındadır.
Cinsel İlişki: Cinsel ilişki sırasında kadın idrar yolları üzerinde oluşan baskı, bakterileri anüs çevresinden mesaneye taşıyabilir. Çoğu kadının cinsel ilişki sonrası idrarında bakteri bulunur. Bununla birlikte, vücut genellikle bu bakterilerden 24 saat içinde kurtulabilir. Bağırsak bakterileri, mesaneye yapışabilecek özelliklere sahip olabilir.
Prezervatif Kullanımı: Yağlanmayan lateks prezervatif, sürtünmeyi artırabilir ve cinsel ilişki sırasında kadınların cildini tahriş edebilir. Böylece enfeksiyon riski artabilir.
Elbette ki, prezervatif cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yayılımını azaltmak için önemlidir. Fakat sürtünmeyi ve prezervatifin cildi tahriş etmesini önlemeye yardımcı olmak için, yeterli miktarda su bazlı yağlayıcı kullandığınızdan emin olmalısınız.
İdrar Yolları Enfeksiyonu Olmamak İçin Alınabilecek Önlemler
• Her gün altı ila sekiz bardak su için.
• İdrarınızı asla uzun süreler tutmayın.
• Herhangi bir idrar kaçırma sorunu yaşadığınızda mutlaka doktora görünün.
• Mesanenizi tamamen boşaltmaya çalışın. İçerde kalan idrar mikrop üremesine yol açabilir.
Bununla birlikte;
Doktorunuz, cinsel ilişki ile sürekli tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu arasında bağlantı olduğunu düşünüyorsa uzun süreli koruma amaçlı veya antibiyotik içeren tedaviler uygulayabilir. Ancak uzun süreli antibiyotik kullanımın enfeksiyon riskini artırdığını da unutmamak gerekir.
Menopoza girmiş kadın hastalar önlem olarak doktor önerisiyle, topikal östrojen kullanabilir.
Ayrıca bazı çalışmalar; probiyotik vajinal fitillerin kullanılmasının, vajina civarında bakteri barınmasını önlediğini veya bulunan bakterilerin üremesini yavaşlattığını göstermiştir.
Hamile Kadınlarda İdrar Yolları Enfeksiyonu;
Yüksek tansiyona ve erken doğuma neden olabilir. Hamilelik sırasında kapılan enfeksiyonun böbreklere yayılma ihtimali daha yüksektir. İhtimallerden şüpheleniyorsanız, çok ertelemeden doktorunuza danışmalısınız.