Grip mi soğuk algınlığı mı?

Senenin bu zamanlarında iyi hissetmediğiniz zaman sebebini bulmak önemli çünkü daha iyi hissetmek ve hastalık zamanını kısaltmak için nasıl bir tedavi geçireceğinizi bulma konusunda size yardımcı olacaktır.

Ancak neye sahip olduğunuzu bulmak her zaman kolay değil.

ABD’nin Vacouver eyaletinde yaşayan Amber Yahle için de durum böyle olmuş. Ocak ayında hasta olduğunda bunun bir mide üşütmesi olduğunu ve grip olmadığını düşünmüş çünkü Ekim ayında grip aşısı olmuş. Fakat belirtiler hızla kötüleşmiş ve ertesi gün acile düşmüş.

Kendisi şöyle diyor: “İlk gün sadece hafif bir ateşim vardı ancak ikinci gün karnımda büyük bir ağrı oldu ve o kadar kötü öksürüyordum ki her öksürükte kaburgalarım çatlıyor gibiydi. O kadar acıtıyordu ki her öksürdüğümde bir yastığa dayanıyordum.”

Kendisine İnfluenza A teşhisi konduğunda şok oldu.

Yahle şöyle devam ediyor: “Bunun bir zatürree veya bronşit olduğunu düşünüyordum.” Kendisine 6 gün boyunca Tamiflu yazılmış ve hayli yardımcı olmuş ve zamanında ayağa kalkabilmiş.

Grip tanısı bazılarını şaşırtıyor ve anlamanız gereken iki farklı türü var: İnfluenza A ve influenza B. Diğer insanlar ise grip benzeri hastalıklar tanısı alabiliyorlar ve bu biraz kafa karıştırıyor.

Bu terimler arasındaki ve tedavi seçenekleri arasındaki farkları anlamak önemli. ABD’de Ocak ortasında neredeyse 10 milyon grip vakası, 87.000 hastaneye yatma vakası ve 4800 grip kaynaklı ölüm olmuş ve bunların 32 tanesi çocuklarmış. Bu da bu mevsimi en ölümcül mevsim haline getiriyor.

Grip ve Grip Benzeri Hastalıklar Arasındaki Fark Nedir?

Grip, burun, boğaz ve bazen de akciğerleri etkileyen ve influenza virüslerinden kaynaklanan bulaşıcı bir solunum yolu hastalığı. Belirtilerinin bazıları veya bütünü şöyle olabilir:

• Ateş
• Öksürük ve boğaz yanması
• Akıntılı veya tıkalı burun
• Kas ve beden ağrıları ile üşüme
• Baş ağrısı
• Bitkinlik

Gribin influenza A ve B olmak üzere farklı türleri var.

Grip benzeri hastalıklar ise çok daha kapsamlı bir kategori içerisinde bulunuyorlar. Bunlarda 38 derece üstü ateş, öksürük veya boğaz ağrısı olacaktır ancak belirtilerin sebebi bilinmiyor.

Doktor Ayrımı Nasıl Yapabilir?

Grip, burun veya boğazdan alınan örnek ile tespit edilebiliyor. Grip benzeri hastalıklar ise klinik tanı durumundalar, yani resmi bir testi yok. Doktor sizi inceleyerek karar veriyor.

Grip benzeri hastalık teşhisi, doktor hangi virüsün etkin olduğundan emin olmadığında konulabiliyor çünkü kötü soğuk algınlıkları ve bazı ağır solunum yolu virüsleri gibi rahatsızlıkların işaret ve belirtilerini gripten ayırtmak zor.

Grip benzeri hastalıklar içerisinde insanlara grip gibi hissettirebilen solunum yolu virüsleri mevcut. Bunlar arasında soğuk algınlığı virüsleri, RSV, parainfluenza ve hatta rhinovirüs bulunuyor. Hepsinin belirtileri gribe benziyor.

Şikagodaki Northwestern Üniversitesi’nde organ nakli ve bulaşıcı hastalıklar profesörü Michael Ison sebebi ne olursa olsun tedavinin benzer olduğunu belirtiyor ve şöyle ekliyor: “Grip benzeri hastalıkların anlamı, solunum yolunuzu etkileyen ve size kötü hissettiren grip harici bir virüsü kapmış olmanız demektir. Grip haricindeki virüsler için iyi terapiler olmadığından sadece belirtileri tedavi ediyoruz.”

Grip benzeri hastalıklar tanısı doktor grip olduğunuzu düşündüğünde ancak resmen grip testleri uygulanmasına gerek görmediğinde de konabilir.

Profesör şöyle devam ediyor: “Grip testi bazılarına fayda sağlayabilir ancak insanların büyük kısmı için bir test uygulanmasına gerek yok. Çoğu insan semptomatik belirtilerde bir değişiklik olmayacağı için teste ihtiyaç duymaz.”

Nashville Tıp Okulu’nda bulaşıcı hastalık uzmanı olan William Schaffner de testlerin pahalı ve güvensiz olabileceğini ve bu nedenle doktorların büyük kısmının tanı konusunda kararsız kaldığında onları uyguladığını belirtiyor ki grip mevsiminde buna pek gerek kalmıyor.

Schaffner şöyle devam ediyor: “Çoğu zaman resmi grip testi, grip benzeri bir hastalık nedeniyle hastanelik olduğunuzda uygulanıyor. Bazı doktorlar hızlı testler kullanıyorlar ancak bunların güvenilirlik oranları daha düşük. Bu nedenle grip salgını varken ve hasta doktora gelip de grip gibi bir hastalığa sahip görünüyorsa, doğrudan tedaviye geçiliyor ve testle uğraşılmıyor.”

Grip ve Grip Benzeri Hastalıklar Nasıl Tedavi Edilirler?

ABD’deki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, antiviral ilaçların onaylanmış ve şüphelenilmiş grip vakalarını tedavi edebildiğini onayladı. Belirtileri azaltabiliyor ve hasta kalınan gün adedini bir iki gün azaltabiliyorlar. Belirtiler başladıktan sonra en geç 48 saat içerisinde alındıklarında en iyi etkiyi gösteriyorlar ancak daha sonra alınsalar da ağır grip komplikasyonları ile savaşta etkili olabiliyorlar. ABD’deki Gıda ve İlaç Dairesi ise 2018 sonlarında baloxavir marboxil adlı yeni bir grip ilacını onayladı. Bu ilaç akut grip belirtileri ve komplikasyon riski olanlar için uygun. Diğer onaylı ilaçlar arasında Oseltamivir, Peramivir ve Zanamivir bulunuyor.

Doktorlar antibiyotiklerin grip ve grip benzeri hastalıklarda etkili olmayacaklarını belirtiyorlar çünkü sadece bakteri enfeksiyonlarına karşı işe yarıyorlar.

Grip de olsanız, grip benzeri hastalık da olsanız, şunlar doktorlar tarafından öneriliyorlar:

• Bol sıvı alımı. Ateş ve viral enfeksiyonlar susuz bırakabiliyorlar. Özellikle genç ve yaşlı insanlar dikkatli olmalılar. Susuzluk sadece rahatsızlık vermez, aynı zamanda zatürrree gelişimine kapı açar.
• Dinlenmek ve bol uyumak. Bedeninizin iyileşmek için zamana ihtiyacı var.
• Reçetesiz grip ve soğuk algınlığı ilaçları tıkanma ve öksürme gibi belirtileri tedavi edebilirler.
• Burnu açmak için sıcak su buharını kullanabilirsiniz.

Ison bu konuda şöyle diyor: “Pek çok hasta eve antibiyotik ile gitmek istiyor ancak grip benzeri hastalıkların virüs kaynaklı olma ihtimali çok daha fazla ve bu nedenle antibiyotiğe gerek yok. Antibiyotiğin gereği yokken almak antibiyotik direncine sebep oluyor ve sonrasında zatürree olduğunuzda enfeksiyonu tedavi edecek ilaç bulamayabilirsiniz.”

Grip veya Grip Benzeri Hastalığınız Varsa Ne Yapmalısınız?

Başka hastalığı olmayan hastalar 2 hafta boyunca gribi geçirmeyi bekleyebilirler. Grip benzeri hastalıklarda da benzer bir tablo var.

Eğer bir iki gün daha önce iyileşmeniz gerekiyorsa doktordan antiviral isteyebilirsiniz. Eğer belirtiler hafifse ve evde geçirecekseniz, bu da mantıklı bir tercih olur.

Fakat altta yatan başka hastalıklarınız varsa, hamileyseniz veya yüksek riskli rahatsızlıklarınız varsa, daha ciddi bir enfeksiyon, hastaneye yatma ve hatta ölüm mümkün hale gelir ve bu nedenle hastalığı yalnız başınıza geçirmeyin.

Eğer risk düzeyiniz yüksekse doktora erkenden gidin. Eğer altta yatan başka hastalıkları olan bir kişiyseniz, 2 yaşından küçük bir çocuksanız veya 65 yaşından büyükseniz, beklemeyin. Erkenden doktora gidin ve antiviral tedavi konusunda doktorun karar vermesini sağlayın.

Grip veya Grip Benzeri Hastalıkları Ne Zaman Kapma İhtimalim Artar?

Ekim veya Kasım aylarından başlayarak Mayıs sonuna kadar ihtimaller daha yüksek ancak genelde Aralık ve Şubat aralığında daha çok ihtimal mevcut. Çoğu zaman grip ve grip benzeri hastalıklar aynı dönemde artış gösteriyorlar.

Hangi Komplikasyonlar Ortaya Çıkabilirler?

İlk olarak ateşiniz geçecektir ancak öksürük biraz daha kalırsa endişe etmeyin. Öksürük uzun sürebilir çünkü virüsler inflamatuvar tepkiye sebep olurlar ve bronşlar ile sinüslerin rahatlamaları daha uzun sürer.

Bir kaç günün ardından genel olarak iyileşme gösterirsiniz. Eğer iyileşme olmazsa ve ateş bir kaç günden fazla sürerse veya öksürük daha kötü hale gelirse doktora ulaşın.

Diğer komplikasyon belirtileri arasında önce iyileşip sonra daha kötüye giden işaretler var. Örneğin daha fazla nefes darlığı, gidip gelen ateş gibi şeyler ikincil enfeksiyon işaretidir ve hemen doktora ulaşmalısınız.

Nasıl Korunabilirim?

Doktorlar hasta olmaktan korunmanın en iyi yolunun grip mevsiminden önce grip aşısı olmak olduğunu belirtiyorlar. Sizi gripten koruyabilir ve ayrıca belirtileri hafifletebilir. ABD’deki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, grip aşısının ölümleri, yoğun bakım taleplerini, insanların yoğun bakımda kalma sürelerini ve grip kaynaklı hastane ziyaretlerinin adetlerini azalttığını belirtiyor.

Eğer diyabet, akciğer hastalıkları, kalp hastalıkları ve bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklarınız varsa veya yaşlıysanız, grip salgını olduğunda kalabalıklardan kaçınmalısınız.

Schaffner şöyle diyor: “Eğer başka bir hastalığınız varsa ve grip olursanız, grip komplikasyonları yaşama ihtimaliniz artar. Bunlar arasında zatürree de var ve hastaneye gitmeniz gerekebilir. Bu nedenle grip salgını varken biraz içe kapanık olmak gerekli.”

Araştırmalar spor ve stres azaltma tekniklerinin bu tip hastalıklara karşı korunmada fayda sağladığını gösteriyorlar. Birisi 2018’de yayınlanmış iki çalışmada düzenli spor ve meditasyonun mevsimsel hastalıklara karşı savaşa yardımcı olabildiği görülüyor.

Araştırma ekibi haftada 3 saat düzenli ve orta düzeyde sporun hastalığı daha az şiddetli yaptığını ve süresini kısalttığını ortaya koymuş. Haftada üç saat meditasyon ise hastalık süresini kısaltmış. Dolayısıyla düzenli sağlıklı alışkanlıklara sahip olmanın gerçek ve kalıcı bir etkisi olduğu söylenebilir.

Düzenli egzersiz bağışıklık sistemini destekliyor. Hem egzersiz hem de meditasyon stres tepkisini yönetmeye yardımcı oluyor ve böylece stresin bedenin bağışıklık sistemi üzerindeki negatif etkilerini azaltıyor.

Eğer hasta olursanız başkalarına yaymamak için şunlara dikkat etmelisiniz:

• Solunum yolu enfeksiyonları çok bulaşıcıdırlar ve daha belirtiler ortaya çıkmadan başlar ve iyileşene kadar bulaşıcılık devam eder. İnsanlarla yakın temas etmeyin, yatakta kalın, kendinizi ailenizden biraz ayırın ve onlara bulaştırmayın.
• Evde kalın. İşe, okula, spor salonuna, dini yapılara ve alışverişe çıkmayın çünkü mikropları yaymak istemezsiniz.
• Ağzınızı ve burnunuzu öksürüp hapşururken bir bezle kapatarak virüsü yaymaktan kaçının.
• Ellerinizi temiz tutun. Bu mikropları yaymaya engel olur.
• Göz, burun ve ağıza dokunmayın çünkü bulaşmış bir şeye dokunup bunlara da dokunursanız hastalık kapabilirsiniz.
• Evde, işte ve okulda özellikle de hasta olan bireyler varsa sık sık temizlik ve dezenfekte işlemleri yapın.