Dişlerde kahverengi lekeler neden olur, nasıl tedavi edilir?

Düzenli diş fırçalama ve peryodik dişhekimi muayneleri ile diş etlerine ve dişlere gereken özeni göstermek; diş çürüklerinden korunmak, dişlerde oluşabilecek lekeler veya çürük yada dişeti hastalıklarından kaynaklanabilecek kötü kokuyu önlemeye yardımcı olan basit bir uygulamadır.

İyi bir ağız hijyeninin önemli bir göstergesi, çürüksüz, lekesiz sağlıklı dişler ve sağlıklı dişetleridir.

Dişte Kahverengi Lekeler

Dişte kahverengi lekeler, dişlerin herhangi bir yerinde, gözle görülecek kadar belirgin bulutumsu alanlar veya aksine hafif ince çizgiler olabilir. Kahverengi lekenin derecesi, açık sarıdan koyu kahverengiye kadar geniş bir spektrumda değişebilir.

Bu kahverengi lekeler sıklıkla kötü bir ağız hijyeninin işareti olmakla beraber bazı hastalıklarda da bu lekeler spesifik görünümleri ile klinik belirtiler vererek ortaya çıkmış olabilirler.

Dişlerde Kahverengi Leke Neden Olur?

Dişlerde leke oluşumu genellikle tek bir sebebe bağlı değildir. Multifaktöriyel bir biçimde, dişler bazen edinilmiş yanlış alışkanlıklar, gıdalar ve/veya bazı hastalıklar sonucunda temizleyerek uzaklaştırılabilen geçici veya kalıcı biçimde lekelenebilirler.

Bu sebeplerin başlıca; nikotin, bazı yiyecek ve içecekler, diş çürükleri, tartar, florozis, hipoplaziler, kanal tedavisi, travma, bazı eski tip diş tedavileri mazlemeleri, bazı ilaç ve gargaralar, bazı sistemik hastalıklar, yaşlanma olarak sayılabilir.

Nikotin

Sigara, pipo tütünü, purolar, tütün çiğneme alışkanlığı dişlerdeki yüzey lekelerinin en sık rastlanan nedenlerindendir.

Yiyecek ve İçecekler

Kahverengi, gri ve sarı lekeler de dahil olmak üzere diş renk değişiklikleri, yedikleriniz ve içtiklerinizden kaynaklanabilir:

• Kahve
• Çay
• Kırmızı şarap
• Kola
• Yaban mersini, böğürtlen, nar, pancar gibi bazı meyve ve sebzeler.

Diş Çürüğü

Diş çürüğü basitçe, düzenli diş fırçalama alışkanlığı bulunmayan bireylerde ağızda bulunan mikroorganizmaların zaman içinde ürettikleri asitlerin diş minesi üzerinde oluşturdukları hasar olarak tanımlanabilir. Diş çürükleri başlangıç aşamasında açık renkli olsa da çürük ilerledikçe kahverengi tonlarda lekeler olarak açığa çıkarlar.

Tartar

Düzenli diş bakımı yapılsa dahi ağız içinde bir miktar bakteri daima vardır ve bunlar sürekli artma eğilimi göstermektedirler. Bakteriler diş fırçaladıktan kısa bir zaman sonra diş yüzeyine ince bir film tabakası halinde tekrar tutunurlar. Bu plak tabakası diş çürüklerine diş eti hastalıklarına veya kalsifiye olarak tartara sebep olur. Oluşan bu tartar gıdalar, ilaçlar, tütün kullanımı gibi sebeplerle boyanarak diş yüzeyine tutunmuş kahverengi eklentiler halinde ortaya çıkabilirler.

Florozis

Florür dişleri koruyan önemli bir elementtir. Ancak büyüme gelişimin belirli aşamalarında normal değerlerin üzerinde, fazla miktarda florun sistemik olarak alımı dişlerin yapısını bozarak florozis denilen diş yapısı deformitelerine neden olabilir.

Florozis, diş yüzeyinde genellikle hafif ve beyazımsı, dantel gibi bir görünüm verir. Ağır vakalarda hemen hemen tüm dişlerde, diş minesinde çukurcuklar oluşur, derin ve yaygın kalıcı kahverengi lekeler ortaya çıkar.

Mine Hipoplazisi

Genetik veya çevresel faktörler, diş gelişimi sırasında bazen bir veya daha fazla dişte olması gerekenden daha az mine oluşumuna neden olabilmektedir. Buna mine hipoplazisi adı verilir.

Gebelik sırasında vitamin eksiklikleri, maternal hastalıklar veya yetersiz beslenme, toksinlere maruz kalma gibi sebeplerle bebekte ortaya çıkabilir. Mine hipoplazisi, diş yüzeyinde genellikle kaba dokulu, kahverengi veya sarı lekeler olarak klinik görünüme sahiptir.

Kök Kanal Tedavisi

Diş çürüğü, dişin sinirlerinin bulunduğu bölgeye kadar ilerlediğinde kök kanal tedavisi yapılması gerekir. Bu tedavi işlemi sonucunda diş, kalıcı biçimde gri-kahverengi bir renge dönüşebilir.

Travma

Çene yüz bölgesine gelen bir travma diş yapısında hasara neden olabilir. Travmaya uğrayan bir diş, gri kahverengi bir renk alabilir.

Bazı diş tedavi malzemeleri

Amalgam dolgular, dolgular için kullanılan metal retansyon malzemeleri veya kötü bir işçilikle uygulanan diş tedavileri zamanla gri tonlarla diş lekesine neden olabilir.

İlaçlar

Bazı antibiyotikler, demir içeren preparatlar, sistemik hastalıklar için kullanılan bazı ilaçlar diş lekelenmelerine neden olabilir. Bu durum genellikle gelişim aşamasında bulunan dişler üzerinde etki etmektedir. Gebelik süresince anne tarafından kullanılan bu ilaçlar büyüme gelişim aşamasında bulunan dişler üzerinde kalıcı lekelenmelere sebep olabilir.

Bazı Gargaralar

Reçeteli klorheksidin preparatları diş eti hastalığının tedavisi sırasında verilirler. Ancak bu ağız gargaraların potansiyel bir yan etkisi ise dişlerde ve çevre yumuşak dokularda kahverengi renklenmelerdir. Bu tip renklenme kalıcı olmayıp gargara kullanımının sonlanmasını takiben yavaş yavaş ortadan kalkar.

Bazı sistemik hastalıklar

Dişlerde mine defektleri ve kahverengi lekeler, bazı sistemik hastalıklarda ağız içi bulgusu olarak ortaya çıkabilir.

Yaşlanma

Zamanla dişler aşınır ve yapıları değişmeye, üzerlerinde çatlaklar ve kırılmalar olmaya başlar bu durumda diş, yüzey lekelenmelerine açık hale gelir. Yaşlanma ile birlikte diş yapısında meydana gelen bazı değişiklikler diş renginin koyulaşması olarak klinik muayenelerde tespit edilebilir.

Genetik

Doğal diş rengi kişiden kişiye değişir ve genetik olarak belirlenen bir faktördür. Bazı insanlar doğal olarak çok beyaz dişlere, diğerleri hafif sarı veya bej dişlere sahiptir. Dentinogenezis imperfekta gibi dişlerde kahverengi lekelere neden olan genetik hastalıklar da vardır.

Dişlerde Kahverengi Lekeler Neyin İşareti Olabilir?

Dişlerdeki kahverengi lekeler diş çürükleri için erken bir uyarı işareti olabileceği gibi bozulmuş ağız hijyenininde ilk belirtilerindendir. Bu kahverengi lekelenmelere diş ağrısı, hassasiyet veya ağız kokusu gibi belirtilerde eşlik edebilir. Bu durumda diş hekiminin girişimlerinde bulunması ve sebepleri ortadan kaldıracak tedavilerin uygulanması gerekmektedir.

Dişlerde Kahverengi Lekelerin Tedavisi

Evde, diş fırçası ve diş macunu değişiklikleri ve beyazlatma setleri uygulamaları ile diş yüzey lekelerinde etkili sonuçlar elde edilebilir. Bu ürünleri etkili bir şekilde kullanabilmeniz için ürünlerin kullanma talimatlarını izlemek ve bunların dışına çıkmamak önemlidir. Ancak dişlerdeki tüm yüzey lekelenmeleri bu diş macunlarına ve beyazlatma tekniklerine cevap vermeyebilir. Evde dişlerdeki lekeleri ortadan kaldırmak amacı ile yapılan bazı kontrolsüz uygulamalar diş minesinde geri dönüşü olmayan kalıcı hasarlara sebep olabilmektedir.

Evde uygulanan diş beyazlatma sistemleri kalıcı uygulamalar değildir, istenilen ton için kullanımda periyodik devamlılık esastır. Ancak diş minesinde hasar oluşturma ihtimali yüzünden sürekli kullanımları da önerilmemektedir.

Diş hekimi tarafından, dişlerdeki lekelerin türlerine göre klinik koşullarda uygulanan pek çok profesyonel beyazlatma prosedürleri bulunmaktadır. Bu prosedürler lekenin tipine göre diş hekimi tarafından seçildiğinden, lekelerin tedavisinde evdeki uygulamalara göre çok daha başarılı ve daha kalıcı, yüz güldüren sonuçlar elde edilebilmekte bunun yanı sıra diş yapısına ve sağlığına da zarar verilmemektedir.

Dişlerdeki lekelenme ve yüzey ve form bozukluklarının tedavisinde diş hekimi tarafından klinik şartlarla uygulanan periodontal, konservatif veya protetik uygulamalar da bulunmaktadır. Bunlar ;

• Lekelerin oluşmasını engelleyen profilaktik uygulamalar
• Oluşmuş lekelerin temizlenmesi
• Diş beyazlatma(belaching)
• Estetik restoratif uygulamalar
• Estetik protetik uygulamalar