Çocuklarda epilepsi

Epilepsi nöbeti sırasında çocuğun beyninde ne olur? İşte basit bir açıklaması: Beynimiz nöron adı verilen milyarlarca sinir hücresinden oluşmuştur ve bunlar küçük elektrik atımları ile birbirleriyle iletişim kurarlar. Nöbet ise hücrelerin büyük bir kısmının aynı anda elektrik sinyali göndermeleri sonucunda ortaya çıkar. Bu anormal ve yoğun elektrik dalgası beyni meşgul eder ve sonuç olarak nöbet ortaya çıkar. Bu nedenle kas spazmları, bilinç kaybı, garip davranışlar ve diğer belirtiler ortaya çıkar.

Herkes belli koşullar altında nöbet geçirebilir. Örneğin ateş, oksijen yoksunluğu, kafa travması veya hastalıklar nöbet sebebi olabilirler. Nöbetler özel bir sebebi olmadan birden fazla defa ortaya çıktıklarında epilepsi teşhisi konulur. Çoğu vakada (10 taneden yedisinde) nöbetin sebebi belirlenemez. Bu tip nöbetlere idyopatik veya kriptojenik nöbet denilir, yani sebebi belirsiz nöbet. Bu sorun nöbeti tetikleyen beyin nöronlarının kontrolsüz ateşlenmeleri olabilir.

Genetik araştırmalar doktorlara farklı nöbet türlerinin sebepleri hakkında daha fazla bilgi veriyorlar. Geleneksel olarak nöbetler dışarıdan nasıl göründüklerine ve EEG yapılarının nasıl olduğuna göre kategorilendiriliyorlardı. Nöbetler konusundaki genetik araştırmalar, farklı nöbet tiplerinin oluşumlarına dair keşiflerin yapılmasını sağladı. Sonuç olarak bu uygulama epilepsiye sebep olan her nöbet tipinin tedavisinin bulunmasını sağlayabilir.

Çocuklarda Nöbet Teşhisi

Bir nöbeti teşhis etmek zor olabilir. Nöbetler o kadar hızlı olurlar ki doktor çocuğunuzun bir tane geçirdiğini fark bile etmeyebilir. Doktorun yapması gereken ilk şey epileptik olmayan nöbetler gibi diğer koşulları eleyebilmek. Bu nöbetler epilepsiyi andırabilir ancak genelde kan şekeri ve tansiyondaki düşüşlerden, kalp ritmindeki değişimlerden ve duygusal stresten kaynaklanırlar.

Nöbeti doktora tanımlama şekliniz teşhise yardımcı olur. Ayrıca doktorun ofisine tüm ailenizi getirmeyi de düşünebilirsiniz.

Epilepsi olan çocukların kardeşleri, hatta çok küçük çocuklar bile, nöbetler hakkında ailenin fark etmedikleri şeyleri fark edebilirler. Ayrıca bir kamerayı hazır tutarak nöbet sırasında çocuğu videoya alabilirsiniz. Bu biraz hassas olmayan bir yaklaşım gibi görünse de doktor video ile doğru bir teşhis şansı yakalayabilir.

Bazı nöbet çeşitlerini yakalamak da hayli zor çünkü bir şeylere dalmakla karıştırmak da mümkün. Kişinin yere düştüğü, titrediği ve saatlerce uyuduğu nöbetleri fark etmemek zor ancak dalma nöbetleri yıllarca fark edilmeyebilirler.

Çocuğunuz TV’deki çizgi filmlere ağzı açık bakarken veya arabanın camından dışarıyı gözlerken endişe etmenize gerek yok. Çoğu çocuk dalıyor göründüğünde gündüz düşlerine dalmıştır. Ancak uygun olmayan zamanlarda gelen dalmalar önemli, mesela konuşmanın ortasında gelen dalmalar veya bir şey yaparken aniden gelen durmalar.

Basit veya kompleks parçalı nöbetler gibi bazı nöbet türleri migren, psikolojik hastalıklar, uyuşturucu ve alkol zehirlenmesi gibi rahatsızlıklar ile karıştırılabilirler. Tıbbi testler nöbetin tespitinde önemli rol oynuyorlar. Çocuğunuzun doktoru mutlaka fizik muayene ve kan testleri uygulayacaktır. Ayrıca beynin elektrik aktivitesinin görüntülenmesi için EEG veya MRI ile beynin taranması istenebilir.

Çocuklarda Nöbetin Riskleri

Ağrılı gibi görünse de aslında nöbetler ağrıya sebep olmazlar. Fakat çocuklar ve çevredeki diğer kişiler için korkutucu görünebilirler. Basit kısmi nöbetler, yani çocuğun aniden yoğun bir korku duygusu içine girdiği nöbetler korkutucu olabilirler.

Kompleks kısmi nöbetlerdeki problemlerden birisi ise insanların eylemlerini kontrol edememeleri. Çevrelerindeki insanları rahatsız eden garip ve uygunsuz şeylerin yapılmasına sebep olabilir. Çocukların nöbet sırasında yere düşmeleri veya bir şeylere çarpmaları halinde yaralanmaları da mümkün. Ancak nöbetlerin kendileri aslında zararlı değiller.

Uzmanlar nöbetlerin beyne uzun vadeli etkilerini tam olarak anlamıyorlar. Geçmişte çoğu bilimadamı nöbetlerin beyne bir hasar vermediğini düşünüyordu ve beyin hasarının altta yatan rahatsızlıktan kaynaklandığına inanıyordu. Ancak günümüzde bazı endişeler ortaya çıkmaya başladı.

Uzmanlar çocukların beyinlerinin hayli esnek olduğunu belirtiyorlar. Bu nedenle epilepsi nöbetlerinden beyin hasarı görmesi en zor kesimin onlar olduğu düşünülüyor.

Çocuklarda Tehlikeli Nöbetler

Epilepsi nöbetlerinin büyük kısmı tehlikeli değil ve acil tıbbi müdahale gerektirmiyor ancak bir tanesi gerektiriyor. Status epilepticus rahatsızlığı, kişinin nöbetler arasında bilincini kazanmasına fırsat kalmadan tekrar tekrar nöbet geçirmesi ile sonuçlanan hayati tehlike yaratan bir rahatsızlık. Bu rahatsızlık epilepsisi olanlarda daha yaygın ancak hastalığa kapılan kişilerin üçte ikisi daha önce herhangi bir nöbet geçirmemiş. Nöbetin süresi uzadıkça riskler artıyor ve bu nedenle nöbet beş dakikadan daha uzun sürerse acil tıbbi yardım almak gerekiyor.

Açıklanamayan ani ölüm adı verilen rahatsızlığı da duymuşsunuzdur. Bu rahatsızlık kişinin bilinen bir sebebi olmadan ölmesi.

Herkese olabilir ancak epilepsi olanlarda ortaya çıkma riski daha fazla. Sebepleri bilinmiyor ancak epilepsi sahibi çocuğu olanların bunun çok nadir bir şey olduğunu bilmeleri gerekli. Nöbetleri kontrol etmek, özellikle de uykuda ortaya çıkanları, bu trajedinin önlenmesi için en etkili plandır.