Bazı insanlar balı kahve ve çaylarına katıyor veya hamur işlerinde kullanıyorlar. Ancak bal diyabeti olan insanlar için güvenli bir gıda mı? Cevap kısaca evet ancak belli şartlar var.
Diyabeti olan insanlar karbonhidrat ve şeker alımlarını kontrol altında tutmalılar. Yani tatlılardan tamamen uzak durmak zorunda değiller.
Bal ölçülü tüketildiğinde sadece güvenli değil, aynı zamanda diyabet komplikasyonlarını azaltabilecek anti-inflamatuvar özelliklere sahip.
Bal Nedir?
Bal bal arıları ve bazı diğer böcek türleri tarafından da üretilen yoğun, altın renkli bir sıvıdır.
Arıların topladığı ve midelerinde kovanlarına götürdüğü çiçek nektarlarından gelir.
Nektar sukrozdan, sudan ve diğer bileşenlerden oluşur. Ortalama %80 karbonhidrat ve %20 sudur. Arılar nektarı tekrar tekrar sindirerek ve kusarak bal üretirler. Bu süreçte su kısmı ortadan kalkar.
Daha sonra onu kış aylarında gıda bulmanın zor olduğu zamanlarda kullanmak üzere kovanlarında bir enerji kaynağı olarak depolarlar.
Doğal bir tatlandırıcı olsa da bir çay kaşığı balın karbonhidrat ve kalori düzeyi sofra şekerinden daha fazladır.
ABD Tarım Bakanlığı’na göre 1 yemek kaşığı çiğ balda 60 kalori ve 17 gram karbonhidrat bulunur.
Balda aynı zamanda demir, C vitamini, folat, magnezyum, potasyum ve kalsiyum gibi pek çok vitamin ve mineral bulunur. Ayrıca hücrelerin hasar görmesine engel olan antioksidan bileşenlere de sahiptir.
Çiğ veya İşlenmiş Olabilir
Çiğ bal, filtrelenmemiş bal olarak da bilinir. Bu bal kovandan alınır ve daha sonra kusurlarının giderilmesi için süzülür.
İşlenmiş bal ise bir filtrelenme sürecinden geçer. Pastörize edilir ve böylece mantarlar yok edilerek daha uzun raf ömrü elde edilir.
İşlenmiş bal daha yumuşaktır ancak filtre ve pastörizasyon süreci bazı besin değerlerini ve antioksidanları yok eder.
300’den fazla bal türü vardır. Bu türler naktar kaynağına göre değişiklik gösterirler.
Örneğin yaban mersini balı, bu bitkinin çiçeklerinden elde edilen nektarla üretilirken, avokado balı avokado çiçeklerinden elde edilir.
Nektarın kaynağı balın tadını ve rengini etkiler.
Bal Kan Şekerini Nasıl Etkiler?
Bal doğal bir şeker ve karbonhidrat olduğundan kan şekerini etkilemesi çok doğaldır. Ancak sofra şekeri ile karşılaştırıldığında bu etki daha az olur.
2004 yılında yapılan bir çalışmada, balın ve sofra şekerinin kan şekeri üzerindeki etkileri gözlenmiş. Çalışmada tip-1 diyabeti olan ve olmayan insanlar kullanılmışlar.
Araştırmacılar diyabeti olan gruptakilerde balın tüketimden 30 dakika sonra kan şekerinde bir artış sağladığı görülmüş. Ancak sonraki iki saatte katılımcıların kan şekeri düzeyleri azalmış ve düşük düzeyde kalmaya devam etmiş.
Bu da araştırmacıların balın sofra şekerinin aksine insülini arttırabildiğini düşünmelerini sağlamış ve bu hormon kan şekerinin kontrolü için önemli. Fakat bu konuda biraz daha araştırma gerekli.
Bal Diyabeti Önleyebilir mi?
Bal insülin düzeylerini arttırsa ve diyabeti olanlarda kan şekeri kontrolüne yardımcı olsa da, diyabeti önleme konusunda bir etkisi olduğunu gösteren herhangi bir araştırma yok.
Ancak araştırmacılar bal ve düşük glisemik endeks arasında muhtemel bir bağlantı buldular.
Tip-1 diyabete sahip 50 kişi ve diyabeti olmayan 30 kişi ile yapılan bir çalışmada, şekerle karşılaştırıldığında balın glisemik etkisinin tüm katılımcılar için daha düşük olduğu görülmüş.
Bal ayrıca bedenin insülin ürettiğinde kana saldığı C-peptitlerin düzeylerinde de artışa sebep olmuş.
C-peptitlerin normal düzeyde olmaları bedenin yeterince insülin ürettiğine işaret eder. Balın diyabet önleme ve tedavisi konusunda etkili olup olmadığının belirlenmesi için daha fazla araştırma gerekli.
Diyabetiniz Varsa Bal Yemenin Riski Var mı?
Balın şekerden daha tatlı olduğunu unutmamak gerekli. Eğer şeker yerine bal kullanacaksanız, daha azına ihtiyacınız var.
Bal kan şekerini etkileyebildiği için diyabetiniz kontrol altına alınana kadar ondan ve diğer tatlandırıcılardan kaçının.
Bal ölçülü olarak tüketilmeli. Tatlandırıcı eklemeden önce doktorunuzla görüşün.
Eğer diyabetiniz kontrol altındaysa ve beslenmenize balı eklemek istiyorsanız, saf, organik ve çiğ, doğal balları tercih edin. Bu türlerin tüketimi diyabeti olan insanlar için daha güvenli çünkü doğal balda şeker ilavesi yok.
Ancak hamile kadınlar ve bağışıklık sistemi problemleri olanlar pastörize edilmediği için çiğ baldan kaçınmalılar.
Marketten işlenmiş bal satın alırken içeriğinde şeker veya şurup olabilir. Bu ilave tatlandırıcılar kan şekerini farklı etkileyebilirler.
Diyabeti Olanların Bal Tüketmelerinin Bir Faydası Var mı?
Bal tüketmenin faydalarından birisi insülin düzeylerini arttırabilmesi ve kan şekerini kontrol altına alabilmesidir.
Şeker yerine bal kullanmak faydalı olabilir çünkü antioksidanlara sahip ve anti-inflamatuvar etkiler gösteriyor.
Antioksidanlar bakımından zengin bir beslenme bedenin şekeri kullanma tarzını iyileştiriyor ve baldaki anti-inflamatuvar bileşenler diyabet komplikasyonlarını potansiyel olarak azaltabilirler.
İnflamasyon insülin direncine sebep olabilir ve bu da bedenin insüline yeterince tepki vermemesidir.
Sonuç Olarak
Bal glisemik endekse pozitif etkiler yapabilecek doğal bir tatlandırıcıdır. Ancak tüm tatlandırıcılarda olduğu gibi ölçülü tüketmek gerekir.
Beslenmenize bal eklemeden önce doktorunuzla görüşün. Bal herkese uygun değildir ve kan şekerini düşürmek isteyenlerde fazlası tehlikeli olabilir. Bal tüketecekseniz organik, çiğ ve saf türlerini tüketmeye dikkat edin.
