Adet gecikmesi neden olur?
Adet gecikmesi, özellikle bir kadın düzenli olarak adet görüyorsa ve beklenmedik bir hamilelikten endişe duyması durumunda çok stresli olabilir. Bununla birlikte, bir kadının adet gecikmesi yaşamasının bir çok nedeni vardır.
Stres
Uzun süre stresli yaşamak, bir kadının adet döngüsünü etkileyebilir, adet döngüsü uzayabilir veya kısalabilir ya da kişi hiç adet görmeyebilir. Bazı kadınlar ayrıca stres yaşadıklarında, daha fazla ağrılı kramplar yaşıyorlar. Strese neden olan durumlardan kaçınmak, düzenli egzersiz yapmak ve yeterli uyku uyumak stresin azaltılmasına ve düzenli bir adet döngüsü sürdürmesine yardımcı olabilir. Eğer kronik stres yaşıyorsanız, etkili başa çıkma mekanizmalarını öğrenmeye ve uygulamaya yardımcı olabilecek bir doktor veya danışmanla konuşmayı deneyebilirsiniz.
Perimenopoz (Menopoz Başlangıcı)
Menopoz, bir kadın en az 12 ay boyunca hiçbir şekilde adet görmediği zaman ortaya çıkar, menopoz yaşı ortalama 52 civarındadır.
Birçok kadın, menopozdan 10 ila 15 yıl öncesine kadar semptomlar yaşamaya başlayabilir. Bu “perimenopoz” olarak bilinir ve östrojen seviyelerinin dalgalanmaya başladığını gösterir.
Düzensiz östrojen seviyeleri kadının adet döngüsünü değiştirebilir, bu da perimenopozdaki kadınların düzensiz adet görmesine ya da hiç adet görmemesine neden olur. Bir kadın bir adet dönemi yaşamadan tam bir yıl geçirdikten sonra, menopoza girdiği söylenir.
Aşırı Kilo Kaybı
Önemli kilo kaybı veya yoğun egzersiz, bir kadının adet gecikmesi yaşamasına neden olabilir. Düşük kilolu olmak ya da düşük vücut yağı oranına sahip olmak, üreme hormonu seviyelerini değiştirerek, yumurtlamanın ve menstrüasyonun döngüsünün değişmesine ya da hiç gerçekleşmemesine neden olabilir.
Önemli miktarda kilo verdikten sonra bir ya da birkaç kez adeti geciken bir kadın, vücudunun neye ihtiyacı olduğuna dair; uygun miktarda vitamin, mineral ve besin alımı konusunda bir doktora ya da diyetisyene danışmalıdır.
Şişmanlık
Kilo kaybı, adet gecikmesine neden olabileceği gibi, aşırı kilolu olmak da bir kadının adet döngüsünü etkileyebilir. Obezite ve adet gecikmesi yaşamak; bazı kişilerde polikistik over sendromu (PCOS) gibi tıbbi bir durumun olduğunu işaret edebilir, bu nedenle adet gecikmesi yaşayan kadınların doktor tarafından doğru bir şekilde teşhis edilmesi önemlidir. Doktorunuz, altta yatan tıbbi durumun adet gecikmesine neden olmadığından emin olmak için, yumurtalıklara bakacak ve kan testleri veya ultrason yapacaktır.
Doğum Kontrol Yöntemleri
Bazı doğum kontrol yöntemleri, özellikle hormonal yöntemler, kadınlarda adet gecikmesine neden olabilir. Tipik olarak hormonal doğum kontrol yöntemleri, belirli bir süre için progesteron ile birleştirilmiş östrojen hormonu hapı almanız demektir. Ve ardından birkaç gün hormon içermeyen haplar alırsınız. Bu hormonların dışarıdan alınması adet geçilmesini tetikler.
Bazen, bu hormonlar uterusun astar tabakasını o kadar ince hale getirir ki, adet kanaması için yeterince astar bulunmayacaktır.
Bu durum; hap, hormonal spiraller, implantlar dahil olmak üzere tüm hormonal doğum kontrolleri için geçerlidir. Çoğu durumda, bu zararlı değildir, ancak kadınlar doğum kontrol yöntemi ile ilgili herhangi bir endişe duyuyorsa bir doktora konuşmalıdır.
Hormonal Problemler
Prolaktin veya tiroid hormonları gibi bazı hormonlar, bir kadının adet gecikmesi yaşamasına neden olabilir. Eğer adet gecikmesinden sorumlu olan şey, hormonal bir dengesizlik ise; bir kan testi yapılarak, sorun kolayca tespit edilebilir.
Bu hormonal dengesizliklerin nedeni bir doktor tarafından araştırılmalıdır. Bazı hormonal dengesizlikler, ailenin hastalık geçmişinden kaynaklanabilen veya beyin tümörü gibi çok daha ciddi bir şeyden kaynaklanabilecek yaygın bir sorundur. Birçok durumda ilaç almak, adet kanamasının normal haline dönmesine yardımcı olabilir.
Polikistik Over Sendromu (PCOS)
PCOS, doğurganlık çağındaki kadınlar arasında en sık görülen hormonal bozukluklardan biridir. Semptomlar tek tek kadınlar arasında değişmekle birlikte, PKOS’lu hastalar anormal hormon seviyelerine sahip olma eğilimindedirler. Polikistik Over Sendromu, akne oluşumuna, yüzde ve vücutta aşırı kıllanmaya, erkek tipi kellik sorununa ve obeziteye neden olabilir. PCOS, yumurtalıklarda minik minik kistlerin oluşması anlamına gelmektedir. Adet gecikmesi ya da hiç adet görmemek bu durumun ortak görülen bir semptomudur.
Polikistik Over Sendromu olduğundan şüphelenen kadınlar bir değerlendirme için doktorlarını ziyaret etmelidir. Uygun şekilde tedavi edilmezse, çocuk doğurmak istenildiğinde sıkıntılar doğurabilir ve adet gecikmesi veya adet olmamak endometriyal kansere neden olabilir.
Hamilelik
Kadınlar, hamile kalmamak için doğum kontrol hapı kullanmış olsalar bile adet gecikmesi yaşadıklarında hamilelik olasılığını göz ardı etmemelidir. Doğum kontrolü yöntemleri, doğru uygulansa bile, kadınlar küçük bir ihtimalle hamile kalabilirler.
Cinsel açıdan aktif olan bir kadın, adet gecikmesi yaşadığında evde hamilelik testi yapabilir. Hiçbir doğum kontrol yönteminin kesin bir şekilde %100 etki etmediğini unutmamak gerekir.
Evde yapılan gebelik testinden olumsuz sonuç alan kişi, yine de adet gecikmesi yaşıyorsa mutlaka bir doktora görünmelidir.
Ne Zaman Bir Doktora Görünmelisiniz?
Eğer adet gecikmelerinden endişe duyuyorsanız, adet başlangıç ve bitiş tarihleri de dahil olmak üzere, adet dönemlerinizin yazılı bir kaydını tutmak ve durumla ilişkili diğer semptomların da bir listesini tutmak yararlı olabilir. Doktora görünmek için çeşitli belirtileriniz varsa, doktor daha hızlı şekilde teşhis koyabilir. Basit bir takvim kullanmak işe yarayabilir, ancak akıllı telefonlar için de adet dönemi uygulamaları mevcut.
Düzenli olarak, bir jinekoloğa veya kadın hastalıkları uzmanına kontroller yaptırmak, adet döngüsü hakkında kafanıza takılan birçok soruya yardımcı olabilir. Bazen adet gecikmesi, geçici bir durumdur ve endişe nedeni değildir. Ancak, bazı belirtiler tıbbi müdahale gerektirebilir. Aşağıdaki durumlarda doktora görünmelisiniz:
• Bir yılda birden fazla adet gecikmesi yaşamak ya da adet olamamak
• Gebelik testinin pozitif çıkması
• Yukarıda açıklandığı gibi PCOS belirtileri de varsa
• Çok kilo aldıysanız veya çok kilo verdiyseniz
• Aşırı stresli hissediyorsanız ve bu stres azalmıyorsa
Bu durumlarda bir doktora görünmekte fayda olacaktır.