Beyin Sisinin Üstesinden Gelmek İçin Stratejiler

Bir aktivitenin ortasındayken bir anda düşüncelerinizin izini kaybettiğiniz oldu mu? Belki de bir sohbetin orta yerinde bir anda aradığınız bir detay aklınızdan kayboldu. Bu tip şeyler yaşlandıkça daha yaygın hale gelirler. Ancak düşüncelerinizin bir anda etkilendiğinden ve aşamalı olarak daha da kötüye gittiğinden şüpheleniyorsanız, ayrıca odaklanmakta ve kelimeleri bir araya getirmekte zorlanıyorsanız, insanların beyin sisi adı verdiği şeyi yaşıyor olabilirsiniz.

Beyin sisi oldukça popüler bir hale geldi ve onun başka yaygın rahatsızlıkların bir belirsizi olarak ortaya çıkma ihtimali de yüksek.

Beyin Sisi Nedir?

Beyin sisinin tek bir resmi tanımı veya tıbbi teşhisi yok. Bunun yerine genellikle insanların deneyimledikleri bir bilişsel belirtiler topluluğu olarak adlandırılabilirler. Beyin sisi farklı insanlar için pek çok anlama gelebilir. Aşağıdakilerden herhangi birisini içerebilir:

• Odaklanma zorluğu
• Dikkati vermekte zorlanma
• İsimler, yerler ve kelimeler gibi tanıdık detayları hatırlamakta zorlanma
• Yavaş tepki zamanları ve bilgi işleme
• Genel yorgunluk ve uyuşukluk
• Yargı yetisinin bulanması
• Düşünce dizilerini sık sık kaybetmek

Bu alanlarda eksiklikler yaşadığınızda, hafıza problemleri yaşıyormuş gibi hissedebilirsiniz. Ancak problem genellikle bilgiyi alma ve onu tutma zorluğudur. Eğer doğru bilgiyi almıyorsanız, ona tutunmanız da kolay olmaz.

Beyin Sisinin Sebepleri Nelerdir?

Peki bu bilgi tıkanmasının sebebi nedir? Bunun kesin bir cevabı yok. Fikirlerden bir tanesi, bedenin bağışıklık sistemi tepkisinin beyinde inflamasyona sebep olmasıdır. İnflamasyon ortaya çıktığında bu durum bilgi işleme sürecinde geçici bir tıkanmaya yol açabilir. Beyin sisi aynı zamanda kronik stresten, hormonlar değişimlerden veya kan şekeri dengesizliklerinden kaynaklanabilir.

Beyin sisi bir tür inflamasyon veya kronik stres tepkisinin ortaya çıkışıdır. Kronik stresin ikincil etkileri olabilir. Uykunuzu, beslenmenizi ve fiziksel yeteneklerinizi etkileyebilir. Bu ikincil problemler ona bağlı olan psikiyatrik bozukluklara yol açabilirler.

Aşağıda beyin sisi belirtileri ile yaygın şekilde alakalı olan bazı rahatsızlıklar var.

Hamilelik

Her trimesterde çeşitli hormonal değişimler yaşarsınız. Bu hormonal değişimler ortaya çıktıklarında, beyniniz belli hormonları salgılayarak ve baskılayarak dengeyi tekrar oluşturmaya çalışır. Hormonlardaki bu devamlı dalgalanmadan dolayı beyin sisi yaşarsınız ve ayrıca hamileliğin başlarındaki stres kaynakları da buna sebep olabilirler.

İlk trimesterde daha fazla bulantınız olabilir, beslenmeniz kötüleşebilir, uykusuzluk yaşayabilirsiniz veya herhangi bir sebepten strese girebilirsiniz. Bunların hepsi kendini beyin sisi olarak ortaya çıkarabilir.

COVID-19

Beyin sisi COVID-19 ve ona bağlı belirtilerden dolayı popülerlik kazandı. Çünkü beyin sisi genelde bu hastalığı uzun süre taşıyanların en çok şikayet ettikleri üç belirti arasında. Bazen COVID-19’a yakalananlarda belirtiler haftalar ve hatta aylar boyunca devam edebiliyorlar.

Yoğun bakım ünitesine yatması gerekmiş olanlar ve ağır tedaviler geçirenlerde beyin sisi deneyimi daha fazladır.

Fakat long COVID adı verilen uzun dönemli COVID’e yakalanmış olanlar ve iyileşen insanlar da beyin sisine sebep olabilen başka belirtiler yaşayabiliyorlar. Bu belirtiler arasında uyuma problemleri, stres ve ruh hali düzeylerinde değişimler, beslenmede büyük değişimler yer alıyor.

Bu faktörlerin hepsi beyin sisine katkıda bulunabiliyor.

Bu nedenle beyin sisine tam olarak neyin sebep olduğunu bulmak zor. Büyük hipotezlerden bir tanesi, beyin sisinin COVID-19’dan kaynaklanan sitokin fırtınasının bir sonucu olmasıdır.

Sitokin fırtınasında beden kanı sitokinler adı verilen inflamatuvar proteinler ile doldurur. Bu sitokinler probleme sebep olan virüsü, yabancı nesneleri hedeflemeye yardımcı olurlar. Ancak aynı zamanda bedenin beyin gibi çeşitli bölümlerinde inflamasyona sebep olan immün sistem tepkilerine de sebep olabilirler.

Koruma çabası içerisinde negatif etkilere yol açabilirler.

Depresyon ve Anksiyete

Depresyon ve onun beyin sisi ile bağlantısı, tavuk mu yumurtadan çıkar yoksa yumurta mı tavuktan çıkar sorusu gibidir. Genelde biri diğerine sebep olabilir. Bunun en büyük sebeplerinden bir tanesi hipotalamus hipofiz ve adrenal bağlantının devamlı olarak aktivasyonundan kaynaklı nöroinflamasyon olabilir.

Bu bedenin savaş veya kaç tepkisidir. Eğer bedeniniz devamlı olarak aktivasyon modunda kalırsa, bunun negatif yan etkileri olabilir ve kendisini depresyon veya anksiyete olarak gösterebilir.

Depresyon ve anksiyete ile bağlantılı beyin sisi genellikle devamlı bitkinlik ve genel kötülük hissi ile kendini gösterir.

Kemoterapi

Bazı insanlarda COVID-19’dan kaynaklanan sitokin fırtınası, kemoterapiden dolayı da ortaya çıkabilir. Ancak COVID-19’un tersine kemoterapiden kaynaklanan beyin sisi daha kısa sürede geçer.

Bazen beyin sisi ve bilişsel şikayetler kemoterapinin başlangıcından bir kaç sene sonrasına kadar ortaya çıkmazlar. Bunun uzun vadeli bir problem olması beklenmez ve çoğu insan kemoterapi devam ederken iyileşme yaşadığını belirtir.

Gıda Hassasiyetleri

Bazı gıda hassasiyetleri de beyin sisine veya onunla bağlantılı inflamatuvar tepkiye yol açabilirler. Örneğin çölyak hastalığından veya gluten hassasiyetinden dolayı insanlar genellikle kafalarını bulandığından bahsederler.

Kan Şekeri Düzeyleri

Eğer kan şekeri düzeyiniz düşükse, beyin sisi, sinirlilik, bayılacak gibi olma, sersemleme, konsantre olamama gibi problemler yaşayabilirsiniz. Bu özellikle beden çok insülin ürettiğinde diyabeti olan insanlarda geçerlidir. Bazen yemeklerden sonra da düşük kan şekeri yaşayabilirsiniz.

Otoimmün Rahatsızlıklar

Çeşitli otoimmün hastalıkların da beyin sisi ile bağlantısı vardır. Bunlar arasında şunlar var:

• Lupus
• Kronik yorgunluk sendromu
• Multipl skleroz
• Fibromiyalji

Bağışıklık sisteminin devamlı saldırı altında kalmasının kişinin beyin işlevleri üzerinde etkileri vardır.

Beyin Sisinden Nasıl Kurtulabilirim?

Genel olarak beyin sisini doğrudan hedefleyen herhangi bir tedavi veya ilaç yok. Kronik stres kaynaklarını doğrudan ortadan kaldırmak için uykunuzu iyileştirmeye, iyi beslenmeye ve her gün 30 dakika ve haftanın beş günü olacak şekilde spor yapmaya odaklanmalısınız. Bu küçük günlük değişimler uzun vadede etkili olabilirler ve hem bağışıklık sistemi tepkinizi azaltır hem de inflamasyonları azaltırlar.

Bunu illa ki bir maraton gibi olmasına da gerek yok. Tek yapmanız gereken kendinize her gün meydan okumak ve yaşamınızdaki stres kaynaklarını ortadan kaldırmak.

Ayrıca zihinsel kapasitenizi arttırmak için gün içerisinde zihinsel molalar vermeniz gerekiyor.

Çoğumuzun geri dönülmez noktaya kadar devamlı çalışma eğilimi vardır ve artık bu noktada o kadar bitkin ve yorgun oluruz ki, bir iki gün hiç bir şey yapmamız mümkün olmaz. Bu nedenle yorgunluk noktasına gelmeden önce 20-30 dakikalık aralar vermek ve yürüme, müzik dinleme, gözleri kapatıp dinlenme gibi odaklanmış aktiviteleri yapmak önemli.

Eğer bu yöntemleri denediyseniz veya bir süredir beyin sisi yaşıyorsanız, doktorunuza ulaşabilir ve tedavi sürecinde neler yapılması gerektiğine dair daha fazla bilgi edinebilirsiniz.