Yumurtalık Büyümesi Nedir?

Yumurtalıklar, kadın üreme sisteminin bir parçasıdır. Yumurta üretimi ile progesteron ve östrojen hormonlarının salgılanmasından sorumlu olan yumurtalıkların yumurtlama, hamilelik ve kadınların cinsel özelliklerinin gelişimi üzerinde önemli bir yeri vardır.

Yumurtalıkların boyutları kadından kadına değişiklik göstermekle birlikte bazı faktörler, yumurtalıkların büyümesine neden olabilmektedir. Yumurtalık büyümesi, yumurtlama gibi doğal bir nedenden gerçekleşiyor olabileceği gibi tedavi edilmesi gereken bir sağlık sorunu nedeniyle de meydana geliyor olabilir.

Bu yazıda yumurtalık büyümesinin belirtilerini, nedenlerini, tedavisini de yumurtalık büyümesine dair merak ettiğiniz diğer şeyleri okuyabilirsiniz.

Yumurtalık Büyümesi Belirtileri

Yumurtalık büyümesi durumunda her zaman belirti görülmemektedir. Bununla birlikte yumurtalık büyümesi olan kadınlarda aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilmektedir:

• Bağırsak hareketlerinde değişiklik
• İdrara sıkma ihtiyacında artış
• Adet düzensizliği
• Pelvik ağrı ya da baskı
• Pelvik bölgesinde şişkinlik
• Karın bölgesinde şişkinlik ve bulantı gibi geçmeyen rahatsızlıklar
• Saçlarda incelme
• Vücudun bazı bölgelerinde aşırı kullanma
• Açıklanamayan yorgunluk
• Kilo alma ya da kilo verme

Yumurtalık büyümesi belirtileriniz varsa doktorunuz ultrason ile sorunun ne olduğunu görmek isteyecektir. Doktorunuz ultrason ile karnınızın üzerinden bakabileceği gibi ultrason probu ile transvajinal ultrason da yapmak isteyebilir.

Yumurtalık Büyümesi  Neden Olur?

Yumurtalık büyümesi bazen doğal nedenlerden dolayı gerçekleşmektedir. Örneğin, adet döngünüz içerisinde yumurtalıklarınızdan biri yumurtanın olgunlaşması nedeniyle doğal olarak şişer ve yumurtayı bırakmaya hazırlanır. Bununla birlikte yumurtalık büyümesinin nedeni bazense yumurtalık kisti gibi sorunlardan kaynaklanıyor da olabilir.

Yumurtalık büyümesi, ilerleyen yaşlarda meydana geliyorsa yumurtalık kanseri belirtisi olabilir. Yumurtalık kanseri nadir görülmekle birlikte ciddi bir sağlık sorunudur. Bu nedenle doktorunuzu düzenli olarak ziyaret etmeniz önemlidir.

Yumurtalık büyümesinin nedenlerinden bazıları şunlardır:

Yumurtlama

Yumurtlama, adet döngüsünün doğal bir parçasıdır. Yumurtlama, yumurtalıklardan birinin yumurta bırakmasıdır ve 28 günlük bir adet döngüsünün 14. günü gerçekleşmektedir. Yumurtlamadan hemen önce yumurtalar büyüdüğü için yumurtalıklarda şişkinlik olabilir. Yumurtladığınızı gösteren belirtiler arasında vajinal akıntıda artış ya da değişiklik, vücut sıcaklığında hafif bir artış ve hafif sancılar bulunmaktadır.

Yumurtlama sonucu büyüyen yumurtalıklar sorun değildir. Bu nedenle yumurtlama nedeniyle gerçekleşen yumurtalık büyümesiyle ilgili bir şey yapmanız gerekmez. Yumurtalıklardaki bu şişkinlik yumurta bırakıldıktan sonra kendi kendine geçecektir.

Yumurtalık kisti

Yumurtalık kistleri, yumurtalıkların içinde ya da üzerinde oluşabilen içi sıvı dolu keseciklerdir. Yumurtalık kistleri çoğunlukla zararsız olmakta ve birkaç ay içinde kendi kendine yok olmaktadır. Bununla birlikte kistler bazen çatlayabilmekte ve ciddi komplikasyonlara neden olabilmektedir. Kistler çok sayıdaysa yumurtalıkların büyümesine neden olabilmektedir.

Yumurtalık kistleri bazı durumlarda komplikasyonlara neden olabilmektedir. Yumurtalık kistlerinin neden olabileceği sorunlar şu şekildedir:

Over torsiyonu (Yumurtalık dönmesi): Yumurtalık kistleri çok fazla büyüyerek yumurtalığın hareket etmesine neden olabilir ve over torsiyonuna neden olabilir. Over torsiyonunda ani ve şiddetli pelvik ağrı ile mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler yaşayabilirsiniz. Over torsiyonu aynı zamanda yumurtalıklara giden kan akışının azalmasına da neden olabilir.

Kist patlaması: Yumurtalık kistinin patlaması, şiddetli ağrı ve kanamaya neden olabilir. Yumurtalık kisti ne kadar büyükse patlama riski o kadar fazladır.

Yumurtalık kistleri genelde bir soruna neden olmamakta ve tedavi edilmeden kendi kendine birkaç ay içinde kaybolmaktadır. Ancak kistler çok büyükse ağrı ve şişkinlik gibi belirtiler yaşayabilirsiniz. Kistlerin patlaması durumunda ise acilen ameliyat olmanız gerekebilir. Yumurtalık kistleri nedeniyle rahatsızlık yaşamanız halinde doktorunuz yenilerinin oluşmasını engellemek amacıyla doğum kontrol hapı reçete edebilir.

Çikolata kisti

Çikolata kisti, rahim içindeki dokunun rahim dışında gelişmesiyle meydana gelmektedir. Rahim içi doku normalde her ay birikmekte ve adet kanamasıyla birlikte dışarı atılmaktadır. Çikolata kisti yumurtalıklarda olursa dışarı atılamadığı gibi yumurtalıkların şişmesine neden olabilir.

Çikolata kisti nedeniyle şu belirtileri yaşayabilirsiniz:

• Karın ağrısı
• Ağrılı adet dönemleri
• Seks sırasında ağrı
• İdrar yaparken ya da bağırsak hareketleri sırasında ağrı
• Adet kanamasının yoğun olması veya ara kanama

Çikolata kisti tedavi edilmediğinde yumurtalıklara zarar verebilir ve ileride hamile kalamamaya yol açabilir. Çikolata kisti aynı zamanda yumurtalık kanseri riskinizi arttırabileceği için belirtileriniz varsa bir an önce doktorunuzla görüşmeniz gerekir.

Polikistik over sendromu (PKOS)

Polikistik over sendromu ya da PKOS, üreme çağındaki kadınları etkileyen hormonal bir bozukluktur. PKOS’ta yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist oluşabilir ve bu nedenle yumurtalıklarda büyüme görülebilir.

PKOS teşhisi için aşağıdaki belirtilerden en az ikisine sahip olmanız beklenir:

• Adet düzensizliği, PKOS’un en sık rastlanan belirtilerinden bir tanesidir. Adet düzensizliğiniz varsa bir yılda 9 defadan daha az adet görebilirsiniz, adet döngüleriniz 35 günden uzun olabilir veya adet kanamalarınız ağır olabilir.
• Vücutta erkeklik hormonlarının fazla salgılanması nedeniyle aşırı kıllanma görülebilir. Aynı zamanda erkek tipi kellik de söz konusu olabilir.
• Yumurtaların etrafındaki foliküller nedeniyle yumurtalıklar büyüyebilir. Bu da yumurtalıklarınızın düzgün bir şekilde çalışmasını engelleyebilir.

PKOS tedavisi, belirtileri kontrol altına almaya yönelik olarak gerçekleştirilir. Bu nedenle doktorunuz doğum kontrol haplarıyla adet döngünüzü düzenlemeyi önerebilir, hamile kalmayı düşünüyorsanız buna yönelik ilaçlar reçete edebilir veya istenmeyen tüyleri azaltmak için önerilerde bulunabilir.

İyi huylu tümörler

Yumurtalıkların içerisinde tümörler gelişebilir. Bunlardan çoğu zararsız, yani iyi huyludur ve yumurtalıkların ötesine sıçramaz. İyi huylu tümörler genelde herhangi bir belirtiye eden olmaz. Bununla birlikte pelvik bölgesinde ağrı, karın bölgesinde baskı ya da ağırlık hissi, cinsel ilişki sırasında ağrı, ateş ve mide bulantısı ile kusma gibi belirtiler görülebilir.

Yumurtalık büyümesinin nedeni ufak tümörlerde bu durumda tedavi görmeniz gerekmeyebilir. Ufak tümörler genelde kendi kendine yol olmaktadır. Bununla birlikte büyük tümörlerin ise ameliyatla alınması gerekebilir.

Yumurtalık Kanseri Belirtileri

Yumurtalık büyümeniz varsa bunun kanserden kaynaklanıp kaynaklanmadığı konusunda endişeleriniz olabilir. Yumurtalık kanserinin ilk belirtilerinden biri yumurtalık kanseri olsa da bu kanser oldukça nadir olarak görülmektedir.

Yumurtalık kanseri genelde yayılana kadar herhangi bir belirtiye neden olmamaktadır. Son aşamadaki yumurtalık kanserinde ise şu belirtilere rastlanabilmektedir:

• Karında şişkinlik
• Karnın alt kısmında ya da pelvik bölgede ağrı
• Yemek yedikten kısa bir süre sonra tok hissetme
• Vücut ağırlığında ani değişimler
• İdrara çıkma ihtiyacında artış
• Yorgunluk
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Adet düzeninde değişiklikler
• Mide bulantısı
• Bacaklarda şişkinlik

Yumurtalık kanserinin tedavisinde ameliyat, kemoterapi ve hormon tedavisi kullanılabilmektedir. Doktorunuz durumunuzu değerlendirerek hangi tedavinin uygulanması gerektiğine karar verecektir.

Hamilelikte Yumurtalık Büyümesi

Hamilelikte luteoma nedeniyle yumurtalıklar büyümüş gibi görünebilir. Luteoma, yumurtalıklarda yalnızca hamilelik sırasında görülen iyi huylu oluşumlardır.

Luteoma her hamilede görülmemekle birlikte bu oluşumun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Hamilelikte hormonlarda yaşanan değişimlerin luteomaya yol açabileceği düşünülmektedir.

Luteoma genelde belirtiye neden olmamakla birlikte rutin doktor ziyaretiniz sırasında ultrasonda görülebilir veya sezaryen yapıldığı sırada tespit edilebilir.

Hamilelikte luteoma nedeniyle ortaya çıkan belirtiler arasında idrar yapmada zorluk, testosteron seviyelerinin yükselmesi ve seste kalınlaşma ile vücut tüylerinde artış gibi belirtiler yer alabilir.

Luteoması olan kadınlar hamileliklerinin ilk yarısında şiddetli belirtiler yaşayabilir. Luteomalar genelde doğumdan sonra kendi kendine kaybolsa da çok fazla rahatsızlığa neden oluyorsa bunların alınmaları gerekebilir.

Kaynaklar

Nall, Rachel Msn. “Enlarged Ovaries: Everything You Need to Know.” Medical News Today, 20 July 2018, www.medicalnewstoday.com/articles/322528.

“Ovarian Cysts – Symptoms and Causes.” Mayo Clinic, 6 Aug. 2022, www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ovarian-cysts/symptoms-causes/syc-20353405.

“Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) – Symptoms and Causes.” Mayo Clinic, 3 Oct. 2020, www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pcos/symptoms-causes/syc-20353439.

Watson, Stephanie. “What Causes Enlarged Ovaries, and How Are They Treated?” Healthline, 15 Dec. 2017, www.healthline.com/health/womens-health/enlarged-ovaries.