Yemekten Sonra Mide Bulantısının 12 Nedeni
Özellikle de güzel bir öğün yedikten sonra kimse mide bulantısı yaşamak istemez. Ancak yemek yedikten sonra dakikalar ya da saatler içerisinde mideniz bulanıyorsa buna neden altta yatan bazı sorunlar söz konusu olabilir.
Yemekten Sonra Mide Bulantısı Neden Olur?
Mide bulantısını tetikleyen pek çok durum olabileceği için gerçek nedeni belirlemek zor olabilir. Yaygın olarak görülen nedenler arasında stres, gıda alerjisi, ilaçların istenmeyen yan etkileri, çok fazla takviye ya da vitamin kullanmak veya gebelik gibi şeyler vardır. Safra kesesi, karaciğer ya da pankreas hastalıkları veya diyabet ve tiroit bozuklukları da yemek yedikten sonra kendinizi hasta hissetmenize neden olabilir.
Yemekten sonra mide bulantısına neden olan 12 nedeni aşağıda okuyabilirsiniz.
- Viral ya da bakteriyel enfeksiyon
Mide üşütmesini daha önce duydunuz mu? Viral ya da bakteriyel enfeksiyona yakalanmanız halinde bundan tüm vücudunuz etkilenir. Bu durumda yemekten hemen sonra mideniz bulanmaya başlayabilir ve 24-48 boyunca bulanmaya devam edebilir. Ancak mide üşütmesi durumunda genelde ateş, kas ağrısı ve eklem ağrısı gibi belirtiler de görülür. Mide üşütmesi tüm vücudu etkileyen bir rahatsızlık olup bir anda ortaya çıkar ve genelde kendi kendine kaybolur.
- Gıda zehirlenmesi
Bozulmuş gıdalara karşı fiziksel tepki gösterebilirsiniz. Et ve süt ürünleri gibi şeyleri uzun süre dışarıda bırakırsanız ya da yemeği hazırlayan kişinin elleri pisse gıda zehirlenmesi yaşayabilirsiniz. Aniden başlayan gıda zehirlenmesi mide bulantısına neden olabilir, ancak genelde kendi kendine geçen bir rahatsızlıktır. Gıda zehirlenmesinde kusma ve ishal her zaman kötü şeyler olmak zorunda değil. Vücut bu yollarla enfeksiyon, toksin ve diğer şeylerin emilimini gerçekleştirmeden bunlardan kurtulmuş olur.
- Gıda alerjileri
Gıda alerjileri herkesi farklı şekillerde etkiler. İlk kez gıda alerjisi yaşadığınızda belirtileriniz hafif olabilir. Ancak bundan sonra o gıdayla her karşılaşmanızda daha hızlı ve daha yoğun tepkiler göstermeye başlarsınız. Gıda alerjilerinde ürtiker, soğuk hissetme, tansiyonda düşme, kalp atış hızında artış, gözlerden birinde şişme ve mide bulantısına ek olarak boğazda şişme gibi belirtiler yaşayabilirsiniz.
- Stres ve kaygı
Stres ve kaygınız bir süredir devam ediyor olsa dahi vücudunuz bunlara fiziksel tepki gösterebilir. Mide bulantısı gibi fiziksel belirtiler yaşamanızın nedeni beyninizin “savaş ya da kaç” tepkisini devreye sokmasından kaynaklanmaktadır. Bu tepki ile birlikte vücudunuz çeşitli hormonlar salgılamaya başlar. Herkesin stres ve kaygı eşiği farklıdır. Örneğin, iki kişi film izliyor diyelim. Bunlardan biri korku filmi severken diğeri ise korkuyor. Bu iki insanın salgıladığı stres hormonu birbirinden farklı olacaktır. Birinde kalp atış hızında artış ve diğer fiziksel değişiklikler görülürken diğeri filmden zevk alacaktır.
- Reflü
Özellikle baharatlı, yağlı ve ağır yemekler yedikten kısa bir süre sonra mide yanması yaşayabilirsiniz. Bu yanma hissi göğsünüze ve boğazınıza doğru da çıkarak mide bulantısına yol açabilir.
Reflü, fazla miktardaki mide asidinin boğaza kaçması ve orada kalması sonucu meydana gelir. Çoğu zaman bu durum normaldir. Ancak gastroözofageal reflü hastalığı nedeniyle yemek borusu zarar görebilir ve kronik tahrişe, inflamasyona, ülsere ve daha fazlasına yol açabilir.
- İrritabl bağırsak sendromu
Bağırsaklar bazen gerektiği gibi hareket etmez. İrritabl bağırsak sendromunuz varsa dışkının bağırsaklara ilerletilmesiyle ilgili sorun yaşayabilirsiniz. Bağırsaklarınız yapısal olarak normal olsa da dışkı bağırsaklarda çok yavaş ya da çok hızlı hareket edebilir.
İrritabl bağırsak sendromu dışkının bağırsakta kalmasına ve aşağı inememesine neden olarak mide bulantısının giderek kötüleşmesine neden olabilir.
İrritabl bağırsak sendromunuz olup olmadığını anlamak için ağrının nereden kaynaklandığını bilmeniz gerekir. Ağrı göğsünüze ya da boğazınıza ulaşıyorsa reflünüz olabilir. Ancak göbek deliğinize vuruyorsa sorun bağırsaklarınızda olabilir.
- Aşırı yeme
Mideniz çok fazla dolduğunda ve yemek hala midenizdeyken yemeye devam ettiğinizde mide bulantısı yaşayabilirsiniz.
Aşırı yeme, yerken sıkılma durumunda meydana gelebilir. Açken yemek yerine alışkanlıktan dolayı atıştırmalık yiyor, pek çok şeyle uğraşırken ya da sıkılırken bir şeyler atıştırıyor olabilirsiniz.
Hayatlarımızda pek çok dikkat dağıtıcı olduğu için gittikçe daha fazla şey atıştırıyor ve ne yediğimizin ya da ne kadar yediğimizin farkında olmuyoruz.
Aşırı yememek için kendinize bir rutin belirleyebilir ve mümkün olan her zaman düzenli beslenmeyi deneyebilirsiniz. Ayrıca doğrudan tencereden yemek yerine yemeğinizi tabağa alarak porsiyon kontrolü sağlayabilirsiniz.
- İlaçlar
Nörolojik ilaçlar, nöbet önleyici ilaçlar ve ruh halini değiştiren ilaçlar gibi bazı ilaçlar iştahı etkileyebilir ve mide bulantısına neden olabilir. Bulantıya neden olan diğer ilaçlar arasında opioid bazlı narkotikler ve diğer ağrı kesici ilaçlar bulunabilmektedir.
- Diyabet
Kan şekerinin çok yüksek ya da çok düşük olması da mide bulantısına neden olabilir. Ancak uzun süredir diyabetiniz varsa ve kontrol altında tutuluyorsa diyabete bağlı gastroparezi yaşayabilirsiniz. Bu durumda mideniz gerektiği gibi çalışmayacak ve yiyecekler daha yavaş sindirilecektir.
- Safra kesesi hastalığı
Sevdiğiniz tüm o yağlı yiyecekleri yiyebildiğiniz için safra kesenize teşekkür edebilirsiniz. Karaciğeriniz tarafından oluşturulan safra, safra kesenizde depolanır. Safra keseniz daha sonra yağlı yiyecekleri parçalamak için bu safrayı serbest bırakır. Safra kesesi hastalığınız olduğunda, bu önemli süreç bozulabilir ve mide bulantısı ve diğer belirtilere neden olabilir.
Safra kesesi hastalığı durumunda yemek yedikten 15-20 dakika sonra mide bulantınız olabilir. Mide bulantısına karın ağrısı, ishal, dışkı renginde değişiklikler ve bazen de açıklanamayan kilo kaybı eşlik edebilir.
- Pankreatit
Pankreatit safra taşı, alkol kullanımı, otoimmün bozukluklar ve diğer nedenlerden dolayı ortaya çıkabilir. Pankreasınız bir şey yediğinizde yiyecekleri parçalamak için enzim üretmeye başlar. Ancak pankreasınız iltihaplandıysa ya da zarar gördüyse yeteri kadar enzim üretemeyebilir.
Pankreas bozuklukları karın ağrısı, mide bulantısı, ishal ve açıklanamayan kilo kaybına neden olabilir.
- Kronik mezenterik iskemi
Mezenterik iskemi, sindirim organlarına giden kan akışının bozulmasıyla ortaya çıkar. Bunun nedeni atardamarlarda plak birikmesi ya da atardamar sertleşmesinin yanı sıra uzun süreli düşük tansiyon, atardamar iltihabı ve daha başka şeyler olabilir.
Genelde sigara içen kişiler, yüksek kolesterolü olanlar ya da koroner arter hastalığı ya da periferik vasküler hastalık gibi vasküler hastalıkları olan kişiler daha yüksek risk altındadır.
Yemekten Sonra Mide Bulantısı Nasıl Geçer?
Tuzlu kraker yemek, az miktarda zencefil yemek ve dinlenmek gibi şeyler mide bulantısına yardımcı olabilir. Ancak kendi kendinizi tedavi etmek için çok fazla şey yapmamalısınız. Bununla birlikte kendinizi daha iyi hissetmek için yapabileceğiniz bazı ufak şeyler var.
Yapacağınız en önemli şey susuz kalmamak ve dinlenmek olacaktır. Ayrıca mideniz bulandığında buna neyin yol açtığını, ne kadar sürdüğünü ve kendinizi nasıl daha iyi hissettiğinizi takip edebilirsiniz. Bunlar sayesinde doktorunuz sonrasında size daha iyi yardımcı olabilir.
Mide bulantınız tekrar eder ve kendi kendine düzelmezse bu durum normal değildir. Tekrar eden ve geçmeyen mide bulantıları altta yatan nedenlerden kaynaklanıyor olabilir. Bu nedenle mide bulantılarınız geçmiyorsa doktora gitmeniz gerekir.
Kaynak: https://health.clevelandclinic.org/why-do-i-have-nausea-after-i-eat/