İsiliğin sebepler nelerdir, ne iyi gelir?

İsilik sebebi ne olursa olsun çok kaşıntılı bir problem haline gelebiliyorlar.

Doktorlar rahatlama için kremler, losyonlar veya antihistaminler yazıyorlar ve ayrıca soğuk kompres veya başka ev reçeteleri de verilebilirler.

Onların kaşınmamaları gerektiğini biliyoruz. Çünkü kaşımak enfeksiyona sebep olabilir ve durumu daha kötü hale getirebilir.

İsilikler alerjilerden, kimyasallardan, zehirli maddelerden, sabunlardan, deterjanlardan veya cildi rahatsız edebilecek pek çok şeyden kaynaklanabilirler ancak yaygın olarak sıcaklardan kaynaklandığını görmek de mümkün.

Sadece bebekleri etkilemez ve özellikle de sıcak ve nemli havalarda yetişkinlerde bile ortaya çıkabilir.

Sıcaktan kaynaklanan isiliğin en büyük sebebi ter bezlerinin teri dışarı atmasına yardımcı olan gözeneklerin tıkanması sonucunda derinin altında ter birikmesidir.

Genelde kendi kendine geçer ancak çok ağır olursa tıbbi yardım da gerekli olabilir. Belirtileri hafifletmenin en iyi yollarından birisi cildi serinletmek ve terlemeyi önlemektir.

Sebepleri

İsilik eğer sıcaktan kaynaklanıyorsa tıkanan ter gözeneklerinden kaynaklanır. Ter buharlaşmak yerine derinin altında kalır ve bu da inflamasyon ve isiliğe sebep olur.

Ter gözeneklerinin neden tıkandıkları bilinmiyor ancak bazı faktörlerin bu konuda rol oynadığı biliniyor.

• Yeterince olgunlaşmamış gözenekler: Yenidoğan bir bebeğin ter bezleri tam olarak gelişmemiştir. Daha kolay yırtılır, terin deri altında kalmasına sebep olur. Tahriş özellikle bebek yoğun bakımda sıcak altında duruyorsa, sıcak havalarda çok giyinirse veya ateşi varsa ortaya çıkabilir.
• Tropik iklimler: Sıcak, nemli hava isiliğe sebep olabilir.
• Fiziksel aktivite: Yoğun egzersizler, sıkı çalışma veya herhangi bir terleten aktivite isiliğe sebep olabilir.
• Sıcaklama: Genel olarak sıcaklamak, çok sıcak giyinmek, elektrikli battaniye ile yatmak isiliğe sebep olabilir.
• Çok uzun süre yatak istirahati: İsilik çok uzun süre yatakta olması gereken insanlarda özellikle ateş varsa ortaya çıkabilir.

Risk Faktörleri

İsilik riskini arttıran bazı faktörler şöyle:

• Yaş: Yenidoğanlarda risk daha yüksektir.
• Tropik iklimler: Tropik bölgelerde yaşayan insanlarda isilik ihtimali ılıman bölgelerde yaşayanlara göre daha yüksektir.
• Fiziksel aktivite: Sizi çok terleten ağır aktiviteler özellikle de teri atmanızı sağlayacak kıyafetler giymiyorsanız isiliğe sebep olabilirler.

İsiliğe Ne İyi Gelir?

Soğuk Kompres

İsilik kaynaklı ağrı ve kaşıntıyı durdurmanın en hızlı yollarından bir tanesi soğuk kompres uygulamasıdır. Soğuk kompres, soğuk duş, ıslak bez gibi şeyler hemen rahatlama sağlar ve şişmeyi önler, kaşıntıyı hafifletir, isiliğin ilerlemesini durdurur.

Soğuk inflamasyon olan bölgeye kan akışını azaltır. İsiliğe soğuk veya buz uyguladığınızda şişkinlik ve inflamasyonun hemen azalması kaşıntıyı da neredeyse anında durdurur. Bedenin büyük kısmını kaplayan bir isilik veya zor bölgelerdeki isilikler için duş daha iyi bir tercih olabilir.

Yulaf Ezmesi Banyosu

Yulaf yüzyıllardır pek çok cilt problemi için kullanılıyor. ABD’deki İlaç ve Gıda Dairesi yulaf ezmesi karışımını cildi korumak için 2003 yılından beri öneriyor. Günümüzde içerisinde yulaf ezmesi bulunan pek çok reçetesiz ürün var.

Koloidal yulaf ezmesini banyo suyunda çözdürmek kaşıntıları hafifletebilir.

Yulaf ezmesi bir anti inflamatuvar ve antioksidan olarak görev alır ve kaşıntıyı, kurumayı ve sertliği önler. Çalışmalara göre yulaftaki yağlar da cildin tamirine yardımcı oluyorlar.

Yulafta linoleik asit, oleik asit ve avenenthramitler gibi pek çok anti-inflamatuvar bileşen bulunur. Bunlar bedendeki inflamasyona sebep olabilen sitokin miktarını azaltırlar.

Taze Aloe Vera

Aloe vera bitkisi yüzyıllardır sağlık ve cilde faydaları nedeniyle kullanılıyor. Mutfakta küçük kesikleri iyileştirmek için daha önce onu kullanmış olabilirsiniz.

Yaraları iyileştirmeye ek olarak anti-inflamatuvar, antimikrobiyel, antiviral ve antioksidan özellikleri de var. Kullanımına dair kanıtların büyük kısmı hikayelere dayalı olduğundan elbette daha fazla araştırma gerekiyor.

Aloede B12, kalsiyum, magnezyum, çinko, A, C, E vitaminleri ve temel yağ asitleri vardır. Ayrıca enzimlere, karbonhidratlara ve sterollere de sahiptir ve bu nedenle anti-inflamatuvar etkisinin güçlendiği düşünülüyor.

Aloe vera jeli cilde uygulandığında güvenli kabul ediliyor. Ama aloe vera alerjisine sahip olmak da mümkün.

Hindistan Cevizi Yağı

Hindistan cevizi yağı, meyvenin etli kısmından ve süt kısmından elde edilir ve tropik ülkelerde yüzyıllardır bir yemek yağı ve cilt nemlendirici olarak kullanılıyor. Doymuş yağlar bakımından zengindir ve antiseptik, anti-inflamatuvar özellikleri vardır.

Hindistan cevizine alerjisi olanlar önce iç kollarında bir noktaya test yapmalılar. Eğer 24 saat içerisinde bir reaksiyon oluşmazsa güvenle kullanılabilir.

Hindistan cevizi yağında bulunan orta zincirli yağ asitlerinin bakteri, virüs ve inflamasyon karşıtı etkilerinin ve iyileştirici özelliklerinin olduğu düşünülüyor. Hindistan cevizi yağında bulunan laurik asitten oluşan monogliseritlerin bakteri karşıtı oldukları bulundu. Laurik asit hindistan cevizi yağının yağ kısmının yarısını oluşturuyor.

İyi kontrol edilmiş klinik bir deneyde hindistan cevizi yağının ve mineral yağının ikisinin de cildi nemlendirme ve yüzey lipid düzeylerini arttırma konusunda kuru, döküntülü, kaşıntılı cilde sahip insanlarda etkili olduğu görülüyor. Hindistan cevizi yağının performansı mineral yağdan biraz daha yüksek olmuş.

2013 yılında yapılan bir klinik deneyde ise atopik dermatit sahibi yenidoğanlarda hindistan cevizi yağı ile mineral yağ arasında pek bir fark görülmemiş. Başka bir çalışmada ise hindistan cevizi yağının cildi nemlendirme ve koruma bakımından mineral yağdan daha iyi olduğu görülmüş.

Başka bir araştırmada ise yaraların iyileşmesine yardımcı olduğu ve dermatit şiddetini azalttığı görülmüş.

Çay Ağacı Yağı

Çay ağacı Avustralya’nın yerlisi olan bir bitki ve aborjinler tarafından antiseptik ve anti-inflamatuvar olarak kullanılmış. Bitkiden buharla distile edilen bir öz yağdır.

2006 yılında Amerikan Mikrobiyoloji Topluluğu tarafından yapılan bir araştırmada onun mikrop karşıtı özelliklerinden bahsediliyor ve sivilce gibi cilt problemlerine karşı da etkili bir tedavi sağlayabileceği söyleniyor. Cilt bakımında faydalı olduğuna dair hikayelere dayalı kanıtlar var.

Çay ağacı yağının bakteri, virüs, mantarlara karşı etkili olduğu belirtiliyor. Bu mekanizmanın sebebi henüz bilinmiyor. İçerisinde bulunan terpenes adı verilen doymamış hidrokarbonların bakterilerin hücresel yapılarını bozduğu düşünülüyor.

Çay ağacı yağı güçlüdür ve seyreltilmeden kullanılırsa cildi tahriş edebilir.

Yemeklik Soda

Yemeklik soda kaşıntılı cilt için antik çözümlerden birisidir. Tahriş, zakkum veya böcek ısırıklarına karşı kullanılır.

Yemeklik sodanın kimyasal yapısı cildin üstünü kaplar ve solüsyonları dengeli bir asit-baz dengesinde tutar. Bu nedenle cildi yatıştırabilir ve cildin pH dengesini sağlar.

Indigo Naturalis

Indigo naturalis, antik bir çin bitkisi olan Qing Dai’nin kurutulmasıyla elde edilen koyu mavi bir tozdur.

Çalışmalara göre hafif orta şiddetteki sedef ve inflamasyon kaynaklı rahatsızlıklara karşı etkili olabilir.

Indigo naturalisin inflamasyonları nasıl azalttığı henüz tam olarak bilinmiyor. İçerisinde bulunan tryptanthrin ve indirubinin inflamasyon kaynağı interleukin-17 ile etkileşime girdiği düşünülüyor. Bu konuda araştırmalar devam ediyorlar.

Tüm bitkisel reçetelerde saflık ve dozaj gibi standartların yoksunluğu nedeniyle riskler olduğundan dolayı dikkatli olunmalı.

Elma Sirkesi

Elma sirkesi cilt problemleri için yüzyıllardır kullanılan bir çözüm. Mikrop karşıtı özellikleri olduğu da biliniyor. Kullanımına dair pek çok hikaye var ancak bilimsel çalışmalar çok kısıtlılar.

2018 yılında yapılan bir çalışmada elma sirkesinin E. coli, S. aureus, ve C. albicans gibi inflamasyon sebebi yaygın bakteriler üzerindeki etkileri incelenmiş. Çalışmaya göre laboratuvar kültürlerinde inflamasyon sebebi sitokin üretimini sınırlandırma konusunda çok etkili olmuş.

Epsom Tuzları

Epsom tuzu yani magnezyum sülfat geleneksel olarak ılık su banyosunda kas ağrılarını yatıştırmak için kullanılıyor. Ancak epsom tuzu olan bir suya girmek veya mineral zengini ölüdeniz tuzlarına girmek kaşıntı ve soyulmaları azaltabilir.

Magnezyum tuzlarının cildin bariyer işlevini iyileştirdikleri görülmüş ve böylece cildin nemini korumasına, inflamasyonun azalmasına yardımcı oluyorlar.

Bitkisel Yağlar

Kaşıntılı cildi nemlendirmek için pek çok farklı bitkisel yağ kullanılabilir. Bunlar arasında şunlar var:

• zeytinyağı
• aspir yağı
• argan yağı
• jojoba yağı
• papatya

Her yağın bileşenleri ve cilt üzerindeki etkileri farklı. Bunların kimyasal bileşenleri ve bitkisel yağları isilik üzerindeki etkileri için inceleniyor.

Ne Zaman Doktora Ulaşmalı?

Eğer nefes darlığı, boğazda daralma, yüzde şişme varsa, çocuğunuzda morluk gibi görünen mor isilikler varsa doktora ulaşmanız daha doğru olacaktır. Ayrıca aşağıdaki durumlarda da doktordan bir randevu almak faydalı olacaktır:

• Eklem ağrısı, ateş ve boğaz ağrısı varsa
• Kızarmalar, şişkinlikler ve çok hassas bölgeler varsa
• Yeni bir ilaç alıyorsanız
• Pire ısırığınız varsa
• Ev reçeteleri işe yaramıyor veya belirtileri daha kötü hale getiriyorlarsa