Hamilelikte yüksek tansiyon nedenleri ve riskleri

Yüksek tansiyon veya diğer adıyla hipertansiyon, kan basıncının 130/80 mm Hg düzeyine eşit veya daha üstünde olmasıdır. 

İyi yönetilen bir yüksek tansiyon gebelikte her zaman tehlike oluşturmaz. Ancak bazen hem anne hem de gelişen bebek için ciddi sağlık problemlerinin ortaya çıkmasına sebep olabilir. ABD’deki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, ABD’deki 20-44 yaş arasındaki hamile kadınların %6-8’inin bu rahatsızlığa sahip olduğunu belirtiyor.

Hamilelikte Yüksek Tansiyonun Sebebi Nedir?

Hamilelikte yüksek tansiyonun çeşitli sebepleri olabilir.

Bunlar arasında şunlar var:

• fazla kilolu ve obez olmak
• yeterince fiziksel aktivitede bulunmamak
• sigara içmek
• alkol alkol
• ilk gebelik olması
• ailede gebelik kaynaklı hipertansiyon görülmesi
• çoklu gebelik
• yaş (35 üstü)
• tüp bebek tedavisi gibi yardımcı yöntemleri kullanmak
• diyabet ve bazı otoimmün hastalıklara sahip olmak

Hamilelikte Yüksek Tansiyon İçin Risk Faktörleri

Hamilelikte yüksek tansiyonu daha olası hale getiren bazı risk faktörleri var.

Yaşam Tarzı

Sağlıksız yaşam tarzı tercihleri hamilelikte yüksek tansiyona sebep olabilir. Fazla kilolu veya obez olmak veya hareketsiz olmak yüksek tansiyon için büyük risk faktörleri arasında yer alıyorlar.

Hamilelik Türü

İlk gebeliğini yaşayan kadınların yüksek tansiyon sahibi olma ihtimali daha fazladır. Neyse ki sonraki gebeliklerde bunun oluşma ihtimali daha düşük.

Çoklu gebelik de kadınlarda hipertansiyon riskini arttırır çünkü vücut birden fazla bebeği beslemeye çalışıyordur.

Amerikan Üreme Tıbbı Topluluğu’na göre tüp bebek tedavisi gibi yardımcı tedaviler kullanarak hamile kalmak hamile kadınlarda yüksek tansiyon ihtimalini arttırıyor.

Yaş

Yaş da bir faktör olabilir. 35 yaşının üzerindeki hamile kadınlarda risk daha fazla.

Hamilelikten önce yüksek tansiyonu olmuş olan kadınların hamilelikte yüksek tansiyon yaşama riski normal tansiyona sahip olmuş olanlara göre daha yüksektir.

Hamilelikle Bağlantılı Tansiyon Problemlerinin Türleri

Hamilelikte yüksek tansiyon üç farklı rahatsızlığa bölünebilir.

Kronik Hipertansiyon

Bazen kadınlarda hamile kalmadan önce de yüksek tansiyon problemi vardır. Buna kronik tansiyon adı verilir ve genelde tansiyon ilaçları ile tedavi edilir.

Doktorlar hamileliğin ilk 20 haftasında ortaya çıkan yüksek tansiyonu kronik hipertansiyon olarak değerlendirirler.

Gebelik Tansiyonu

Gebelik tansiyonu hamileliğin yirminci haftasından sonra gelişir. Genelde doğumdan sonra geçer. 30 haftadan önce teşhis edildiğinde preeklampsi olarak devam etme ihtimali yüksektir.

Preeklampsi ile Birleşik Kronik Hipertansiyon

Hamile kalmadan önce kronik hipertansiyonu olan kadınlar, hamilelikten sonra preeklampsiye sahip olabilirler. Bu idrarlarında protein olması durumunda veya gebelik sürerken ek komplikasyonlar olması durumunda ortaya çıkar.

Hamilelikte Tansiyon Takibi

Tansiyon ölçümü bir kesirdir. Büyük tansiyon ve küçük tansiyon vardır.

İlk rakam büyük tansiyondur ve kalp atarken veya bedene kanı gönderirken damar duvarlarındaki basıncı ifade eder.

Küçük tansiyon ise adı üzerinde küçük olan rakamdır ve kalbin dinlenmesi sırasındaki tansiyonun ölçümüdür.

Hamilelikte Normal Kan Basıncı Nedir?

Hamilelikte normal tansiyonunuzu tespit etmek için doktor ilk ziyaretinizde bir tansiyon ölçümü yapacaktır. Sonrasında her ziyaretinizde de tansiyonunuzu ölçecektir.

Normal tansiyon 120/80 mm Hg düzeyinin altındaki herhangi bir değerdir.

Hamilelikte Yüksek Tansiyon Olarak Görülen Değerler

130/90 mm Hg değerinin üzerindeki miktarlar veya hamilelikten önce yapılan ölçümlerdeki büyük tansiyon değerinin 15 birim ve üstündeki değerler endişe sebebidirler.

Hamilelikte yüksek tansiyon büyük tansiyon için 140 mm Hg ve üzeri, küçük tansiyon içinse 90 mm Hg ve üzeri değerler olarak görülür.

Hamileliğin erken dönemlerinde, genelde 5 haftalıktan ikinci trimesterin ortasına kadar, hamile kadınlarda tansiyon düşebilir. Bunun sebebi hamilelik hormonlarının damarları genişletmesidir. Bunun sonucunda kan akışına olan direnç eskisi kadar yüksek değildir.

Hamilelikte Düşük Tansiyon Nasıl Belirlenir?

Kesinlikle çok düşük olan bir değer görülmüyorsa, hamilelikte düşük tansiyon ile bağlantılı belirtiler dikkate alınırlar:

• baş ağrısı
• baş dönmesi
• bulantı
• bayılacak gibi hissetme
• derinin soğuk, nemli olması

Hamilelikte Tansiyondaki Değişimler

Kadınlarda hamilelik devam ederken tansiyon değişebilir veya gebelik öncesi değerlere dönebilir. Bunun bir kaç muhtemel sebebi var.

Kadının bedenindeki kan miktarı artar. Circulation adlı dergiye göre, kadınların kan hacmi hamilelikte %45’e kadar artış gösterebilir. Bu, kalbin beden boyunca pompalaması gereken ekstra kandır.

Kalbin sol tarafında bulunan ve pompalamanın büyük kısmından sorumlu olan sol ventrikül daha kalın ve geniş hale gelir. Bu geçici etki, kalbin artan kan hacmini desteklemek için daha iyi çalışmasını sağlar.

Böbreklerde vasopressin adı verilen ve su tutumunu arttıran hormonun miktarında artış görülür.

Çoğu vakada hamilelikte yüksek tansiyon bebek doğduktan sonra azalır. Tansiyonun yüksek kaldığı vakalarda doktor normale döndürmek için ilaç yazabilir. 

Hamilelikte Tansiyonu Takip Etmek İçin İpuçları

Doktor ziyaretleri arasında tansiyonunuzu takip etmenin yolları var.

Bir tansiyon ölçüm cihazı satın alabilirsiniz. Bu cihazlar bileğe veya kola geçirilerek ölçüm alırlar. Doğru ölçüm yaptığını test etmek için doktorunuzun cihazıyla arasında bir fark olup olmadığına göz atabilirsiniz.

En doğru değerler için her gün aynı zamanda tansiyon ölçümü yapmak gerekir. Otururken ve bacaklarınız düz dururken ölçün, ayrıca hep aynı koldan ölçüm alın.

Eğer arasında 4 saat olan ve tekrar eden yüksek tansiyon okumaları alırsanız veya yüksek tansiyon belirtileri olursa hemen doktorunuza bildirin.

Hamilelikte Yüksek Tansiyon Komplikasyonları Nelerdir?

Eğer hamilelikte yüksek tansiyonunuz varsa bu, komplikasyonlara sebep olabilir.

Preeklampsi

Bu rahatsızlık organlarınıza, özellikle beyin ve böbreklere ciddi hasar verebilir. Preeklampsi toksemi olarak da bilinir. Nöbetlere sahip preeklampsiye eklampsi adı verilir. Tedavi edilmezse ölümcül olabilir.

Preeklampsi belirtileri şöyle:

• el ve yüzde anormal şişkinlikler
• devam eden baş ağrıları
• görmede değişimler ve noktacıklar görme
• üst karın ağrısı
• hamileliğin ilerleyen dönemlerinde bulantı ve kusma
• nefes alma zorluğu

Preeklampsi hem siz hem de bebeğiniz için tehlikeli olabildiği için, bu belirtilere sahipseniz hemen doktorunuzu aramalısınız.

Düzenli doktor ziyaretleri ve doktorunuzu değişimler konusunda bilgilendirmek preeklampsiyi yakalama ve erken tedavi etmeyi sağlar.

HELLP Sendromu

HELLP sendromunda hemoliz vardır, karaciğer enzimleri yükselmiştir ve trombosit sayımı düşüktür. Bu rahatsızlık ağırdır ve hayati tehlike oluşturur, preeklampsinin bir komplikasyonu olabilir.

HELLP belirtileri şöyledir:

• bulantı
• kusma
• bağ ağrısı
• üst karın ağrısı

HELLP sendromu hayati olarak önemli organ sistemlerine ağır hasar verebildiği için, acil bakımda anne ve bebeğin sağlığı için tansiyonu düşürmek hedeflenir. Bazı vakalarda erken doğum da gerekebilir.

Hamilelikte yüksek tansiyonun bebeğin gelişim oranı üzerinde de etkisi vardır. Sonucu düşük doğum ağırlığı olabilir. Bu komplikasyonlar arasında şunlar da var:

• plasental ayrılma, plasentanın rahimden erken bir şekilde ayrılmasıyla tanımlanan acil bir durumdur
• erken doğum, hamileliğin 38. haftadan önce bitmesidir
• sezaryen doğum

Hamilelikte Yüksek Tansiyonu Önlemek

Yüksek tansiyon için yaygın risk faktörlerinden olan obezite gibi şeyler beslenme ve egzersiz ile ortadan kaldırılabilirler.

Hamilelikte biraz kilo almak normaldir. Eğer endişeleriniz varsa, hedef kilo alımı için doktorunuzla konuşun ve sizin için sağlıklı olan aralıkta kalın.

Hamile kadınlar için beslenme önerileri kişiden kişiye değişiyorlar. Bir beslenme uzmanı sizin boy ve kilonuza uygun öğün planını yaratmanıza yardımcı olabilir.

Sigara ve alkol tüketiminden uzak durun. İkisinin de tansiyonu arttırdığı biliniyor ve hamilelikte başka komplikasyonlara da sebep olabilirler.

Tuz hamilelikte önemlidir ve genelde tuz alımını sınırlandırmak yüksek tansiyona sahip kadınlar için bile gerekli olmayabilir. Tuzu çok fazla sınırlamak hamile kadınlar için zararlıdır ve bebeğin gelişimine zarar verebilir.

Hamile kadınlardaki hormonal değişimler fizyolojik ve psikolojik değişimlere sebep olabilirler. Bu da stres yaratabilir ve sonucunda yüksek tansiyonun yönetimi daha zor hale gelir. Yoga ve meditasyon gibi stres azaltma tekniklerini deneyin.

Hamilelikte Yüksek Tansiyon İçin İlaçlar

Bazı geleneksel tansiyon ilaçları hamile kadınlarda problemler yaratabiliyorlar.

Aşağıdaki tansiyon düşürme ilaçları hamilelikte genelde önerilmiyorlar:

• ACE inhibitörleri
• renin inhibitörleri
• anjiyotensin reseptör blockerları

Bu ilaçlar kan akışı ile bebeğe geçebilirler ve bu nedenle onun sağlığını olumsuz etkileyebilirler.

Methyldopa ve labetalol hamilelikte kullanımı güvenli tansiyon ilaçları olarak biliniyorlar.

Sonraki Adımlar

Eğer hamilelikte yüksek tansiyon tedavi edilmezse, hem anne hem de bebek için hayati tehlike doğurabilir.

Yüksek tansiyon kaynaklı problemler ABD’de gebelikte anne ölümünün en yaygın ikinci sebebi durumundalar. Bu nedenle endişeler ve belirtiler halinde hemen doktorunuzla görüşmelisiniz.

Genel olarak düzenli takip ve bazı yaşam tarzı değişimleri yüksek tansiyona bağlı komplikasyonlar geliştirme riskinizi azaltacaktır.