Ödem nasıl atılır?

Ödem, vücutta meydana gelen şişlikler için kullanılan tıbbi bir terimdir. Vücudun farklı bölgelerinde inflamasyon ya da yaralanmalardan dolayı ödem meydana gelebilmektedir. Ödemler, vücudun küçük bir bölümünü etkileyebildiği gibi tüm vücudu da etkileyebilmektedir. Kullanılan ilaçlar, hamilelik, enfeksiyonlar ve diğer pek çok sağlık sorunu ödeme neden olabilmektedir.

Vücutta ödem, küçük kan damarlarından çevre dokulara sıvı sızmasıyla gerçekleşir. Bu fazla sıvı biriktiği zaman dokuda şişlik görülür. Ödemler vücudun hemen hemen her yerinde görülebilmektedir.

Ödem Türleri

Periferik ödem: Periferik ödem genelde bacaklar, ayaklar, eklemler ve kolları etkilemektedir. Periferik ödemler dolaşım sistemi, linf bezleri ya da böbreklerde olan bir sorundan dolayı meydana gelebilmektedir.

Pedal ödem: Pedal ödem, ödeme neden olan sıvının ayaklarda ve alt bacaklarda toplanmasıyla oluşur. Yaşlıysanız ya da hamileyseniz genelde bu ödemin görülmesi olasıdır. Ödem durumunda ayağınızın büyük bir kısmını hissetmekte zorluk çekeceğiniz için hareket etmek de zorlaşacaktır.

Lenfödem: Vücuttaki atıkları ve mikropları kontrol eden lenf bezleri zarar gördüğünde kol ve bacaklarda görülen ödem türüdür. Lenf bezlerinin görmüş olduğu zarar, kanser tedavisinden dolayı görülen radyasyon tedavisi ya da ameliyattan kaynaklanabilmektedir. Kanser de tek başına lenf bezlerini tıkayan ve sıvının birikmesine neden olabilir.

Pulmoner ödem: Akciğerlerde bulunan hava keselerinin dolması ile meydana gelir. Pulmoner ödem nefes almayı zorlaştırır. Bu durum yatınca daha da belirgin bir hale gelir. Bu belirtilerin yanında hızlı kalp atışları, boğuluyor gibi hissetmek, köpüklü balgam öksürmek ya da kan tükürmek gibi durumlar görülebilir. Belirtilerin aniden meydana geldiğini görüyorsanız acilen hastaneye gitmelisiniz.

Serebral ödem: Serebral ödem, beyinde sıvı birikmesini ifade eder ve oldukça ciddi bir durumdur. Kafanızı çok sert vurduğunuz takdirde kan damarları zarar görünce oluşabildiği gibi beyin tümörü ya da alerjik reaksiyon gibi durumlarda da meydana gelebilmektedir.

Maküler ödem: Gözde maküla isimli bölgede sıvı birikmesi olduğu zaman oluşur. Maküler ödemin oluşmasının nedeni, retinadaki kan damarlarının zarar görmesinden dolayı bölgeye sıvı sızmasıdır.

Ödemin neden oluştuğunu anlamak için doktorunuz öncelikle fiziksel muaeyene gerçekleştirecek ve sağlık geçmişiniz hakkında sorular soracaktır. Bu bilgiler genelde ödemin altında yatan nedeni anlamak için yeterli olacaktır. Ancak bazı vakalarda röntgen, ultrason, MR, kan testi ve idrar testi gibi yöntemler de gerekebilmektedir.

Nedenleri

Ödem oluşmasının nedenlerinden bazıları şunlardır:

Yer çekimi: Uzun süreli olarak ayakta durmak alt bacaklarınızdaki dokularda sıvı birikmesine neden olacaktır.

Sıcak hava: Özellikle sıcak yaz aylarında vücut, dokulardaki suyu boşaltma konusunda daha az etkili çalışmaktadır.

Yanık: Güneş yanıkları da dahil olmak üzere yanık durumlarında vücut, sıvı tutabilir ve sonuç olarak ödem oluşur.

Adet döngüsü: Bazı kadınlar adet kanamalarına iki hafta süre kalmışken ödem yaşayabilirler.

Hamilelik: Hamilelikte meydana gelen hormonal değişimler vücudun fazla sıvı tutmasına neden olabilmektedir.

Doğum kontrol ilaçları: İçeriğinde östrojen bulunan doğum kontrol hapları vücudun sıvı tutmasına neden olabilmektedir.

Besin eksikliği: Beslenme düzeninizde özellikle bazı vitaminlerin eksik olması durumunda vücutta ödem meydana gelebilmektedir.

İlaçlar: Yüksek tansiyon için kullanılan ilaçlar da dahil olmak üzere bazı ilaçlar vücudun sıvı tutmasına neden olabilmektedir.

Kronik venöz yetmezlik: Bacaklardaki damarlar kapaklarının kanı kalbe başarılı bir şekilde döndürememesi sonucu varisli damarlar meydana gelmekte ve ödem oluşmaktadır.

Ödem Tedavisi

Hafif seviyede görülen ödem genelde kendi kendine geçmektedir. Ancak özellikle ödem oluşan bölgeyi kalbinizden yüksek seviyede tutarsanız ödemin geçme süresi hızlanacaktır.

Daha ciddi ödemlerde ise ödemin idrar ile atılması için bazı ilaçlar kullanılması tavsiye edilebilir. Bunun için en çok tercih edilen ilaçların başında furosemid gelmektedir. Ancak doktorunuz sağlık geçmişinize ve sorununuza bakarak neyi kullanmanız gerektiği konusunda daha iyi karar verecektir.

Ödem uzun süreli ise burada öncelik ödemi oluşturan nedeni ortadan kaldırmak olacaktır. İlaç kullanımından dolayı ödem oluşuyorsa doktorunuz ilaçlarınızda düzenlemelere giderek ödemin geçmesini sağlayabilir. Örneğin, bacaklarda kan pıhtısı varsa bu durum kan incelticilerle tedavi edilmektedir. Bacağınızdaki pıhtı çözüldüğünde vücudunuzdaki sıvı tahliyesi normale dönecektir. Ödeme tümör neden oluyorsa tümörün ameliyat, kemoterapi ya da radyasyon tedavisi ile ortadan kaldırılması sağlanabilir.

Hayat Tarzında Değişiklikler ve Evde Yapabilecekleriniz

Aşağıda yer alan öneriler ödemin azalmasını ve geri dönmesini sağlamak için etkili olacaktır. Ancak bunları uygulamadan önce doktorunuzla konuşmalı ve sizin için en iyisinin ne olduğunu kararlaştırmalısınız.

• Hareket etmek

Ödemden etkilenen bölgeyi hareket ettirmek ve bu sayede o bölgedeki kasları çalıştırmak, özellikle de bacaklar söz konusu olduğunda fazla sıvının kalbinize doğru pompalanmasını sağlayabilir. Bunun için yapabileceğiniz egzersizleri doktorunuza sorabilirsiniz.

• Ödemli yeri yüksekte tutmak

Vücudunuzun şişmiş olan bölgesini günde birkaç kez olmak üzere kalp seviyenizden daha yüksek olacak şekilde tutun. Özellikle uyurken ödemli bölgeyi yüksekte tutmak faydalı olacaktır.

• Masaj

Ödem olan bölgeye kalbinize doğru olacak şekilde sıkıca ancak acı verici olmayacak bir şekilde masaj yapmak fazla sıvının hareket etmesini sağlayacaktır.

• Ödemli bölgeye baskı yapmak

Ödemden bir uzvunuz etkilendiyse doktorunuz özel eldivenler ya da çoraplar önerebilir. Genelde bunların şişlik geçene kadar kullanılması önerilir. Genelde şişlik azalırken giyilen bu ürünler, ödemin geri gelmesini önlemek için de kullanılır.

• Korunmak

Ödemden etkilenmiş olan bölgeyi temiz tutmalı ve yaralanmadan dolayı ödem oluşmuşsa nemli tutmalısınız. Çünkü kuru bir cilt kesiklere ve enfeksiyonlara daha eğilimlidir.

• Tuz tüketimini kısıtlamak

Ödeminiz olduğu süre boyunca tuz tüketiminizin nasıl olması gerektiği konusunda doktorunuzla konuşmalısınız. Tuz, sıvının daha fazla tutulmasına ve ödemin kötüleşmesine neden olabilir.

• Takviye kullanmak

Özellikle adet döngüsü boyunca oluşan ödemlerden rahatsızsanız kalsiyum, magnezyum ve manganez gibi takviyeleri doktorunuza danışarak kullanabilirsiniz.

• Su içmek

Her ne kadar vücudun sıvı tutması ile su içmek zıt gibi görünse de su bakımından sıkıntı yaşamayan bir vücut sıvı tutmaya ihtiyaç duymayacaktır.

• Susuzluğa neden olacak içeceklerden kaçınmak

Çay, kahve ve alkol gibi vücudun susuz kalmasına neden olabilecek içeceklerden kaçınmalısınız.