Ahududu ketonu kilo vermeye yardımcı olur mu?

Ahududu ketonu, kırmızı ahududulardan elde edilen ve aroma ile kokusu için kullanılan kimyasallardır. Bazı besin takviyesi firmaları ahududu ketonlarının kilo vermeyi hızlandırdığını ve kas yapımına katkı sağladığını belirtseler de, şu anda bu iddiaların gerçek olduğunu gösterir yeterince bilimsel kanıt yok.

Ahududu ketonları moda diyetlerin bir başka unsuru mu yoksa vermek istediğiniz bir kaç fazla kilo için gerçekten size yardımcı olabilirler mi? Kilo vermekte zorlanıyorsanız besin takviyelerinin bir fark yaratacaklarını düşünebilirsiniz.

Maalesef bu sorunun cevabı henüz kesin değil. Ancak bildiğimiz şey, kemirgenler üzerinde ve laboratuvarlarda yapılan deneylerde, ahududu ketonlarının sadece çok yüksek dozları kilo vermeye yardımcı olmuşlar. Bu dozlar insanlarda güvenli bile olmayabilirler.

Peki ahududu ketonları tüm bunlara değer mi yoksa onu gözardı mı etmeli?

Ahududu Ketonu Nedir?

Ketonlar, ahududuya kendine has aromasını veren doğal kimyasallardır. Bu fenolik bileşenler aynı zamanda böğürtlen, kuş üzümü ve diğer meyvelerde de bulunurlar. Ahududu ketonları kola, dondurma, kozmetik ürünler, mumlar, sabunlar ve şekerlemeler gibi gıda ve ürünlere aroma ve koku vermesi için kullanılmış olsalar da, son dönemlerde kilo verdirdiklerine dair çıkan söylentilere dikkat çekilir oldu.

Ahududu ketonu aslında gıda endüstrisinde kullanılan en pahalı ürünlerden birisi, kilosunun elde edilme maliyeti 20.000 doları bulabiliyor. Ayrıca saf ahududu ketonunun çıkarılması çok büyük miktarda ahududu gerektiriyor. Çıkarılma süreci hidrojenaz ile gerçekleşiyor ve bir kilogram ahudududan 1.4 miligram keton elde edilebiliyor. İnsanlar için standart takviye dozunun 100-200 miligram olduğunu dikkate alırsak, bu oldukça fazla ahududu eder. Bu nedenle bazı şirketler çok daha ucuz olan sentetik ahududu ketonu kullanıyorlar.

Yapısal olarak ahududu ketonları kilo vermekte kullanılan iki bileşen olan sinefrin ve efedrine benziyorlar. Ahududu ketonlarının yapısal benzerliği kapsaisine de yakın, bu bileşen ise ağrı kesici ve diyabet karşıtı özellikleri ile biliniyor.

Kemirgenler ve test tüplerinde yapılan bazı araştırmalar, ahududu ketonlarının metabolizmayı hızlandırabileceğini ve metabolizmayı düzenleyen adiponektin hormonu düzeylerini etkileyebileceğini gösteriyorlar. Bu ketonların yağ hüclerinin daha verimli şekilde parçalanmalarına yardımcı oldukları söyleniyor ve bunun da beden yağlarının daha hızlı yakımını sağladığına inanılıyor.

Ancak sorun şu noktada: sadece kilo verme konusu için insanlar üzerinde ahududu ketonu araştırmaları mevcut değil. Çalışmalar ise genelde çok yüksek dozda ketonlar ile laboratuvarda veya kemirgenler üzerinde yapılmışlar.
Ahududu Ketonlarının En İyi 5 Potansiyel Faydası

Kilo Vermeye Yardımcı Olabilir (Olmayabilir de)

Günümüze değin ahududu ketonlarının insanlarda kilo vermeye katkı sağladığını gösteren bir çalışma yok. Kemirgenler üzerinde yapılan bazı çalışmalarda değişken sonuçlar var ancak bunlara göre ketonlar gıda alımını azaltmaya yardımcı olarak kilo vermeyi sağlıyorlar.

2017’de Ohio Devlet Üniversitesi’nde yapılan hayvan deneylerinde, ahududu ketonu takviyelerinin yüksek yağlı beslenmeye sahip farelerde gıda alımını azaltmak haricinde kilo kaybında pek faydasının olmadığı görülüyor.
2005 yılında Life Sciences’ta yayınlanan bir çalışmada, ahududu ketonlarının kemirgenlerde obeziteyi önleyip önlemediği ve yağ metabolizmasını aktifleştirip aktifleştirmediği değerlendirilmiş. Bu çalışmanın sonuçlarına göre ketonlar, yüksek yağlı beslenme kaynaklı beden ağırlığının artmasına engel olmuşlar ve karaciğerde ağırlaşma ile organ yağlanmasını da önlemişler.

İnsanlar üzerinde yapılan bir çalışmada ise ahududu ketonları ve diğer bazı bileşenlerin kilo kaybında umut verici sonuçlar gösterdiği belirtiliyor. Uluslararası Spor Beslenmesi Topluluğu Dergisi’nde yayınlanan bir plasebo kontrollü çalışmada, 70 obez ancak sağlıklı kadın 8 haftalık kilo verme programına katılmış. Kadınlara temel olarak ahududu ketonu, kafein, kapsaisin, sarımsak, zencefil ve citrus aurantium içeren takviyeler verilmişler.

Programda günlük gıda takviyesi, kalorisi sınırlı bir beslenme ve spor uygulanmış. 8 haftanın sonunda 45 kadın programı tamamlamış ve beden ağırlıklarında, yağ ve kas kütlelerinde, bel ölçülerinde ve enerji düzeylerinde ciddi farklar tespit edilmiş. Plasebo grubu da diyet ve egzersiz kısmından fayda görmüş ancak besin takviyesi alan gruba göre kilo verme oranı daha düşük olmuş.

Ahududu ketonlarını içeren takviye bu çalışmada faydalı olmuş olsa da, ketonların mı yoksa diğer bileşenlerin mi bu farkı yarattıklarını bilmek zor. Altı ana bileşenden herhangi birisi programda kilo kaybını sağlamış olabilir.

Ahududu ketonları ve kilo vermeye katkıları hakkında bildiğimiz şey şu: çok az. Laboratuvar ve kemirgenler üzerinde test edildiğinde kilo vermeye yardımcı olabildiği ve yağ metabolizmasını aktifleştirdiği görülüyor.

Ancak laboratuvar çalışmalarındaki ketonlar yüksek oranda konsantreler ve dozlar da kemirgen deneylerinde hayli yüksek. Yani bu bulguları insan tüketiminde ketonların verimliliğini arttırmak için eşitlemek imkansız. Kilo vermede ahududu ketonlarını kullanmanızı önermeden önce daha fazla araştırmaya ihtiyaç var, bilhassa sadece keton tüketen insanlar üzerinde.

Karaciğer İnflamasyonlarını Azaltabilir

Journal of Medical Food’da 2012 yılında yayınlanan bir çalışmada, yüksek yağlı bir beslenme düzeninden sonra ahududu ketonu tedavisinin farelerde karaciğeri alkol kaynaklı olmayan yağlanmadan koruyabildiği bulunmuş. Bu rahatsızlık karaciğerde yağlanmadan dolayı inflamasyonların oluşmasına sebep oluyor. Araştırmacılar ahududu ketonlarının farelerde karaciğeri koruma ve yağı azaltma yönünde çift etkilerinin olduğunu belirtiyorlar.

Kemirgenleri içeren bu deneylerdeki en büyük sorun, dozların çok yüksek olması. Bu dozların insanlardaki karşılığı günde 100-300 miligram alım oluyor ve bu da ortalama günlük ahududu ketonu alımının 200 katı. Bu endişe verici bir dozaj, özellikle de piyasadaki diğer yağ yakıcı takviyelerle karşılaştırıldığı zaman. Yani bu çalışma ketonların karaciğer inflamasyonlarını azaltmaya yardımcı olabildiklerini gösterse de, uygun doz için insanlar üzerinde çalışmalar yapılması gerekli.

Kolesterol Düzeylerini ve İnsülin Direncini İyileştirebilir

2018 yılında yapılan bir çalışmada ketonların obez farelerde hiperlipidemi ve insülin direncinin kontrolünde terapötik rol oynayabileceği keşfedildi. Fakat tekrar edelim, hayvan çalışmalarındaki keton dozları beden kilosu başına 250-500 miligrammış, yani bu doz insanlar için çok fazla olabilir.
Ancak bu çalışmada ahududu ketonlarının AQP7 proteininin düzenlenmesine katkı sağladığı belirtiliyor. Bu metabolik fonksiyonlarda rol oynayan bir protein. Ahududu ketonlarının potansiyel faydalarından diğerlerinde olduğu gibi ketonların insanların kolesterol düzeyleri ve insülin direnci üzerindeki etkilerine dair daha fazla araştırma gerekli.

Saç Uzamasını Arttırır

Japonya’daki araştırmacılar, ahududu ketonlarının yapılarının acı biberlerde bulunan kapsaisine benzediğini belirtiyorlar. Ahududu ketonlarının da kapsaisin gibi duyu nöronlarını aktifleştirdikleri, bunun da saçların uzamasını hızlandıran büyüme faktörünün salgılanmasını sağladığı belirtiliyor.

Fareler üzerinde yapılan çalışmalarda, %0.01 ahududu ketonu cilt üstünden uygulandığında, saç foliküllerinin yüzeyindeki büyüme faktörünü arttırmış ve bu da uygulamadan 4 hafta sonra farelerde tüylerin yeniden çıkmasını sağlamış.
Araştırmacılar ketonların insanlarda da saç dökülmesine karşı çare olup olmayacaklarını test ettiklerinde, pozitif sonuçlar görmüşler. Ahududu ketonları saç derisine haricen uygulandıklarında, saç dökülmesine sahip insanların yarısında beş aylık uygulamanın ardından saç büyümesi sağlanmış.

Cilt Esnekliğini Arttırır

Japonya’daki ketonların saç dökülmesine faydalarını araştıran aynı araştırmacılar, bu defa cilt elastikiyeti üzerinde de çalışmalar yapmışlar. Yüzde cilde sürülen %0.01’lik bir ahududu ketonu karışımı, yanaklarda iki hafta içerisinde cilt elastikiyetini arttırmış. Bu uygulama sadece beş kadın üzerinde yapılmış ancak ahududu ketonlarının insanlarda kullanımına dair umut veren sonuçlar ortaya koyuyor.

Geleneksel Tıpta Ahududu Ketonu Kullanımı

Geleneksel olarak kırmızı ahududularda bulunan ketonlar yüksek kolesterolü, diyabeti ve hatta karaciğer kanserini önlemek için kullanılmışlar. Yüksek dozda ketonlar içeren takviyeler çıkmadan önce ahududular keton alabilmek için tüketilmişler. Ahududular ayrıca besin değerleri için de tüketilmişler.

Ahududunun besin değerleri hayli etkileyici, C vitamini, manganez, K vitamini ve magnezyum gibi güçlü antioksidan ve gıdalara sahip. Ahududu tüketiminin inflamasyonları azaltmaya, kalp sağlığını iyileştirmeye, artrit ağrısını hafifletmeye ve yaşlanma ile savaşmaya katkısının olduğu biliniyor.

Ahududu Keton Takviyesi ve Dozaj

Ahududu keton takviyeleri kapsül formunda satılıyorlar ve eczanelerde, aktarlarda ve internette bulmak mümkün. Dozlar 100-1000 mg arasında değişiyor ve günde bir iki defa almak gerekebiliyor. Doğal olarak kilonuz başına 0.42 mg keton alıyorsunuz.

Yani takviyeleri almak keton alımınızı hayli artırıyor.

Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi, takviyelerde insanlarda bilimsel kanıtlar ile değerlendirilmemiş, normalin üzerinde keton konsantrasyonları bulunduğu konusunda uyarılar yapıyor.

Ahududu keton takviyelerinin yüksek dozlarını seçmeden önce, ilk olarak insanlardaki tıbbi geçmişini araştırmak ve biyolojik etkilerini değerlendirmek şart. İnsanlarda bu dozların yan etkilerini veya insan hücre ve organları üzerindeki etkilerini değerlendiren bilimsel çalışmalar maalesef mevcut değil.

Ahududu Ketonlarını Beslenmenize Nasıl Katmalı?

Ahududu, böğürtlen ve kuş üzümü tüketerek ketonları beslenmenize katabildiğiniz gibi, kiwi, elma, üzüm ve şeftali de tüketebilirsiniz. Ahududu ketonları sıklıkla bazı gıda ve içeceklere aroma vermekte kullanılıyor ve ketonları sıklıkla aroma verilmiş işlenmiş gıdalarla tüketildiği düşünülüyor.

Ahududu ketonlarının metabolizmayı hızlandırdığı ve adiponektin adı verilen metabolizmayı düzenleyen hormonun düzeyini etkilediği söyleniyor. Adiponektin glukoz düzeylerinin yönetimi ve yağ asitlerinin parçalanmalarında etkili. Anti-diyabetik, anti-obezite ve kalp damar sağlığını koruyucu etkileri var.

Bazı takviye firmaları ahududu ketonlarının adiponektin düzeylerini arttırmayı sağladığını söylüyorlar ancak bu yağ yaktıran hormonu avokado, kuruyemişler ve zeytinyağı ile arttırmak da mümkün. Kahve içmek ve spor da adiponektin düzeylerini arttırıyor.

Ketojenik Diyetteki Rolü

Bazı insanlar ahududu ketonlarının ketosiste rol oynadığını ve keto diyetinin bir parçası olduğunu sanıyorlar. Ketojenik diyet, bedenimizin enerjik kalmak için yakıt kaynağını değiştirmesi anlamına geliyor. Bu beslenme düzeninde yüksek yağlı ve düşük karbonhidratlı gıdalar tercih ediliyorlar. Bu gıdalara geçiş vücudu ketosise sokuyor ve beden şeker yerine yağları yakmaya başlıyor.

Vücut yakacak glukoz bulamadığı zaman yağ yakar ve ketonlar üretir. Kandaki keton seviyesi belli bir düzeye geldiği zaman resmen ketosise girmişsiniz demektir.

Keto diyetinde rol oynayan ketonlar insan bedeni tarafından doğal yoldan üretilirler. Bunlar karaciğerde üretilen suda çözünebilir moleküllerdir. Beden yağ asitlerini ketonlara çevirir ve bunlar kan dolaşımında gezerken yağ yakmaya başlamamız için metabolizmamızı değiştirirler.

Ketojenik diyet planı izlediğiniz zaman ahududu gibi meyveleri sadece zaman zaman tüketmelisiniz. Ayrıca ahududu ketonları ile üretilmiş işlenmiş gıdaların tüketiminden de kaçınmanız gerekli.

Karaciğerde doğal yoldan üretilen ketonlara endojenöz ketonlar adı verilir ancak beden dışından sağlanan egzojenöz ketonlar da vardır. Bunlar vücuttaki keton düzeylerini arttırmak için pek çok keto takviyesinde bulunurlar. Bu keto tuzu olarak da adlandırılan ketonlar, ahududu ketonlarından tamamen farklılar. Ahududu ketonları vücuttaki keton düzeylerini arttırmıyorlar ve endojenöz ketonları taklit etmiyorlar. Dolayısıyla ahududu ketonlarını keto diyetinin bir parçası olarak kullanmak istemezsiniz.

Ahududu Ketonlarının Yan Etkileri, Etkileşimleri ve Uyarılar

Ahududu keton takviyeleri hızlı kalp atışı, artan tansiyon ve sinirlilik gibi yan etkilere sebep olabilirler. Ayrıca kan şekerini düşürebilir ve kalp ritmini, kan şekerini, kolesterol ve hormonları düzenleyen ilaçlar ile etkileşime girebilirler.

Ahududu ketonlarının hamile veya emziren kadınlarda güvenli olup olmadıklarını gösteren yeterince çalışma yok ve bu bireylerin bu takviyelerden kaçınmaları iyi olur.

Ahududu ketonu kullanmayı seçerseniz, ilk olarak doktorunuza danışmanız iyi olur. Unutmayın, takviyelerdeki dozlar normalde doğal yoldan tüketeceğiniz dozlardan daha fazla ve bu dozların güvenliğini gösteren bilimsel kanıtlar da çok az.