Tartar ve plaktan kurtulmanın yolları

Artık hemen herkes biliyor ki; ağız ve diş sağlığı demek, aslında sağlıklı bir bünye, sağlıklı bir metabolizma, sağlıklı iç organlar demek. Yediğimiz, içtiğimiz her şey öncelikle ağız içimize uğradığı için ağız içinin sağlık durumuna göre bize ne kadar yarayacağı belirleniyor. Çürük, sağlıksız, deforme olmuş ya da kaybedilmiş dişler pek çok metabolik ve iç hastalığın temel sebebi olabiliyor. Bu bakımdan tüm diş hekimlerinin önerisi her gün düzenli olarak sabah, akşam iki kez dişlerin fırçalanması, mümkünse akşamları diş ipi ile dişlerin arasının tamamen temizlenmesidir. Ancak bu şekilde sağlıklı bir ağız ve sağlıklı dişlere sahip olmak mümkün olacaktır. Aksi halde dişlerin sararması, çürümesi, diş minesi hasarı ve kaybı, dişlerde plak ve tartar oluşumu, ilerleyen süreçte diş kayıpları söz konusu olabiliyor. Bu bakımdan sizlere plak ve tartar oluşumundan ve bunun nasıl önlenebileceğinden bahsetmekte fayda var.

Başta diş sağlığını korumak ve dolayısıyla da plak ve tartar oluşumunu önlemek için en önemli ve faydalı öneri dişlerin düzenli olarak fırçalanmasıdır. Tamam da, bu tam olarak ne anlama geliyor, plak ve tartar nedir, nasıl oluşur, bunlardan kurtulmak nasıl mümkün olabilir? Plak ve tartar dişlerde nasıl uzak tutabileceğinize dair bilmeniz gereken her şeyi bu içerikte bulunuyor.

Plak nedir?

Diş sorunlarından bahsedildiğinde ilk sıralarda gelen plak, dişlerde düzenli olarak oluşan aşırı yapışkan, renksiz ve solgun sarı renkte olabilen biyofilm kalıntısıdır. Kişinin ağzında tükürük, yiyecekler ve sıvılar birleşince diş ve diş etlerinin birleşme yerinde bakteri kalıntıları birikmekte ve bunlar plakları oluşturmaktadır. Bu şekilde oluşan plaklar, diş minesine saldırarak diş etlerine zarar verebilen asitleri oluşturan bakteriler içermektedir. Diş plağı biraz masum gibi görünse de erken dönemde tedavi edilmezse yaratacağı hasar kalıcı olabilir. Plaklar biriktiğinde temizlenmezse, mineralize olur ve dişlerde lekeleri hapseder ve tartara dönüşebilir. Dişlerde plak oluşumu; diş eti iltihabı ve diğer diş eti hastalıklarına yol açabildiğinden, diş plağı ve tartar tedavisi ve bunları önleme adımlarının atılması önemlidir. Bu açıdan bakıldığında aslında plak, pek çok diş sağlığı sorunun temel nedenidir ve plaktan kurtulmanın en etkili yolunun günümüzde şarjlı bir diş fırçası kullanmak olduğu söylenir.

Tartar nedir?

Bir diğer diş sorunu olan tartar, plağın bir düzey üstüdür, yani plağın dişlerin üzerinde mineralize olması sonucunda dıştan bakınca da görülebilen sarı veya kahverengi birikintiler, lekelerdir. Tartar oluşum hızı ve yoğunluğu kişinin yatkınlığına göre değişiklik gösterir. Genel olarak bakıldığında kişinin yaşı ilerledikçe dişlerde tartar oluşma riski de artmaktadır.

Diş yüzeyinde oluşan tartar, diş minesine güçlü bir şekilde bağlanır ve artık sadece bir diş hekimi tarafından oradan çıkarılarak temizlenebilir. Bu bakımdan plak veya tartar belirtileri oluşmaya başladığında, vakit kaybetmeden tedavi için diş hekimine başvurulmalıdır.

Plak ve tartar arasındaki fark nedir?

Diş plağı dişlerde ve diş etlerinde zararlı bakterilerden oluşan bir birikimdir. Dişlerin üzerinde oluşan plak kesinlikle tartara dönüşme ve diş sağlığını tehdit etme riski dolayısıyla endişe yaratmaktadır. Zira plaklar, diş çürümesine ve diş eti hastalıklarına neden olabilecek asitlere sebep oluyor. Bu bakımdan düzenli olarak her gün iki kez diş fırçalamak ve diş ipi kullanmak şeklinde önlemler alınmalıdır. Plağı önlemek için uygulanacak basit önlemlerle plağa müdahale edilmezse plaklar tartara dönüşür. Diş tartarı da diş sağlığını olumsuz etkileyen ve zor onarılan bir sorundur.

Diş tartarı dişlerde kaba, sarı renkte bir kabuk, bir tabaka oluşturur. Tartarlar çoğunlukla alt ön dişlerin arkasındaki dişeti çizgisinde görülür ve estetik açıdan rahatsız edicidir. Dişlerde tartar bir kere oluştuğunda, kişi artık çok iyi bir ağız sağlığı rutini uygulasa bile diş eti hastalığı gibi sorunlar meydana gelebilir. Diş plakları düzenli fırçalama ve diş ipi kullanımı ile giderilebilirken, tartar oluştuktan sonra günlük önlemler ve bakımla yok edilemez. Diş tartarlarının diş hekimi tarafından çıkarılması gerekir.

Dişlerde plak ve tartar oluşumunu tedavi etmenin en iyi yolu en başta bunların oluşumunu önlemektir. Tartar oluştuktan sonra ise tıbbi tedavi yaptırılmalıdır.

Plak nasıl tedavi edilebilir ve tartar oluşumu nasıl önlenebilir?

Söz konusu olan ağız ve diş sağlığı ise en doğru tedavi yolu daha sorunlar ortaya çıkmadan önlemlerin alınmasıdır. Bu bakımdan plak ve tartar ile mücadele etmek bağlamında hiçbir şey iyi bir ağız sağlığı rutininin yerini alamaz. Şöyle ki; günde iki kez, her defasında en az 2 dakika süreyle florürlü diş macunu ile dişleri iyice fırçalamak plak, tartar ve diğer pek çok diş sorununu önleyebilmektedir. Günümüzde piyasada bulunan pek çok diş macunu hem florür hem de özellikle tartar oluşumunu önleyen diğer aktif içeriklere sahiptir. Bu diş macunları bir de yumuşak kıllı diş fırçaları ile kullanıldığında en doğru ağzı ve diş temizliği yapılabilir. Bu bağlamda plak ve tartar oluşumunu önlemek için alınacak önlemler;

• Yumuşak ya da orta yumuşaklıkta bir diş fırçası kullanmak,
• Her gün diş ipi kullanarak dişlerin arasını temizlemek,
• Florür içeren antibakteriyel bir ağız bakım suyu ile ağız içini yıkamak, ağzı çalkalamak,
• Diş taşı oluşumunu önlemek için ortalama 6 ayda bir diş hekimini ziyaret etmek,
• Diş aralarında gıda parçaları kaldığı düşünülüyorsa ekstra diş temizliği yapmak,
• Diş fırçası seçerken kaliteli ve güvenilir bir marka seçmek,
• Diş fırçalarını 3 ayda bir değiştirmek,
• Sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmek,
• Diş sağlığını korumak için vitamin ve mineraller bakımından zengin beslenmek ve özellikle de her gün kalsiyum kaynaklarından almak,
• Atıştırmalıklardan mümkün olduğunca uzak durmak, bunlar tüketildikten sonra dişleri fırçalamak,

Plak oluşumunu önlemek için ne yenir, ne yenmez?

Diş plağı; daha çok şekerli ve nişastalı gıdalardan dolayı oluşmaktadır. Bu sebeple de bu tür besinler daha az tüketilmelidir. Çok tatlı bir şeyler ya da nişastalı besinler tüketildikten sonra dişlerin iyice fırçalanması önerilir. Fakat fırçalamadan önce en az yarım saat kadar beklemek önerilir. Her yemekten ve besinden sonra bol miktarda su içmek, ağız içini temizlemeye ve ağız içinde oluşan asidik ortamı dengelemeye yardımcı olur. Bunların yanında daha çok taze sebze ve meyvelerle beslenmek, ancak özellikle de asidik değeri yüksek olan meyveleri tükettikten sonra dişleri fırçalamak önerilir. Plak oluşumunu önlemek için hazır paketli gıdalardan ziyade her şeyin tazesinden, fazla yağ, tuz, şeker eklenmemiş olanından tüketilmeli ve mutlaka dişler temizlenmelidir.

Dişler düzenli olarak 6 ayda bir mutlaka uzman tarafından temizlenmelidir. Diş hekimi veya bir hijyen uzmanı dişlere kapsamlı bir kontrol ve temizlik yapmalıdır. Zaten diş hekimi herhangi bir tartar oluşumu varsa bunu tespit edip giderecek ve doğru tavsiyelerde bulunacaktır.

Aslında plak, tartar ve diğer tüm ağız ve diş sorunlarını önlemek için sadece günde iki kez dişleri doğru diş macunu ve doğru diş fırçası ile fırçalamak, akşamları da diş ipi kullanarak temizlemek şeklinde basit bir günlük ağız bakım rutini oluşturulduğunda sağlıklı diş ve dişetlerine sahip olmak mümkün olacaktır.