Bebeklerde konak
Konak, yeni doğan bebeklerin kafa derisinde görülen sarımsı, yağlı ve pullu lekelere verilen isimdir. Genellikle kaşıntı yapmayan veya bebeğe rahatsızlık vermeyen, çok yaygın ve zararsız bir durumdur.
Konak yeni doğan bebeklerde ilk 2 ayda görülür ve sadece birkaç hafta veya ay sürer. Genellikle bebeğiniz 2 yaşına gelene kadar temizlenir, nadiren de olsa çocuklarda daha uzun süre konak görülebilir.
Konak nasıl anlaşılır?
Konak, bebeğinizin kafa derisinde görünen geniş, yağlı, sarı veya kahverengi pullarla karakterizedir. Bu ölçekler, sonuçta pullanmaya başlar ve etkilenen cildin kırmızı görünmesini sağlayabilir. Bazen pullanma saçı da etkileyebilir. Konak ciddi bir durum değildir ve çocuğunuzda herhangi bir sorun ya da tahrişe neden olmamalıdır. Bununla birlikte, bir enfeksiyon gelişmesi durumunda, konak bölgesinin kaşınmaması veya tırnakla çizilmemesi çok önemlidir.
Genellikle kafa derisinde başlar ve bazen kulakların arkasına yayılabilir. Yamalar, bebeğinizin vücudunun diğer bölümlerinde (örneğin, bez bölgesi), burun, koltuk altlarında veya diz kapağı arkasında görünebilir. Kafa derisi dışında vücudun herhangi bir kısmında göründüğünde, konak şeklinde değil, tıbbi terimiyle seboreik dermatit olarak adlandırılır.
Konak neden olur?
Aşırı aktif çalışan yağ bezleri ile bağlantılı olabilmesine rağmen, konak sorununun nedeni açık değildir. Yağ bezleri, ciltte sebum adı verilen yağlı bir madde üreten bezlerdir. Bazı bebeklerin, annelerinin hormonlarının bazılarını doğumdan birkaç hafta veya ay sonra vücutlarında tuttukları düşünülmektedir. Bu hormonlar yağ bezlerini daha aktif hale getirebilir, bu yüzden daha fazla sebum üretirler. Aşırı sebum, eski deri hücrelerinin, normalde olacağı gibi kurumasını ve dökülmesini önleyerek, kafa derisine yapışmasına neden olur.
Konak bulaşıcı değildir ve temizlik ya da hijyen eksikliğinden kaynaklanmaz. Bebeğinizde konak başladıysa, bir enfeksiyonu olduğu veya düzgün bir şekilde bakılmadığı anlamına gelmez. Araştırmalar, konak olan bebeklerin ailelerinin, sıklıkla astım ve egzama gibi alerji tipi rahatsızlıkları olduğunu bulmuştur. Ayrıca, konak sorunu yaşayan bir bebeğin, daha ilerleyen dönemde kepeklenme gibi başka seboreik dermatit sorunu yaşama olasılığı da vardır.
Tedaviye ihtiyacı var mı?
Bebeklerde konak, özel bir tedavi gerektirmez ve zamanla kendi kendine temizlenir. Ancak herhangi bir aşamada emin değilseniz, teşhise yardımcı olabilecek ve sizi rahatlatabilecek bir doktora başvurun. Bebeğiniz 3 aylıkken devam eden konak sorunu, egzamaya işaret edebilir ve farklı muamele görmesi gerekir, bu yüzden doktora gitmeniz şarttır.
• Bebeğinizin saçını ve kafa derisini nazikçe yıkamak, döküntü birikmesini önleyebilir. Pullanmayı ve yamaları yumuşatmak için geceleri küçük miktardaki bebek yağı veya zeytinyağı ile kafa derisine masaj yapabilirsiniz. Sabahları, yumuşak kıllı bir bebek fırçası veya bez kullanarak, gevşeyen parçacıkları yavaşça çıkarın ve ardından saçını bir bebek şampuanı ile yıkayın.
• Yer fıstığı yağı veya fındık yağı içeren şampuanlar 5 yaşın altındaki çocuklarda kullanılmamalıdır.
Konak pullanmasını gevşetmek için eczanelerde reçetesiz şampuanlar bulunmaktadır. Çocuğunuzun alerjisi olan herhangi bir içerik konusunda temkinli olmak adına; şampuanı kullanmadan önce hasta bilgilendirme broşürünü kontrol edin ve talimatları dikkatlice uygulayın. Bu şampuanlar bebek şampuanından daha güçlü olduğundan, bebeğinizin gözlerine hiçbir şekilde temas etmemelidir. Tavsiye için eczacınıza danışın. Şampuan veya diğer tedaviler durumu kötüleştiriyorsa, tedavileri durdurun ve egzama olabileceği için bir doktora götürün.
Ayrıca saçını taramadan önce de pullanan bölgeleri bebek yağıyla yumuşatabilir ve ardından hafifçe fırçalayabilirsiniz. Bebek yağını, pullanmaya etki etmesi için, mutlaka bir süre bekletmek zorunda olduğunuzu unutmayın ve ardından mutlaka bebek şampuanı ile bebeğinizin saçlarını yıkayın. Bu yöntemler işe yaramıyorsa, emülsifiye edici merhem gibi yağlı bir yumuşatıcı kullanmak için doktorunuza danışabilirsiniz.
Konak iltihaplanırsa veya enfekte olursa, doktoru tarafından bir antibiyotik veya antifungal krem veya ketokonazol gibi şampuan reçete edilebilir. İltihaplı bir döküntü için hidrokortizon gibi hafif bir steroid krem önerilir. Eğer konak tedavi ile düzelmiyorsa veya bebeğiniz yüz veya vücutta kızarıklık belirtileri gösteriyorsa (seboreik dermatit), tavsiyesi için doktorunuza başvurun.
Konak, yaygın görülür, zararsızdır ve genellikle kaşıntı yapmaz veya rahatsızlığa neden olmaz. Ancak enfeksiyona neden olabileceğinden mutlaka bir şekilde önlem almanız gerekir. Bulaşıcı değildir ve kötü hijyen veya alerjiden kaynaklanmaz. Çoğu konak, birkaç haftadan birkaç aya kadar tedaviye ihtiyaç duymadan kendi kendine temizlenir.
Kafa derisindeki pul birikimini azaltmaya yardımcı olacak ipuçları:
• Bebeğinizin konak sorunu varsa, genellikle doktorunu görmeye gerek yoktur. Bununla birlikte, kafa derisinde şişlik varsa veya döküntüler vücudun diğer bölümlerine de yayılıyorsa bu konuda mutlaka doktorunuzdan tavsiye istemelisiniz.
• Özel şampuanlar: Bir eczaneden konak tedavisi için özel bir şampuan satın alabilirsiniz. Çocuğunuzda bu tip şampuan kullanmanın güvenli olup olmadığını kontrol etmek için daima prospektüsünü okuyun. Şampuanın bebeğinizin gözlerine temas etmemesine dikkat edin. Kullanmak konusunda emin değilseniz, tavsiye için bir eczacıya danışın.
• Enfeksiyon tedavisi: Evde tedaviler, herhangi bir iyileşmeye yol açmazsa, doktorunuz antifungal bir krem tavsiye edebilir. Bebeğinizde bir bez döküntüsü varsa, hafif bir steroid krem de önerilebilir.
Ne zaman doktora görünmesi gerekir?
Bebeğinizde konak varsa ve aşağıdaki sorunlar görülüyorsa mutlaka kendi doktoruna veya bir dermatoloğa göstermelisiniz:
• Çok sık kaşınıyorsa ve kaşıntı bebeğinizi rahatsız ediyorsa
• Şişlik varsa veya bölgeler olağanüstü bir şekilde kabardıysa
• Hafif olsa bile, kanama varsa
• Yüzüne veya vücuduna yayılıyorsa