B3 vitamini nedir? Faydaları nelerdir?

Vücudumuz için tüm vitaminler hatta minerallerin teker teker önemli görevlerinden hep bahsediyoruz. Bunları öğrenip, uygulamaya başladığımızda tam olarak sağlıklı yaşamaya başlamışız demektir değil mi? İşte hep birlikte sağlıklı olmak sağlıklı yaşamak için bilgilerimizi paylaşmaya devam ediyoruz. Dışardan maruz kaldığımız her madde, her malzeme konusunda dikkatli olmalıyız. Şimdi gelelim bu yazının konusu Niasin, yani tanıdığımız adı ile B3 vitaminine…

Niasin yani B3 Vitamini Hakkında Neler Biliyoruz?

Niasin ve niasinamid olarak da bilinen B3 vitamini et, sakatat, bazı balıklar, çekirdekler tohumlar, mantar gibi birçok yaygın gıdada bulunan önemli suda çözünür bir vitamindir.

Niasin; B1 vitamini (tiamin), B2 vitamini (riboflavin) ve diğer B vitaminleri ile birlikte vitamin B kompleksinin bir parçasıdır. Tıbbi olarak nikel şeklinde adlandırılan B3 vitamini üç farklı formda bulunur: nikotinik asit, Niasinamid ve Inositol Heksanikasinat. B3 vitamini yani niasin, kapsamlı olarak incelenmiş ve birçok yaygın olarak görülen sağlık sorunlarında geniş bir yelpazede olumlu tedavi sonuçları göstermiştir.

Niasin, sağlıklı bir kardiyovasküler sistemin ve metabolizmanın, özellikle de kolesterol düzeylerinin dengelenmesi için önemli bir vitamindir. Buna ek olarak niasin beyin fonksiyonu, sağlıklı cilt oluşumu bakımı ve hatta diyabetin önlenmesi hatta tedavisinde yardımcı olur.

Ayrıca son araştırmalara göre, yüksek dozlarda niasin içeren ilaçlar veya takviyeler alırken oluşabilecek bazı yan etkiler de bilinmektedir. Niasin yan etkileri baş ağrısı, baş dönmesi, düşük tansiyon olabilir.

Niasin Yan Etkileri ve Etkileşim Alanları Nelerdir?

Bugüne kadar yapılan çalışmalar niasinin etkilerini, güvenilirliğini, yan etkilerini ve farmakolojik özelliklerini incelemiştir. Kesin sonuçlar çıkartmak için halen daha resmi araştırmalar yapılmasına ihtiyaç duyulmasına rağmen, ilk araştırmalar niasinin bazı insanların çok fazla yan etki yaşayabileceğini işaret ederek istenmeyen niasin yan etkilerine neden olabileceğini de belirtti.
Niasinin yan etkileri diğer ilaçlar veya takviyeler ile birleştiğinde niasinin özellikle kardiyovasküler hastalıkların tedavisinde olumlu etkilere sahip olduğuna dair kanıtlar bulmuşlardır.

Bununla birlikte, niasinin olası yan etkilerinin alışılmadık bir durumu da yüksek dozda niasinin gireceği etkileşimler göz önünde bulundurularak, dikkatle ve doktorunuzun gözlemlemesi tavsiye edilir.

B3 Vitamini Eksikliği Bulguları ve Belirtileri Nelerdir?

Yetersiz beslenmeden kaynaklanan B3 vitamini eksikliği gelişmiş ülkelerde çok nadir olarak görülür. B3 vitamini eksikliğinin klinik semptomları genellikle “3 D’ler” olarak kategorize edilir: dermatit (deri döküntüleri), diyare veya demans. Teşhis genellikle kliniktir ve yüksek dozda niasin ile beslenme takviyesi, semptomları gidermekte genellikle başarılıdır.

B3 vitamini eksikliği belirtileri şunlardır:
• Pellagra – cilt iltihabı, halüsinasyonlar, sindirim rahatsızlığı ile karakterize edilir. Genellikle beslenme yetersizliği olan kişilerde veya alkolik hastalarda bulunur; döküntü, stomatit, ishal ve zihinsel sorunlar olabilir.

• Mukoza zarının şişmesi – ağız, vajina ve üretrayı etkileyen semptomlar yaşanabilir. Özellikle ağızda kronik ağrıya neden olabilir, ağızda salivasyon artar ve dilin ödemi artar.

• Farklı lezyon çeşidi gösteren deri belirtileri görülür.

• Gastrointestinal (sindirim) bozukluklar – belirtiler yemek borusunda yanma, karın rahatsızlığı, kabızlık, mide bulantısı, kusma ve diyare olabilir.

• Bilinç bozukluğu, bilişsel düşüş (demans), yönelim bozukluğu, konfüzyon, depresyon, mani veya paranoya yaşanabilir.

B3 Vitamini/Niasinin Sağlık Açısından Faydaları Nelerdir?

Potansiyel olarak tehlikeli olabilecek bazı niasin yan etkileri olsa da, niasin almada ve niasin bakımından zengin gıdaları tüketmenin birçok yararı vardır.

1. Kolesterol Seviyelerini İyilştirir.

B3 vitamini yani niasin, tehlikeli derecede yüksek kolesterol düzeylerini azaltmaya yardımcı olan önemli bir tedavi seçeneği olarak düşünülür. Karışık dislipidemi hastalarında niasin, kardiyovasküler hastalık riskini azaltmıştır. Dislipidemi; plazma kolestrolü, trigliseridler veya her ikisinin bir arada yükselmesidir.

Yapılan klinik çalışmalarda niasin ile takviye, yüksek LDL kolesterol düzeylerine (“kötü” kolestrol türü) sahip olduğu için kalp krizi, felç veya diğer kalp hastalıkları için risk altındakiler için çok yararlı olduğu gösterilmiştir.

B3 vitamini vitamininin yüksek dozlarda verildiğinde, iyi HDL kolestrol ve düşük trigliserid düzeylerini ve aynı zamanda bazı reçeteli ilaçların olumlu etkilerini artırabileceğini gösteren birçok çalışma yapılmıştır.

Daha önce de belirtildiği gibi kalp sağlığını etkileyebilecek niasin yan etkileri halen araştırılma düzeyindedir. Şu anda niasinin pozitif etkilerinin negatif yan etkileri için potansiyel riskten daha ağır olduğuna inanılmakla birlikte yine de gözetim altında kullanılmasında fayda vardır.

2. Kardiyovasküler Hastalık Riskini Düşürür.

Kolesterol düzeylerini ve trigliseridleri dengelemenin yanı sıra, B3 vitamini, kalp hastalığına neden olabilecek arterlerin tehlikeli sertleşmesi olan aterosklerozu azaltma yeteneği de dahil olmak üzere, kalp sağlığı için önemli yararlar sağlar.

Niasin, iltihaplanmayı azaltmada ve kan damarlarını genişleten ve kan dolaşımını artıran bir kimyasal bileşik olan histamin üretiminde rol oynamaktadır.

Halihazırda kalp krizi geçiren kişiler için B3 vitamini, ikinci bir tekrarlamanın riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Buna ek olarak niasin eksikliğinden kaynaklanan nadir bir durum olan pellagra için FDA onaylı bir tedavidir.

3. Diyabet Tedavisinde Önemli Rolü Vardır.

B3 vitamini kan şekeri düzeylerini dengelemekte oynadığı rol nedeniyle diyabet tedavisinde yardımcı olabilir. Niacinamide formundaki B3 vitamininin, şeker hastalığını kontrol altına almak için kullanılan bazı oral ilaç tedavilerinin verimliliğini arttırdığına inanılıyor.

Çoğu diyabetik hasta, kan glukoz seviyelerini niasin yardımı ile daha iyi kontrol edebilir ve diyabetli hastalarda sıklıkla görülen yüksek kan kolesterolü ve kalp rahatsızlığı riskini düşürebilir.

“Kötü” kolesterol LDL düzeylerini düşürmek, diyabetik hastaların tedavisinde ilk önceliklerden biridir ve niasin bunu kanıtlamış bir yöntemdir.

4. Cilt Sağlığına Destek Olur.

Bazı insanlar sivilceleri tedavi etmek için niasin veya niasinamid kullanmaktadır; özellikle şiddetli sivilce vakaları çok iltihaplı ve ağrılı olabilir.

Niasinamid formundaki B3 vitamini, topikal olarak cilde uygulandığında sağlıklı ciltler ve temizleme için doğal bir tedavi olarak öngörülür ve diğer semptomlarına yardımcı olması için niasin veya B vitamini kompleks takviyeleri önerilebilir.

Niasin ciltte oluşan iltihaplanmayı azaltmak, kızarıklıklar, tahriş ve daha fazlasını azaltmaya yardımcı olduğu için büllöz pemfigoid ve granüloma annulare olarak adlandırılan cilt hastalıklarının tedavisinde de kullanılır. Bunlar, cildin kabarcıklanmasını içeren, çok ağrılı ve enfeksiyona neden olabilen, enflamasyon kaynaklı deri hastalıklarıdır.

5. Beyin Fonksiyonlarını Destekler.

Çalışmalar, B3 vitamininin Alzheimer Hastalığına ve bilişsel gerileme ile sonuçlanan diğer yaşa bağlı beyin bozukluklarına karşı korunmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir.

Ayrıca B3 vitamini; hafıza kaybı, migren baş ağrısı, kronik beyin sendromu, depresyon, bulantı hastalığı, uykusuzluk ve hatta alkol bağımlılığı da dahil olmak üzere, zayıf beyin fonksiyonu veya yaşla ilgili düşünme becerileri kaybı ile ilgili pek çok problem için risk azaltmaya fayda sağlamaktadır.

Niasin veya niasinamid, şizofreni ve halüsinasyonların tedavisinde ve önlenmesinde de kullanılır. Çalışmalar aynı zamanda artmış niasin alımı ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu için daha düşük riskler arasındaki korelasyonları göstermektedir.

6. Eklem Hareketliliğine Yardımcı Olur.

Bazı araştırmalar, niasinamid formundaki B3 vitamininin eklem hareketliliğini arttırmada etkili olduğunu gösteriyor. Çalışmalar niasin alımını, daha düşük seviyelerde eklem ağrısı, artmış kas kuvveti ve kas veya eklem yorgunluğuyla ilişkili daha az semptom ile korelasyona sokar.

Osteoartrit veya kemik ve eklem ağrısı için bir tedavi olarak niasin, normalde anti-inflamatuar etkileri için yüksek dozlarda reçete edilir. Enflamasyonu azaltmak, artrit semptomlarının oluşumunu azaltmaya ve hareketlilik ve kuvvet için çok önemli olan eklem kıkırdağını yeniden yapılandırmaya yardımcı olur.

7. Pellagra Tedavisine Yardım Eder.

B3 vitamini eksikliği, genellikle yoksulluk çeken bölgelerde veya alkol bağımlılarında görülen pellagra adlı hastalığa neden olduğu düşünülmektedir. Pellagra semptomları zayıf kasları, sindirim problemlerini ve deri iltihaplanmasını ve tahrişini içerir.

Pellagra hastaları, genellikle hastalığa neden olan çok düşük niasin değerlerine sahipken, diğer nedenler arasında protein metabolizması ve bazı amino asitlerin dönüştürülmemesi ile ilgili sorunlar bulunur. B3 vitamini eksikliği düzeltilmezse, birkaç yıl içinde pelagra hastası ölür.

Pellagra hastalığının ortak tedavisi, niasin ile aynı vitamin işlevine sahip olan emilim ve yan etkiler bakımından biraz farklı olan nikotinamid denilen B3 vitamininin yüksek seviyelerini reçete etmektir.

8. İktidarsızlığı Önlemeye Yardımcı Olabilir.

Bir erkeğin ereksiyonu sürdürmesinin başarısızlığına iktidarsızlık denir. Bu tatmin edici cinsel ilişkide bulunma kabiliyetine engel olur ve stres, yorgunluk ve hastalık gibi diğer faktörlerin yanı sıra kısmen düşük kan dolaşımı ve kötü dolaşımdan da kaynaklanıyor olabilir.

B3 vitamini takviyesi niasin iktidarsızlığın azalmasına yardımcı olabilir, çünkü niasin genital bölgedeki kan akışını artırmaya yardımcı olan bir vazodilatatör görevi görür. Doğal bir ilaç olarak, günde 3 kez Vitamin B3 (250 mg) ile takviye yapılabilir.

En Kapsamlı B3 Vitamini Zengini 11 Besin

Aşağıda belirtilen yüzdeler, yetişkin erkekler için günlük 16 mg, yetişkin kadınlar için de günde yaklaşık 14 mg dır:

1. Dana Ciğeri
85 gram: 14.2 mg (%89)
2. Tavuk göğüs
85 gram: 12.3 mg (%76)
3. Ton balığı
1 kutu (80-85 gram kadar): 11.3 mg (%71)
4. Ayçekirdeği
1 bardak: 9 mg (%56)
5. Doğal beslenmiş dana
85 gram: 9 mg (%56)
6. Koyun
85 gram pişmiş: 6.9 mg (%43)
7. Somon
85 gram: 6.7 mg (%42)

8. Bezelye
1 Bardak: 5.7 mg (%35)
9. Sardalya
1 kutu zeytinyağında: 4.8 mg (%30)
10. Hindi
85 gram: 4 mg (%25)
11. Mantar
1 bardak küçük beyaz olanlardan: 2.5 mg (%16)
12. Tahin
2 yemek kaşığı: 2.2 mg (%14)