Güneş tutulması nedir?

Güneş tutulması, Ay’ın yörünge hareketi aşamasında Dünya ve Güneş arasına girmesi ve bu sebeple de Ay’ın Güneş’i tamamen ya da kısmen örtmesi sonucunda gözlemlenen bir doğa olayı olarak tanımlanmaktadır. Güneş tutulmasının gerçekleşebilmesi için, Ay’ın yeni ay evresinde olması gerekmektedir.

Bunun dışında Dünya’ya göre Güneş ile kavuşum formunda olması gerekmektedir. Bu durumda da yörünge düzleminin Dünya’nın Güneş çevresindeki yörünge düzlemi ile çakışması anlamına gelir. Bir sene çevresinde Ay, Dünya çevresinde on iki kez döner. Ancak buna rağmen Ay’ın yörünge düzlemi ile Dünya’nın yörünge düzlemi arasında beş derece kadar bir açı olması sonucu, Ay her defasında Güneş’in tam önünden geçmez. Bundan dolayı da çakışmalar seyrek olarak yaşanır. Bu sebeple de güneş tutulmaları her zaman gerçekleşmez.

Genellikle güneş tutulmaları, yılda iki ile beş arasında güneş tutulması ortaya çıkar. Bu Güneş tutulmalarından en çok ikisi tam tutulma olabilir. Güneş tutulması Dünya üzerinde dar bir koridor izler. Bu sebeple de herhangi bir bölge için güneş tutulması çok ender bir olay olarak kabul edilir. Güneş tutulması kesinlikle çıplak gözle izlenmemelidir.

Kaç çeşit güneş tutulması vardır?

Güneş tutulması 3 çeşit olmaktadır. Bunlar ise:

• Tam güneş tutulması,
• Halkalı güneş tutulması,
• Parçalı güneş tutulması olarak sayılabilir.

Çeşitli durumlarda tam güneş tutulması meydana gelmektedir. Bu sebeple de dünyaya gelen tüm ışık kesilir. Bazen ay yuvarlar olması sebebiyle de dünyadan uzaklaşır. Bu sebeple de güneşin tamamını örtemez.

Güneş tutulması nasıl olur?

Ay’ın yeni Ay evresinde iken Dünya ve Güneş arasına girmesi sonucu Güneş’in bir bölümü kapatılır. Bu sırada ise Güneş diski örtülür. Bu sebeple de Ay’ın gölgesi yeryüzüne düşer.  Her 29,5 günde Ay yeniay evresine gelir. Ancak buna rağmen her ay Güneş tutulması gerçekleşmez. Bu durumun sebebi Ay’ın yörüngesinin belli bir açıya sahip olmasıdır. Bundan dolayı da yeni Ay evresinde Ay yörüngesi üzerinde dönerken Ay’ın gölgesi Dünya’nın ya üstüne ya da altına denk gelir. Bu sebeple de yalnızca senede bir ya da iki defa Dünya, Ay ve Güneş’in konumu güneş tutulmasına müsaade eder.

Güneş tutulması nedir, nasıl olur?

Ay’ın gölgesinin belirli bölgelere düşmesi sonucunda Güneş tutulması meydana gelmektedir. Güneşin yalnızca belirli kısımlarının Ay tarafından gölgelendiği durumlarda parçalı tutulma meydana gelir. Güneşin Ay tarafından tam örtüldüğü zamanlarda ise tam tutulma meydana gelir. Ayın gölgesinin tutulma aşamasında izlediği yörüngeye tam tutulma hattı denilmektedir. 16 bin km uzunluğunda 160 km genişliğinde olan bu hat üzerinde yer alanlar ise tam tutulmayı dışarıdan gözlemleyebilir. Güneşin tutulması en fazla 4 dakika sürer. Güneş tutulması dört evrede değerlendirilmektedir.

Şayet, Ay’ın Dünya çevresindeki yörüngesi ve Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesi aynı düzlemde olsa idi, her ay, güneş ve ay tutulmaları gözlemlenebilirdir. Fakat Ay’ın yörünge düzlemi Dünya’nın yörünge düzlemine göre 5°8’ eğimlidir. Bu sebeple de Ay her bir dönümde aşağı inerken bir, yukarı çıkarken yine bir defa olmak üzere toplam iki defa ekliptiki, yani dünyanın güneş etrafındaki yörünge düzlemini kesmektedir. Bu durumlarda da tam güneş tutulması meydana gelmektedir. Bu noktalara yerine göre “inme düğüm noktası” ve “çıkma düğüm noktası” adı verilmektedir. Güneş tutulması aşamasında, Güneş ışınlarının meydana getirdiği ayın gölgesi dünyaya düşmektedir. Bu gölgeler ise iki bölümden oluşur. Merkezi olan tabanının çapı ayın çapına eşit bir konidir. Bu bölüm, güneş ile ay arası mesafe kaynaklı olarak 377.600-365.280 km arasında değişen bir boya sahiptir. Daha az karanlık olan diğer bir ikinci koni de birinci bölgeyi kaplamaktadır. Bu bölüm ise Ay uzaklaştıkça genişlemektedir.

Dünya’nın Ay’a ortalama uzaklığı ortalama olarak 380.800 km kadar olduğu için pek çok Güneş tutulmasında birinci gölge konisinin tepesi Dünya’ya ulaşamamaktadır. Fakat Ay’ın Dünya’ya en yakın olduğu durumda koninin ucu dünya yüzeyi üzerinde 266 km genişliğinde bir leke oluşmasına yol açar. Bu durumda da tam güneş tutulması, bu lekede bulunan gözlemci tarafından izlenebilir. Dünya ve Ay’ın hareketleri sebebiyle; bu leke Dünya yüzeyinde saate 1600 km’den daha fazla bir hızla hareket eder. Bu sebeple de lekenin Dünya yüzeyinde kalması oldukça kısadır. Nadir olarak 7 dakika kalabilirken, genellikle 4 dakikada Güneş tutulması tamamlanır.  11 Temmuz 1990’da gerçekleşen Güneş tutulması 7 dakika sürmüştür. Bunun dışında 1973’ten beri gerçekleşen en uzun güneş tutulması olarak kayıtlara geçmiştir.

Merkezi bölümün çevresindeki 3200 kilometrelik bölümde, güneş tutulması ayın belirli kısmının güneşe karşı gelmesiyle meydana gelmektedir. Kısmi tutulma bunun dışında iki farklı şekilde de meydana gelir. Şayet merkezi kısmın tepesi erişme sağlanamazsa, güneşin dar bir bölümü ayın çevresinde halka olarak tespit edilebilir. Bu durum “halka tutulması” olarak adlandırılmaktadır. Koyu gölge güneş konisinin tepesi dünyaya erişme sağlayamaz ancak ona yakın ise ve dünya ikinci gölge konisinin içinde ise, kısmi güneş tutulmaları oluşmaktadır. Normal olarak güneş tutulmaları bir sene içerisinde iki veya üç olmaktadır. Oldukça nadir olarak bir sene içinde daha fazla Güneş tutulması meydana gelebilir. 1935 senesinde 5 defa Güneş tutulması meydana gelmiştir.

Tam güneş tutulması, astronomlar için oldukça önemli bir fırsat olarak değerlendirilmektedir. Bu sırada Güneş’in kromosfer katmanı ile kronası değerlendirme fırsatı bulunur. Güneş kronası koronograf çevresi, güneş çapının iki katı uzaklığa kadar değerlendirilebilmektedir.

Güneş Tutulmasına özel olarak hazırlanan ‘’Doodle’’ teması!

Güneş tutulmasına özel olarak Doodle teması hazırlandı. Google tarafından özel günlerde hazırlanan ve arama kısmına yerleştirilen özel temalardan biri de güneş tutulması içindir. Bu defa konu, ‘’Güneş tutulması nedir?’2 oldu. Bu temanın hazırlanmasına yol açan olay ise 2016 senesinde tek ve ilk tam güneş tutulmasının meydana gelmesiydi. Ne yazık ki tam güneş tutulması Türkiye’den izlenemedi. Türkiye saatiyle 03.57’de gerçekleşen tam güneş tutulması, bu sebeple gözlemlenemedi. 2016 senesinde gerçekleşen güneş tutulması, yalnızca; Endonezya ve Pasifik Okyanusunun bazı bölgelerinde görülebildi. Güneydoğu Asya, Avustralya, Pasifik ve Hint Okyanusu’nun bazı bölgelerinde ise parçalı güneş tutulması şeklinde görüldü.

Türkiye güneş tutulmasını izleyebilecek mi?

9 Mart 2016 tarihinde gerçekleşmiş olan güneş tutulmasını izleyemeyen Türkiye, 21 Haziran 2020’deki Güneş tutulmasını, parçalı tutulma olarak izleyebilecek.

Güneş tutulmasından burçlar nasıl etkilenecek?

Güneş tutulmasından en çok etkilenen burçlar;  Başaklar, Yaylar, Balıklar ve İkizler oldu. Güneş tutulması ile beraber; iş, sağlık ve hizmet alanlarında daha yoğun bir çalışma gerektiren ve üzerinde çalışılması gereken konular da ön plana çıktı. Her burcun ve hatta her ülkenin etkilendiği güneş tutulması, ülkemizden gözlemlenemese de burçları etkilemeye devam ediyor.

.